|

'ABD, Türkiye ile ilişkilerini iyileştirmek zorunda'

SETA Araştırmacısı Doç. Dr. Köse "Amerika, gerçekten rasyonel bir şekilde devlet çıkarlarını düşünüp analiz yaparsa Türkiye ile ilişkilerini iyileştirmek zorunda." dedi.

Yeni Şafak
18:07 - 21/10/2017 Cumartesi
Güncelleme: 18:11 - 21/10/2017 Cumartesi
AA
SETA Araştırmacısı Doç. Dr. Köse
SETA Araştırmacısı Doç. Dr. Köse

İbn Haldun Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı, SETA Kıdemli Araştırmacısı Doç. Dr. Talha Köse, "Amerika, gerçekten rasyonel bir şekilde devlet çıkarlarını düşünüp analiz yaparsa Türkiye ile ilişkilerini iyileştirmek zorunda. ABD, Türkiye'ye, FETÖ ve PKK konusunda Türkiye yardımcı olursa ilişki kısa bir sürede düzelme noktasına başlar." dedi.

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) tarafından "Türkiye-ABD İlişkilerinin Geleceği" başlıklı panel düzenlendi. Moderatörlüğünü SETA'da araştırmacı Hüseyin Alptekin'in yaptığı panelde konuşan Köse, ABD ve Türkiye ilişkilerine bakıldığında, uzun vadeli hedeflerin önemli ölçüde örtüşmediğinin görüldüğünü söyledi. Bu örtüşmeme konusunda özellikle AK Parti döneminin dış politikasının, örtüşme noktasındaki ortak zemini daha da azalttığını düşündüğünü belirten Köse, bunun da Türkiye'nin müstakil bir dış politika arzusundan kaynaklandığını vurguladı. Doç. Dr. Köse, şunları kaydetti:

  • "Özellikle 10 yıllık dış politikanın genel çerçevesine bakıldığında, zaten krizlerin büyük kısmını bu dönemde yaşadık. Yani Türkiye'nin dış politikadaki hedeflerinden bir tanesi aktörlerin sayısını çeşitlendirmekti. Daha önce güvenlik konusunda NATO'ya bağımlı, ekonomi konusunda Avrupa Birliği'ne kısmen bağımlı ve etrafındaki ülkeleri genel olarak sınır sorunu olarak gören Türkiye'den, daha farklı aktörlerle olumlu ilişki geliştirmeye çalışan bir ülke haline geldi. Son dönemde en azından dış politikadaki aktörlerin sayısını çeşitlendirmek gibi bir kaygısı vardı. Türkiye, bu adımları attıkça Washington'dan şu sesler gelmeye başladı; 'Türk dış politikası Ortadoğu’laşıyor mu? Türk dış politikasında eksen kayması mı var? Avrasyalaşıyor mu? Bunları özellikle Türkiye uzmanlarına yazdırdılar. Türkiye ne zaman konvansiyonel, alışıldık dış politika çerçevesinin dışına çıktı, bu tip makaleler, söylemler, televizyon programları yapıldı. Bunlar Türkiye içinde de tartışılmaya başlandı."

Türkiye'nin hem enerji, hem teknolojik ve hem de askeri açıdan Batı'ya olan bağımlılığını azaltmaya çalıştığına dikkati çeken Doç. Dr. Köse, bu konularda müstakil hamleler yapmaya çalışıp, müstakil diplomasi geliştirmeye çalıştıkça Washington'dan olumsuz sesler gelmeye başladığını anlattı. Hep bu ittifak ve müttefiklik ilişkisinin sorgulandığını dile getiren Köse, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Amerika'dan bakıldığında, 11 Eylül'ün Amerika'nın stratejisinde önemli bir değişiklik yaptığını görüyoruz. Öncelik olarak İslam'ı ve özellikle Sünni İslam'ı ABD'nin net bir şekilde hedefe koyduğunu düşünüyorum. Bu bağlamda Türkiye ile ilişkilerini daha önceden daha küresel bir vizyon içerisinde ele alan, bunun içerisinde Doğu Akdeniz, Rusya, Karadeniz ve diğer bölgeleri de göz önünde bulunduran bir aktör olan Amerika, özellikle 11 Eylül saldırılarından sonra Türkiye ile ilişkilerini sadece Orta Doğu bağlamında değerlendirmeye başladı. Yani Amerika'nın Türkiye politikası Ortadoğu'laştı. Amerika'nın Avrupa Komutanlığı ve diğer bazı komutanlıkları, Türkiye'ye sıcak bakarken, Türkiye ile stratejik ilişkilere değer verirken, özellikle CENTCOM (ABD Merkez Komutanlığı) Türkiye'yi düşman olarak gören bir yaklaşıma sahip. Amerika'nın Türkiye politikası Ortadoğu'laşınca, Amerika'nın da Türkiye'yle muhatap olduğu aktör CENTCOM haline geldi. CENTCOM'la bir türlü yıldızımız barışmadı."

Türkiye'de yaşanan badirelerde, CENTCOM'un etkisi olduğunu savunan Köse, 11 Eylül olaylarının ardından Müslüman Sünnilere karşı politikalar güdülmesiyle Orta Doğu'da İran'a yer açıldığına da işaret etti. Köse, "Obama döneminde Asya'ya yönelindikten sonra, aslında Orta Doğu'daki konuları biraz gözardı etmek, daha çok vekiller kullanma politikasına döndü. Dolayısıyla Türkiye'de müstakil bir aktör olarak yani bağımsız bir ülke olarak durmaya çalıştığı için rahat bir vekil görüntüsü ve pozisyonu vermedi. Dolayısıyla Amerikalılar da kullanabilecekleri vekiller olarak özellikle Kürtler ve PKK vs onları daha çok aktör ve vekil olarak görme eğiliminde oldular. Vekil politikasının da Türkiye'nin çok ciddi bir şekilde aleyhine çalıştığı kanaatindeyim." diye konuştu.

Gelecekte ABD-Türkiye ilişkileri

Türkiye-ABD ilişkilerinin gelecekteki ilişkilerine iyimser baktığını, çünkü Orta Doğu'daki istikrarın Türkiye olmadan inşa edilemeyeceğine dikkati çeken Doç. Dr. Köse, "Amerika kararını bir noktada verecek. Buradaki istikrarı sağlayıp, buradan çıkmak istiyorsa, Türkiye'yle mutlaka çalışmak zorunda. Türkiye ile Rusya'nın bir arada durduğu denklem, kesinlikle aleyhlerine Amerika'nın. Amerika, gerçekten rasyonel bir şekilde devlet çıkarlarını düşünüp analiz yaparsa Türkiye ile ilişkilerini iyileştirmek zorunda. ABD, Türkiye'ye, FETÖ ve PKK konusunda Türkiye yardımcı olursa, ilişki kısa bir sürede düzelme noktasına başlar. " değerlendirmesini yaptı.

Panele Doç. Dr. Köse'nin yanı sıra İbn Haldun Üniversitesi (İHÜ) Rektör Danışmanı Hakkı Öcal, İstanbul Kültür Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Bora Bayraktar da katıldı.

#Talha Köse
#İbn Haldun Üniversitesi
#SETA
6 yıl önce