Diyarbakır'da 1 Kasım seçimleri sonrası şiddet eylemlerini arttıran PKK, Sur'da hendekler kazıp barikatlar kurdu. Sur'u, dar ve labirenti andıran sokakları nedeniyle üs olarak seçen terör örgütü mensupları güvenlik güçlerinin başarılı operasyonları nedeniyle köşeye sıkışınca tarihi tünelleri kullanmaya başladı.
Akşam'ın haberine göre, Sur'daki tarihi birçok konak, han, kilise ve cami ile bağlantılı olan tünelleri çatışmaların sürdüğü bölgede örgüt mensupları aktif bir şekilde kullanıyor. Operasyonların sürdüğü bölgelere silah ve mühimmatların bu tüneller aracılığıyla ulaştırıldığı öğrenildi. Sur'a her geçen gün daha da hakim olan güvenlik güçleri giriş noktalarını tespit etti. Tünellerin girişlerine bubi tuzakları bulundu.
Terör örgütünün tarihi tünelleri daha önce de kullandığı biliniyor. Mardin Kapı'daki polis karakoluna 28 Temmuz 2004'te saldıran örgüt mensupları bekçi Abbas Yoldaş'ı şehit ettikten sonra surların yanı başında bulunan Hevsel bahçelerine kaçmış ve teröristlerle güvenlik güçleri arasında 12 gün süren çatışmalar yaşanmıştı. Çatışmalar sonucu 2 PKK'lı terörist etkisiz hale getirilirken diğer teröristlerin ise hevsel bahçelerinde girişi bulunan tünler aracılığıyla kaçtığı tespit edilmişti.
Diyarbakır'da MÖ 69 ile MS 53 yılları arasında hüküm süren Roma imparatorluğu kanalizasyon amacıyla Sur içinde genişliği 3 yüksekliği ise 4 metre civarında tüneller yaptı. Zaman içerisinde kanalizasyon için farklı yöntemler bulan Romalılar, günümüzde tespit edilen uzunluğu 30 kilometre olan tünelleri savaş durumunda kaçış için gizli tuttu. Tarihi tünellere ise Sur ilçesindeki birçok tarihi evin mahzenlerinde bulunan gizli kapılar veya avlularındaki kuyular aracılığıyla inilebiliyor.
Olağan Üstü Hal (OHAL) döneminde bazı kısımları açığa çıkan tünellerin, Bölge Valiliği tarafından verilen talimatla kapatıldığı öğrenildi. Sur Belediyesi elinde bulunan eski haritaları teröristlere ulaştırdı. Teröristler bu haritalarla Roma tünellerden sokaklar arasında geçişlere başladı. Operasyonda çembere alınan teröristelerin bu tüneller sayesinde hem silahlandığı hem de yeni militanların Sur'a sızdığı öğrenildi.
Tarihi tünellere inilebilen yerlerden biri de 1683 yılında Hanilioğlu Mahmut Çelebi ve kız kardeşi Atike Hatun tarafından yapılan tarihi Sülüklü Han. İç kalede bulunan merkez cezaevinden 3 idam mahkumunun bu tünelleri kullanarak firar etmesi nedeniyle Sülüklü Han'daki tünel girişinin dönemin yetkilileri tarafından betonla kapatıldığı da tarihi belgelerde yer almakta. Ayrıca tünellere faytonla inildiği de tarihi belgelerde geçiyor.
