Akdeniz Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nevzat Çevik, bazı antik çalışmaları sonucunda elde ettikleri bulgularda, 2 bin 400 yıl önce kadınların kullandığı bazı saç örgü şekillerinin bugün hala sürdüğünü ve soylu kadınların günümüzde "uçuk" diye tabir edilen saç modellerini tercih ettiklerini belirlediklerini söyledi.
Çevik, kazı çalışmaları sırasında bulunan eserler ve bazı kaya mezarlarındaki kabartmalardan yola çıkarak, 2 bin 400 yıl önce bölgede yaşayan kadınların saç modellerini ortaya çıkardıklarını ifade etti.
Likya mezarlarındaki kabartmalarda ve çeşitli anıtsal yapılarda o dönemin halklarının yaşam şekillerinin net şekilde görüldüğünü anlatan Çevik, bu döneme ait eserlerin kapsamlı bir incelemeden geçirilerek, Likya halkının yaşam şekli ve sosyal statüleriyle ilgili yeni bilgiler edindiklerini belirtti.
Myra Antik Kenti başta olmak üzere bölgedeki çok sayıda kent yapılarındaki kadın mask ve figürünün incelendiğini kaydeden Çevik, "Kabartmalardaki bu betimlemelerin rengi ve dokusu bilinmiyordu. Bunları elimizdeki bilgilere göre renklendirerek net bir hale getirdik" dedi.
Çevik, saç çizimlerinin Viyana'daki Österreichisches Arkeoloji Enstitüsü'nden Isabella Benda Weber tarafından yapıldığını belirterek, şöyle konuştu:
"Yapılan çalışmalar sonunda 2 bin 400 yıl önce kullanılan bazı saç örgü şekillerinin bugün hala sürdüğünü gördük. O dönemin kadın saç modellerinin günümüzde punkçılarda ve ekstrem kişilerde gördüğümüz, alışılmamış saç tipleri. Yani bugün bize uçuk gelen saç modelleri o gün normaldi. Hatta modaydı. Bunlar daha çok soylu kadınların saç modelleriydi. Çünkü kaya mezarları soylu sınıfa ait mezarlar. Dolayısıyla kabartmalarda elitlerin hayatı anlatılıyor. Ancak moda herkes içindir. Yani bu stillerin halk tarafından da kullanılmış olduğunu öngörebiliriz."
Yaptıkları çalışmalarda, modellerin dışında tarzla ilgili de fikirler edindiklerini vurgulayan Çevik, şunları söyledi:
"Burada saçını taramak için zengin-fakir olmak gerekmiyor. Bugün olduğu gibi zengin de fakir de benzer stillerde saçını tarıyor. Her ne kadar bulunan kozmetik kaplar, takılar, manikür, pedikür setleri zenginlerin malzemeleri olsa da bunlar o günün yaşam şekillerinin tamamını aydınlatıyor. Birisinin kullandığı malzeme gümüştür de halktan birininki bronzdur. Biri saçını kölesine taratırken, diğeri kendisi tarıyordur. Soylulardan edindiğimiz bu veriler bize yaygın halk kitlelerinin de yaşam şekillerini gösteriyor. Bunlar Klasik Çağ'dan sonra Roma ve Bizans dönemlerinde de devam ederek günümüze gelmiştir"
Prof. Dr. Çevik, Likya uygarlığında kadının sosyal yapıda oldukça etkisi bulunduğuna işaret ederek, kadının baskın konumunun yasalara da yansıdığını dile getirdi.
Antalya'daki Myra, Andriake ve Rhodiapolis antik kentlerinde daha önce kazı başkanlığı yaptığını aktaran Çevik, 27 yıldır Likya bölgesinde yürüttüğü çalışmaları, 4 yıllık çalışma sonucu "Lykia Kitabı" adlı eserde derlediğini ifade etti.
Myra Antik Kenti Kazı Başkan Yardımcısı Mehmet Kayhan Murat da Myra Antik Kenti'ndeki kaya mezarları dışında tiyatro binası başta olmak üzere birçok anıtsal yapıda kadın figürünün ön planda olduğunu söyledi.
Günümüzdeki sosyal yaşam şekillerinin geçmişin devamı olduğunu anlatan Murat, "Giydiğimiz ayakkabıdan, giysiye kadar her şey geçmişten örnek alınarak günümüze gelmiştir. İnsan beyni sürekli aynı ancak zaman ve süreç farklı. Saç yapıları da bunun bir devamı" diye konuştu.
Murat, kültürden kültüre, yöreden yöreye saç modellerinin değiştiğini vurgulayarak, "Antik dönemdeki bu kabartmalardaki kadınlar, dinsel törenlerde, cenaze törenlerinde, tiyatro oyunlarında betimlenmişler ve bu modeller kabartmalara kazınarak günümüze ulaşması sağlanmıştır. Bugün bu modellerdeki saç tiplerinin kullanıldığını söylemek çok da yanlış olmaz" ifadelerini kullandı.
Antik dönem de kadınların saçlarının daha çok arkaya doğru tarandığını ve kabarık bir şekilde bırakıldığını anlatan Murat, "Antik dönemdeki saç tarama yöntemi bugün aynı şekilde devam ediyor. Antik dönemde bukle yapma ve saç şekillendirmede kullanılan makaranın bugün de aynı şekilde kullanıldığını görüyoruz" dedi.
