|
COVID-19 ve petrol fiyatları

COVID-19 salgını, salgının ekonomiye etkileri, alınan önlemler ve özel bankaların etik dışı tutumlarıyla gündem meşgulken bizi de cari açığımız sebebi ile yakından ilgilendiren bir konuyu gözden kaçmasın diye buraya not düşmek istedim.

PETROL FİYATLARINDA NELER OLUYOR?

Önceleri dünyanın en büyük petrol ithalatçısı olan ancak son on yıldır üretimini artırarak ve ithalatını düşürerek petrol fiyatlarını aşağı yönlü baskılayan bir ABD izliyoruz. Küresel ham petrol arzının ABD’nin artan üretimiyle artması ve talep tarafındaki artışın küresel ekonomideki yavaşlama nedeniyle yetersiz kalması petrol fiyatlarının düşük seyretmesine neden oluyor. Bu durum elbette petrol ihraç eden ülkeler için istenmeyen sonuçlar doğuruyor. Bu yüzden Suudi Arabistan’ın başını çektiği OPEC üyeleri ile Rusya (OPEC+) ortak bir kararla üretimlerinde 2017 yılından itibaren kesintiye gitti. Açıkçası 2020 Mart ayına kadar bazı aksamalar olsa da bu stratejinin işe yaradığını söyleyebiliriz. Ancak COVID-19 salgını her şeyin yeniden gözden geçirilmesine neden olacak kadar düşük bir talebe neden oldu.

6 Mart’taki OPEC+ toplantısından sonuç çıkmayınca yıla 65 dolar seviyelerinden başlayan petrol varil fiyatı geçtiğimiz günlerde 20 dolara kadar düştü.

TRUMP’IN STRATEJİSİ NE?

Kasım 2020’de ABD başkanlık seçimleri var ve Trump başkanlığa devam etmek istiyor. O yüzden ilk başlarda seçmenleri için daha az maliyet anlamına gelen düşük petrol fiyatları bu kez serbest düşüşe geçince işler değişti. Zira 2008’deki krize neden olan yatırım bankalarının sermayelerine görece olarak emlak sektöründeki aşırı borçlanmalarının bir benzerinin bu kez enerji sektöründe olma ihtimali Trump’ı harekete geçirdi. Trump şimdilerde bir yandan COVID-19 salgının ekonomideki etkileri ile mücadele ederken bir yandan da Suudi Arabistan ve Rusya ile enerji diplomasisi yürütmeye başladı. Çünkü Trump; seçimleri kazanabilmek için finansal açıdan aşırı kırılganlaşan ABD’li petrol şirketlerini kurtarması ve bankacılık sisteminin çökmesini engellemesi gerektiğini çok iyi biliyor. Bu yüzden Trump, Suudi Arabistan ile Rusya arasında arabuluculuk yapıyor.

Tabi ABD Kongresi de boş durmuyor. Bir grup Kongre üyesi Veliaht Prens Muhammed bin Selman’a 8 Nisan 2020 tarihli bir mektupla Suudi’leri küresel ham petrol piyasalarına, ABD’li petrol üreticilerine ve ABD’de enerji sektöründe istihdam edilen milyonlarca ABD’liye zarar vermekle suçlayarak bir an öne gerekli adımların atılmasını beklediklerini vurguladı.

ABD’nin artan baskısı, yoğun diplomasi ve “ikna girişimleri” kısa sürede meyvesini verdi. Sonuç odaklı bir dizi üst düzey toplantı salgın nedeniyle telekonferans yöntemiyle ardı ardına gerçekleştirildi.

Toplantılardan, küresel ham petrol üretiminde daha önce hiç görülmemiş bir kesinti yapılması sonucu çıktı. Varılan uzlaşı sonrasında, Suudi’lerin ilk aşamada mevcut üretiminden 3,5 milyon v/g (mv/g) kesinti yaparak üretimini 8,5 mv/g’e indirmesi, Rusya’nın da 1,8 mv/g kesintiye giderek aynı şekilde üretimini 8,5 milyon v/g seviyesine düşürmesi kararlaştırıldı. Kesinti miktarının 1 Temmuz-31 Aralık 2020 tarihleri arasında 6 ay boyunca 7,7 mv/g, 1 Ocak 2021 ile 30 Nisan 2022 arasındaki 16 ay boyunca ise 5,8 mv/g olarak uygulanmasına karar verildiği açıklandı.

Dahası Trump yönetimi, Covid-19 salgınının ABD ekonomisine etkilerini sınırlanması kapsamında açıklanan ekonomik destek paketlerine ABD’li petrol üreticilerini de dahil etti. 2,2 trilyon Dolar tutarında tedbirler içeren ve ABD Kongresi’nce salgınla mücadele kapsamında açıklanan üçüncü destek paketinde yer alan “CARES Act” isimli yasayla, ABD’nin Stratejik Petrol Rezervlerine (SPR) eklenmek üzere 77 milyon varil petrol satın alınması için 3 milyar Dolar tahsis edebilecek bir düzenleme eklenmek istendi, ancak öneri Demokratlar tarafından engellendi. ABD Enerji Bakanlığı’nca, bu kez 2 Nisan 2020 tarihinde, ABD petrol üreticilerine SPR kapsamında ilk aşamada 30 ve daha sonra ilave 47 milyon varil kapasiteli depo kiralama imkanı verileceği açıklandı.

PEKİ PETROL FİYATLARININ AKIBETİ NE OLACAK?

12 Nisan OPEC+ toplantısında bir uzlaşıya varılmasına rağmen, talep tarafında tarihi bir çöküşün yaşandığı Covid19 salgını nedeniyle ciddi bir belirsizliğin bulunduğu, arz tarafında yapılacak kesintinin ise fiyatları yukarı yönlü hareketlendirmesi konusundaki beklentilerin zayıf olduğu görülüyor.

Zayıf talep ikliminin yaşandığı günümüzde, irili ufaklı binlerce petrol üreticisinden oluşan ABD’nin, geçtiğimiz günlerde fiyatları negatife inen Kanada’nın ve diğer bir önemli üretici Brezilya’nın bu uzlaşıya taraf olmaması, söz konusu zayıf beklenti ve belirsizlik ortamını alevlendiriyor. Bu durumda bir süre daha çok düşük petrol fiyatları görmeye devam edeceğimizi öngörebiliriz.

#OPEC
#Petrol
#Koronavirüs
#Salgın
4 yıl önce
COVID-19 ve petrol fiyatları
Efendimiz’in (sav) Zekatı-1
Milyonlar milyarlar havada uçuşuyor
Sandık başına giderken…
Operadaki Hayalet’in “kehaneti” gerçekleşirse…
Ayasofya’yı açan adama vefa zamanı