Hafta başında TÜİK Ağustos ayına ilişkin enflasyon verilerini açıkladı. Beklediğimiz üzere enflasyon artmaya devam ediyor. Öte yandan bu ayki enflasyon beklentilerin biraz altında kaldı. Piyasanın aylık enflasyon beklentisi %3,6 artış olması şeklindeyken veri %3,08 olarak gerçekleşti. Yıllık enflasyon da %83,45 oldu.
YILLIK ENFLASYONUN ALT BİLEŞENLERİ
Enflasyon son 16 aydan bu yana artmaya devam ediyor. Bunda pandemiden çıkış ile Rusya-Ukrayna Savaşı’nın gıda ve enerji fiyatlarını astronomik seviyelere çıkarmasının da etkisi büyük. Bu etkiyi en çok “ulaştırma” grubunda görüyoruz. Ulaştırma grubundaki yıllık artış %117,66. Bu gruptaki artışın yoğunluklu olarak benzin ve motorin fiyatlarındaki artıştan kaynaklandığını not edelim.
Yıllık enflasyonun alt bileşenlerindeki en yüksek ikinci artış da gıda ve alkolsüz içecekler grubunda. Buradaki yıllık artış da %93,05. Gıdadaki artış pandemi dönemindeki gelişmeler ve savaşın ardından yaşanan arz kaynaklı problemler yüzünden oldu. Elbette küresel enerji fiyatlarındaki artışa bağlı olarak artan gübre fiyatlarınının maliyet kanalından oluşturduğu baskıyı da unutmamak lazım.
ÜRETİCİ ENFLASYONUNDA SON DURUM
Yİ-ÜFE yani Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi, belirli bir referans döneminde ülke ekonomisinde üretimi yapılan ve yurt içine satışa konu olan ürünlerin üretici fiyatlarını zaman içinde karşılaştırarak fiyat değişimlerini ölçen fiyat endeksidir. Yİ-ÜFE’den TÜFE’ye belirli oranlarda geçişkenlik olduğu için bu veriyi de yakından takip ediyoruz.
Son Yİ-ÜFE verisine göre üretici fiyatları Ağustos ayında aylık %4,78 yıllık ise %151,50 oldu. Burada hem aylık hem de yıllık bazda en yüksek artışların enerji grubundan geldiğini görüyoruz. Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme %416,58, ham petrol ve doğal gaz %245,70, kok ve rafine petrol ürünleri %213,90 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler durumunda.
BEKLENTİLER VE RİSKLER
Küresel trendler ve içerideki gelişmeler enflasyondaki artışın bir süre daha devam edeceğine işaret ediyor. Enflasyondaki düşüş için güçlü baz etkisinin başladığı ayları bekleyeceğiz. Bu duruma göre iyimser tahmin Aralık ayına işaret ederken temkinli yaklaşımla gelecek yıl Şubat-Mart aylarını bekliyor olacağız.
Elbette hem içeride hem de küresel tarafta çok ciddi riskler de mevcut. Başta Fed olmak üzere büyük merkez bankalarının faiz artışlarına devam etmesi kur kanalından gelen riskleri artırıyor. Bununla birlikte enerji fiyatları tarafında Rusya-Ukrayna Savaşı kaynaklı riskler de giderek yoğunlaşıyor. Bunun gıda fiyatları üzerinde de belirgin etkileri olacağını unutmamak lazım. Tabii bir de resesyon riskine bağlı olarak karşımıza çıkması muhtemel arz problemlerini ve bu bağlamda Dünya Bankası ve IMF’nin başta Fed olmak üzere faiz artışlarının küresel ekonomi için olası olumsuz etkilerini ısrarla hatırlattığını da not edelim.
