TBMM Genel Kurulunda görüşülen, Askerlik Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve KHK'lerde Değişiklik Yapan Kanun Teklifinin, bedelli askerlikle ilgili ilk iki maddesi kabul edildi.
Bedelli askerlikten yararlanmak isteyenler, yurt dışında oturma veya çalışma iznine sahip olarak işçi, işveren sıfatıyla veya bir meslek ya da sanatı icra ederek, en az 3 yıl süreyle yabancı ülkelerde bulunmak şartıyla, bağlı bulundukları Türk konsoloslukları aracılığıyla askerlik şubelerine başvuracak. Durumlarını ispat eden belgelerle, 2 bin avro veya karşılığı kadar yabancı ülke parasını bir defada ödeyip Milli Savunma Bakanlığınca verilecek uzaktan eğitimi almaları halinde muvazzaf askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılacak.
Teklif, yoklama kaçakları ile bakaya sayılarının her geçen yıl artması üzerine oluşan birikimi de önlemeyi amaçlıyor.
"1 Ocak 1994 öncesi doğanlar..."
Buna göre, askeri hizmetin gerektirdiği ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaç duyduğu erbaş ve er sayısı dikkate alınarak, bedelli askerlikte yaş sınırı, 1 Ocak 1994 tarihi de dahil, bu tarihten önce doğanlar olarak belirleniyor.
Teklife göre, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte, her ne sebeple olursa olsun askerlik yapmayıp, 1 Ocak 1994'ten önce doğan bedelli askerlikten yararlanmak isteyen yükümlüler; bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay içinde askerlik şubelerine veya yurt dışı temsilciliklerine başvuracak.
Askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılmaları için başvurularda 15 bin Türk lirası veya Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuruna göre ödeme tarihindeki karşılığı kadar konvertibl yabancı ülke parasını bir defada ödemeleri ve 21 gün temel askerlik eğitimini yerine getirmeleri gerekecek.
Her ne sebeple olursa olsun daha önce bedelli veya dövizli askerlik hizmeti kapsamından çıkarılanlardan yaş şartını taşıyanlar ile yaş şartı aranmaksızın ve temel askerlik eğitimine tabi olmaksızın, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce sağlık nedeniyle haklarında verilen askerliğe elverişli olmadıklarına dair kararlardan dolayı askerlikten muaf tutulanlar da bedelli askerlik uygulamasından yararlanabilecek.
Aylıksız veya ücretsiz izinli olacak
Bedelli askerlik hakkından yararlananlar, temel askerlik eğitimi süresince çalıştıkları iş yeri, kurum ve kuruluşlar tarafından aylıksız veya ücretsiz izinli olacak.
Tahsil edilen tutarlar, Hazine ve Maliye Bakanlığı merkez muhasebe birimi hesabına yatırılacak. Bu tutarları Savunma Sanayii Destekleme Fonuna aktarmak üzere, Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine ödenek eklemeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
Bu düzenlemeden yararlanan yükümlüler hakkında saklı, yoklama kaçağı ve bakayadan dolayı idari ve adli soruşturma ve kovuşturma yapılmayacak, başlatılanlar sona erdirilecek. Bu suçlara ilişkin kesinleşmiş idari para cezaları tahsil edilmeyecek.
Teklifin görüşmeleri, 1. bölümde yer alan maddeler üzerindeki önerge işlemleri ile devam ediyor.
Başvuruları ne zaman başlayacak?
Bedelli askerlik başvurularının ne zaman başlayacağına ilişkin takvim kanun teklifinin yasalaşmasından sonra olacak. Kanun teklifi TBMM'den geçtikten sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayına gönderilecek. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın teklifi onaylamasının akabinde Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayınlanacak. Resmi Gazete'de yayımlanan teklif artık kanunlaşmış olacak.
Bedelli askerlikten kaç kişi faydalanabilir?
Son rakamlara göre halen askerlik yoklamasına tabi, askerlik çağı gelmiş olan 585 bin 210, yoklama kaçağı 570 bin 422, bakaya 56 bin 947, firari 5 bin 772 kişi bulunuyor. 2 milyon 930 bin 279 kişi askerliğini öğrencilik dışında ertelemiş olan kişi sayısı. 1 milyon 885 bin 438 kişi de öğrenci olduğu için askerliğini tecil ettirmiş durumda. Halen silah altında 360 bin 869 er bulunuyor. 2019 yılında ise toplam silah altına alınacak er sayısı 345 bin 933 olarak planlanıyor. Rakamlara bakıldığında askerlikle ilişkisi olan kişi sayısı toplamı 5 milyon 448 bin 858 kişi.
Şu ana kadar kaç kişi bedelli askerlik yaptı?
Bugüne kadar 5 kez bedelli askerlik yasası çıkarıldı. İlk olarak 1987 yılında, ardından 1992’de uygulanan bedelli 1999’da Marmara depremi sonrası çıkarıldı. 1987 yılında 18 bin 433, 1992 yılında 35 bin 111 ve 1999 yılında 72 bin 290 kişi olmak üzere toplam 125 bin kişi bedelli askerlikten faydalandı. Son olarak 2014’te bedelli askerlik yasası çıkarıldı. O tarihte 27 yaşını doldurmuş olanlar, 18 bin lira karşılığında askerlik yapmış sayıldı. 203 bin kişi faydalandı ve toplam 3 milyar 671 milyon 100 bin lira gelir elde edildi.
