Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Ülkeleri Liderler Zirvesi'nde yaptığı açıklamada 30 yıla yakın Ermenistan işgali altında kalan Karabağ’ın yıllarca Ermenistan-İran zehir ticaretinde kullanıldığını açıklamıştı. Karabağ’ın işgalden kurtarılmasıyla Ermenistan-İran uyuşturucu ortaklığı da ağır darbe yedi. Azerbaycan’ın kontrolüne geçmesinin ardından Karabağ’da ciddi miktarda uyuşturucu yakalandı. Cebrail’de bir uyuşturucu dağıtım fabrikası ve Zengilan’a uzanan tünellerle oluşturulmuş transfer hattı bulundu. Hattın işgal sırasında Ermeni askerlerince korunduğu öğrenildi.
Karabağ’ın zehir ticaretinde merkez olarak kullanıldığı geçmişte de gündeme gelmiş ancak Karabağ işgal altında olduğundan dolayı herhangi bir işlem yapılamamıştı. İşgalin sona ermesinin ardından zehir hattı ortaya serilmişti. Karabağ’da güvenliği sağlayan Azerbaycan askerleri yaptıkları kontrollerde ciddi miktarda uyuşturucu yakalamışlardı. İran sınırında Bilesuvar Gümrük Kapısı’nda İran’dan Litvanya’ya koruyucu katkı ve kimyevi madde taşıyan bir TIR’da 520 kg sıvı eroinin ele geçirildiği operasyon Cebrail bölgesinde bir uyuşturucu dağıtım fabrikası ile Cebrail-Zengilan arasında tünellerle oluşturulmuş transfer hattını deşifre etmişti.
Bölge kaynaklarından edinilen bilgiye göre, Ermenistan’ın uzun yıllar Karabağ arazilerinde devlet korumasında sistemli biçimde uyuşturucu ürettiği bildiriliyor. Uyuşturucu ekilip yetiştirilmesi, toplanıp işlenmesi ve dağıtılmasında kullanılan bölge, adeta uyuşturucu transit merkezine dönüştürülmüş. Ermenistan işgalinde kontrolsüz durumda bulunan 132 km’lik İran sınır hattında rahatlıkla hareket edildi. Söz konusu hattaki 3 geçiş noktasının uyuşturucu kaçakçılığında yoğun olarak kullanıldığı belirtiliyor. Yine işgalden arındırılan arazilerde sistemli uyuşturucu ticaretinin bulgularına rastlandı. Cebrail bölgesinde İran ve Ermenistan ortaklığında işletildiği belirlenen uyuşturucu dağıtım fabrikası bulundu. Uyuşturucunun buradan Cebrail ve Zengilan bölgelerinde açılan tünellerle İran’a, oradan da Avrupa’ya taşındığı belirtiliyor. Bu hattın işgal süresince Ermeni subay ve askerlerin özel koruması altında işletildiği öğrenilirken; 1994’ten bu yana Ermenistan ve İranlı yöneticilerin yarı yarıya ortak olduğu da iddialar arasında.
Kafkaslar’ı kapsayan, dünyada bilinen 3 uyuşturucu hattı var. Bu hatlar; “Afganistan-Pakistan-İran-Azerbaycan hattı”, “Afganistan-İran-Azerbaycan hattı” ve “Afganistan-Orta Asya-Azerbaycan hattı”. Azerbaycan kaynakları, Aliyev’in açıklamaları sonrası bu transit ağlara dördüncü güzergah olarak “Afganistan-İran-Karabağ” hattının da eklendiğini belirtiyor.
Aliyev yaptığı açıklamada, “Ermenistan, 30 yıl boyunca İran’la gizli anlaşma içinde Azerbaycan’ın eski işgal altındaki topraklarını (Karabağ) Avrupa’ya uyuşturucu kaçakçılığı yapmak için kullandı.” İddiasının arka planında Kafkaslar’da İran ve Azerbaycan arasında yaşanan gerilimin arkasında her ne kadar Azerbaycan’ın Karabağ’ı kurtarmasından rahatsız olan İran’ın TIR’lar
Azerbaycan’ın Karabağ’ı kurtarmasından rahatsız olan İran, son 2 aydır bu bölgedeki Ermenilere TIR’lar dolusu malzeme ve akaryakıt gönderiyor. Azerbaycan’ın bilgisi dışında Laçin koridorunun kullanıldığı sevkiyat, Bakü’nün verdiği notaya rağmen kesilmedi. İran, Azerbaycan ve Türkiye ile Pakistan’ın “3 Kardeş” tatbikatından sonra da gözdağı için Azerbaycan sınırında tatbikat yaptı. Sınıra askeri yığınak da var.
Karabağ savaşında Ermenistan’a silah yardımı yapan İran, bu tavrını sürdürüyor. İran TIR’ları ile akaryakıt tankerleri Azerbaycan’ın bilgisi dışında Temmuz ve Ağustos aylarında Karabağ’a girerek Laçin koridoru üzerinden Hankendi’deki Ermenilere yardım götürdü. Geçiş için Rus barış güçlerinin geçici olarak konuşlandığı bölgeler kullanıldı.
11 Temmuz’dan 8 Ağustos’a kadar ne taşıdığı bilinmeyen İran TIR'ları, Laçin koridoru üzerinden Hankendi’ye 70 kez giriş çıkış yaptı. Azerbaycan makamları İran’ın Azerbaycan Büyükelçisi Seyyid Abbas Musavi'yi Dışişleri Bakanlığı’na çağırarak nota verdi ancak netice alamadı. 11 Ağustos - 10 Eylül tarihleri arasında da nakliyat devam etti. Bu tarihler arasında da Hankendi’ye 58 TIR giriş çıkış yaptı. Bu TIR’lardan bazıları tanınmamak için Ermeni plakaları taktı. Laçin koridorunda durumu kontrol etmekle sorumlu olan Rus güçleri yine ihlalleri görmezden geldi.
İran’ın Azerbaycan ile sorunu Aliyev’in Ermenistan-İran arasındaki uyuşturucu trafiğini deşifre etmesi sanırım. Ermenistan’ın uyuşturucu ticaretini devlet koruması altında yaptığı biliniyor. Ya İran?
