|

Kriz depremden beter

Tüm Marmara Bölgesi'ni etkileyen ve binlerce binayı kullanılmaz hale getiren deprem bile ekonomiye son iki krizin verdiği hasar kadar zarar vermedi.

Yeni Şafak
00:00 - 17/08/2001 Cuma
Güncelleme: 19:21 - 11/04/2016 Pazartesi
Yeni Şafak

17 Ağustos Marmara Depremi ikinci yılını doldururken, ekonomik krizin depremden daha büyük hasar verdiği ortaya çıktı.


Deprem sonrasındaki ekonomik tabloyu bile aratan hükümet, deprem yaralarını sarmak için getirdiği deprem vergilerini ise bütçe açıklarını kapatmak için kullandı. Geçen yıl deprem vergilerinin süresini uzatan hükümet, bütçeden deprem yaralarının sarılması için 1999 ve 2000 yıllarında toplam 1.3 katrilyon liralık kaynak aktardı. Ancak bu kaynaklar depremzedelere gitmek yerine, hortumlamalardan oluşan bütçe açıklarının kapatılması için kullanıldı.



Marmara depreminin ikinci yılındaki ekonomik göstergelerin, 17 Ağustos 1999 tarihinden sonraki göstergeleri bile arattığı ortaya çıktı. Devletin resmi verilerine göre, 1999 yılı sonunda 22.9 katrilyon olan iç borç stokunun 2001 yılı sonunda 100 katrilyon lirayı geçmesi bekleniyor. Marmara depreminden sonra iç borçlanma faizleri yüzde 71'ler düzeyinde iken, bugün tüm önlemlere rağmen yüzde 90'lar seviyesinde seyrediyor. Döviz kuru ise, deprem sonrasında sadece 500 bin liraydı, bugün 1 milyon 500 bin lira seviyesinde bulunuyor. Depremden sonra döviz tam 3 katına ulaştı.



Hortumun faturası, depremi 4'e katladı


Dünya Bankası'nın ve DPT'nin Marmara depreminden sonra bölgede yaptıkları araştırmalarda, Marmara depreminin Türk ekonomisine verdiği zararın 3.5-7 milyar dolar arasında olduğu tespit edilmişti. Depremden sonra el konulan batık bankalar ve kamu bankaların devlete olan zararı ise yaklaşık 45 katrilyon lirayı buldu.



Öte yandan deprem yaralarının sarılması için, Marmara depreminin ardından deprem vergisi getiren hükümet, 1999 ve 2000 yıllarında bu vergilerden yaklaşık 2 katrilyon liralık gelir elde etti. Ancak bütçeden bu dönemde deprem bölgesine ayrılan kaynak ise sadece 1 katrilyon 356 trilyon lirada kaldı. Yani kalan kısmı devlet kendi açıklarını kapatmak için harcadı.



Depremi bile unutturdu!


Marmara depreminin üzerinden 2 yıl geçmesine rağmen deprem korkularının tamamen atlatılamadığı, ancak ekonomik kriz nedeniyle gölgede kaldığı bildirildi.



Deprem Sonrası Ruhsal Sorunlar Destek Birimi uzmanı psikiyatrist Doç. Dr. Pakize Geyran, depremin insanlar üzerindeki psikososyal etkilerinin sarsıntıdan etkilenme şekline göre hâlâ devam ettiğini belirtti. Doç. Dr. Geyran, "İnsanlar depremin etkilerini tamamen atlatmadı, ancak eski kaderci yaşam biçimine çekildi. Ekonomik kriz gibi başka akut problemler olduğu için, depremin psikososyal etkileri gölgede kaldı. Depremin etkilerini geçiştirdik, ama atlattık diyemem" şeklinde konuştu.


#Ekonomik kriz
#IMKB
#17 Ağustos 1999
#Marmara Depremi
23 yıl önce