Türk akademisyenler, arıların savunma stratejisinden ilham alarak geliştirdikleri ve insansız hava araçlarına yönelik saldırı sonrası hedefin konumunu analiz edip istihbari bilgi veren yapay zeka destekli modül ile NATO'dan ödül aldı.
Dünyadaki birçok ülkenin savunma sanayisine yönelik yatırımları artarken, özellikle İHA'ların ülkelere sağladığı katkıların ön plana çıkmasıyla bu araçların muharebe meydanlarındaki önemi de gün geçtikçe artıyor.
Bu yıl NATO tarafından savunma ve güvenlik alanlarında çift kullanımlı ileri teknoloji çözümlerini teşvik etmek amacıyla DIANA programı kapsamında düzenlenen "Innovation Hackathon 2025" yarışmasına ittifak ülkelerden 80'den fazla firma katıldı.
ODTÜ TEKNOKENT'te kurulan "Skytech Robotik Teknolojileri" firması ile yarışmaya katılan ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ve Robotik ve Yapay Zeka Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi (ROMER) Müdürü Doç. Dr. Erol Şahin ve Aksaray Üniversitesinden Dr. Öğretim Üyesi Veli Bakırcıoğlu, arıların savunma stratejisinden esinlenerek geliştirdikleri ve İHA'lara yönelik saldırı sonrası hedefin yaklaşık konumunu analiz ederek istihbari bilgi veren yapay zeka destekli "STRIKE" isimli modül geliştirdi.
Gerçek zamanlı veri işleme ve yapay zeka destekli analiz yapabilen modül, katıldığı tatbikatı başarıyla tamamladı.
Türk akademisyenler, savaş alanlarında operasyonel farkındalık sağlamaya yönelik geliştirdikleri bu modülle, NATO'nun belirlediği askeri son kullanıcılar, sektör ve akademiden uzmanlar ile inovasyon temsilcilerinden oluşan uluslararası bir jüri tarafından ilk 10'a seçilerek ödüle değer görüldü.
Ayrıca firma, NATO'nun yürüttüğü, müttefik ülkelerde sivil ve askeri amaçlı çift kullanımlı teknolojilerin geliştirilmesini destekleyen DIANA programına başvurması için teşvik edilirken, akademisyenler de İHA'lar ve ilgili teknolojilere ilişkin araştırma faaliyetine katkı sunmaları için NATO Science and Technology Organization (STO) Information Systems Technology (IST) paneline davet edildi.
"Modül tamamen drondan bağımsız olarak işlev görüyor"
ODTÜ ROMER Müdürü Şahin, NATO'nun savunmaya yönelik teknolojilerdeki inovasyonu artırmak için "Innovation Hackathon" yarışması düzenlediğini, bu kapsamda 80 firmanın yer aldığını ve kurdukları firma ile ilk 10'a girerek ödül kazandıklarını söyledi.
Muharebe alanlarında dronların sık kullanıldığına ve çok kritik roller üstlendiğine işaret eden Şahin, ancak dronların en büyük zayıflıklarının yerden açılan ateşlere karşı çok kırılgan olduklarına dikkati çekti.
Dronların güvenliğini artırmak için bal arılarının kendilerini savunma mekanizmalarından esinlenerek bir modül oluşturduklarını ifade eden Şahin, şu bilgileri verdi:
"Bir bal arısı esasında bir insan için tehdit içermiyor, çok rahatlıkla öldürebilirsiniz. Ancak bal arısı sizi soktuğu zaman geride bıraktığı iğnenin üstünde ufak bir kesecik oluyor ve bunun içinde esasında 'alarm feromonları' bulunuyor. Arı sizi soktuysa hedef olarak işaretleniyorsunuz ve diğer arılar üstünüze geliyor. Bu yüzden arı gördüğünüz zaman onu öldürmek ya da onu yok etmek yerine ondan kaçmayı tercih ediyorsunuz. Bizim burada yaptığımız da dronların üzerine 'Strike' dediğimiz bir modül geliştirdik ve bu modül tamamen drondan bağımsız olarak işlev görüyor.
Bu modülü dronun üstüne yapıştırdıktan sonra eğer yerden açılan bir ateş sonucunda vurulursa o anda alınan ivme değerlerinden kuvveti etkileyen merminin hangi yönden ve hangi şiddetle geldiğini hesaplayabiliyoruz. Bunu hesapladıktan sonra dron yere düşse bile saldırganın konumunu, daha sonra gelecek kuvvetlere, diğer dronlara yayınlayabiliyorsunuz. Bu sayede dronu gönderdiğiniz zaman karşıdaki düşman iki ayrımda kalıyor. Ya dronun kamerasından görülecek ya da eğer bunu mermiyle indirirse kendi yerini işaretlemiş olacak. Bu da dronların kullanım alanlarını ve faydalarını daha fazla artıracak."
"Yatırım arama çalışmalarımız sürüyor"
Doç. Dr. Şahin, NATO'nun firmalara ürünlerini geliştirmek için destek verdiği DIANA programına da davet edildiklerini bildirdi.
Burada alacakları destek sayesinde birçok fonlama ve yatırımın kapısının aralanacağını belirten Şahin, "Türkiye'de şu anda bunun patent başvurusu yapıldı. Teknoloji hazırlık seviyesini biraz daha yükseltip ürün haline getirme çabalarımız ve bunun için de yatırım arama çalışmalarımız sürüyor." dedi.
Modülün ürünlerden bağımsız olduğunu vurgulayan Şahin, "Dron üreten birçok firma vardır ancak bunların üzerine bu modül takıldığı zaman dronun caydırıcılığı daha fazla artacak. Dolayısıyla kendisi ayrı bir ürün olarak herhangi bir şeyin üstüne konulabilir bir sistem olacak. Türkiye bunu kendisi kullanabileceği gibi diğer ülkelerden gelecek taleplere göre de bu modülü verebilecek bir seviyeye gelecek diye umuyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Şahin, modülün farklı hava veya kara araçlarına da entegre edilebildiğini sözlerine ekledi.
"Doğruluk oranını yükseltmek için yapay zeka modeli ekledik"
Aksaray Üniversitesi Dr. Öğretim Üyesi Bakırcıoğlu da modülün TÜBİTAK destekli proje ile geliştirildiğini söyledi.
Dünyada otonom sistemlere doğru bir trend olduğuna dikkati çeken Bakırcıoğlu, "Bizim sistemimiz bu otonom sistemlere güvenlik katmanı olarak onun yeteneğini geliştirecek faydalı yük diyebileceğimiz bir modül." şeklinde konuştu.
Yarışmanın ardından Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığının düzenlediği tatbikatta yer aldıklarını aktaran Bakırcıoğlu, şöyle konuştu:
"Katıldığımız tatbikatta canlı ateş altında modülümüz dronun üzerindeydi. Dron vurulduğunda saldırının geldiği yönü ve konumunu tespit edip bunu yayınlamaya başladı ve başarıyla bu tatbikattan geçti. Ancak dronun saldırının yönünü tahmin ederken birkaç derecelik sapma tespit ettik. Daha sonra bu doğruluk oranını biraz daha yükseltmek için yapay zeka modeli ekleyip sensörlerden gelen verilerden saldırganın konumunu tespit ediyoruz."