Bedelli askerlikte şartlar neler?
Bedelli askerlik yapabilmenin 2 şartı vardır bunlar;
1- Dönemlik çıkartılan bedelli askerlik yasaları
2- DAHTE (Anlamı dövizle askerlik hizmetine tabi olan erler) 3 sene yurt dışında çalışma şartı
Dönemlik çıkartılan bedelli askerlik yasaları
İkameti Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde bulunan 18 yaşını doldurmuş erkekler için geçici olarak çıkartılan yasalarla bedelli askerlik yapılabilir. Bu yasalar dönemsel olarak olarak çıkartılır. Bu yasaların çıktığı dönemde yasaların belirlediği şartları sağlayanlar bedelli askerlikten yararlanabilirler.
DAHTE (dövizle askerlik hizmetine tabi olan erler)
DAHTE'nin açılımı 'Dövizle Askerlik Hizmetine Tabi Olan Erler'dir. Bunun anlamı ise 18 yaşını doldurmuş her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının bedelli askerlikten yararlanabilmesi için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmasına rağmen 3 sene boyunca yurt dışında çalışıyor olması gerekmektedir. Bu şartları sağlayan her vatandaş 21 gün süreyle askerlik yapar ve askerlik hizmetini tamamlamış olur.
Bedelli askerlik nedir?
Zorunlu askerlik yükümlülüğü taşıyanların (20 yaşını doldurmuş sağlıklı her bir birey) mevcut bu askerlik süresini kısaltmak için nakit bedel ödemesine “bedellik askerlik” adı verilir. İşin temel mantığı budur. Şartları sağlayıp gereken ücreti ödediğiniz durumda bedelli olarak askerliğinizi yapabilir, kısacası askerden “muaf” olabilirsiniz. Peki bu koşullar neler ve kimler bedelli yapabilir?
Kimler bedelli askerlik yapabilir?
Bedelli askerlik yapmanını iki farklı yolu vardır. Bunlar;
18 yaşını doldurmuş, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmasına rağmen minimum 3 sene yurtdışında çalışmış erkekler 21 gün süreyle bedelli askerlik yaparak vatan borcunu “hizmeti” tamamlayabilirler. Buna kısaca “dahte” denir. “Anlamı dövizle askerlik hizmetine tabi olan erler” şeklindedir.
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ikamet eden, 12 yaşını doldurmuş erkekler için dönemlik çıkartılan yasalarla sağlanan bedelli askerlik hizmetidir. Bu tür geçici olup ilgili yasanın gerektirdiklerine bağlıdır. İlgili yasanın yürürlüğe girdiği zamanda aranan şartları sağlayanlar bu geçici bedelli askerlik hizmetinden yararlanabilir.
2011 senesinde yürürlüğe alınan 1111 sayılı askerlik kanununun geçici 46. maddesine göre; 29 yaşını bitirmiş (30 yaşından gün almış) olan ve ilgili ücreti ödeyen (30 bin TL) her kişi askerlik vazifesini yapmış sayılır. Yasanın ilgili madde düzenlemesiyle beraber 21 günlük temel askerlik eğitiminden de muaf olurlar.
Bedelli askerlik başvurusu nereye yapılır?
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde yaşıyorsanız bedelli askerlik başvurunuzu askerlik şubelerine, ülke dışında iseniz konsolosluklara şahsen yapmanız gerekir. Bedelli askerlik başvurusu vekaletle veya posta ile yapma şansınız yok. Şahsen yapmalısınız. Başvuru yapan kişiye ödemesi gereken tutar ve ödemenin yapılacağı banka bilgilerini barındıran bir belge verilir. Bedelli askerlik yapmak isteyen kişi bu belge ile beraber bankaya gidip ödemeyi gerçekleştirir. Ödemenin yapıldığına dair bir asıl olmak üzere toplam üç nüsha dekontu, bedelli askerlik başvurusunu yaptığı yere götürür.
Bedelli askerlik ödemesi zamanında yapılmazsa ne olur?
Kişinin bedelli askerlik yapabilmesi için gereken şartları taşımadığı anlaşılırsa, kişi ödeme yapmaktan vazgeçerse veya ilgili ödeme zamanında yapılmazsa bu kişi bedelli askerlik kapsamının dışına alınır. Bedelli askerlik kapsamı dışına alınan kişi önceden yapmış olduğu ödemeyi alabilmek için dilekçe ile başvuru yapmalıdır. Geri ödeme başvurusu, ödeme yaptıktan itibaren 6 ay içerisinde yapılmalıdır.
Geri ödeme başvurusu talebi askerlik şubesi tarafından 90 gün içerisinde incelenir. İnceleme sonucu durum olumlu çıkarsa kişinin dosyaları bakanlığa iletilir. İlgili bedel bakanlık tarafından 1 ay içerisinde kişinin geri ödeme başvurusu içerisinde belirttiği hesaba yapılır.
