|
İkiz şok ve pandemi sonrası dünya

Dünya ekonomisi oldukça nadir görülebilecek ekonomik bir krizle karşı karşıya. Her ne kadar aşı çalışmalarından iyi haberler gelse de kısa vadede belirgin bir toparlanma ihtimali giderek düşüyor. Zira dünya ekonomisi arz ve talep şokunu eşanlı olarak yaşıyor ve maalesef ana akım iktisadın bu konuda çözüm üretecek işe yarar bir önermesi de bulunmuyor.

ARZIN TOPARLANMASI ZAMAN ALACAK

Covid19’un etkilerinin ilk hissedildiği dönemden itibaren alınan tedbirler arz tarafında ani bir duruşa neden oldu. Sokağa çıkma yasakları, fabrikaların ve sınır kapılarının kapatılması, deniz ve hava taşımacılığının durması gibi pek çok durum küresel tedarik zincirinde kopmalara sebep oldu. Bu durum eş zamanlı olarak bireyler tarafında gelir kayıplarını hükümetler tarafında ise vergi kayıplarını beraberinde getirdi. Görünen o ki başlarda kısa süreceği tahmin edilen arz daralması tüm dünyada salgının ikinci dalgasının yaşanmaya başlaması ile beraber çok daha uzun sürecek.

ARZ ŞOKUNUN ARDINDAN TALEP ŞOKU

İlk andan itibaren beklenti bunun kısa süreli bir durum olduğu ve virüsün yayılma hızının kontrol altına alınması ile toparlanmanın “V Tipi” şeklinde olacağıydı. Oysa pandemi bireylerin davranışlarının da değişmesine neden olmuştu ve bireyler hükümetlerin gelir transferlerini harcamak yerine tasarruf etme eğiliminde bulundular. Yani arz şokuna talep şoku da eşlik etmeye başladı.

İKİZ ŞOKUN ÇÖZÜMÜ VAR MI?

Açıkçası böylesi eşanlı bir arz ve talep şokuna ana akım iktisadın bir çözüm önerisi yok. En büyük merkez bankaları ve hazinelerin pandemi süresince izledikleri politika setlerinin etkilerinin oldukça sınırlı olduğunu gördük. Hafta içi Bloomberg’e röportaj veren ABD Merkez Bankası FED’in eski araştırma direktörü David Wilcox bu durumu şu şekilde ifade ediyor: “Klasik bir durgunlukta arza göreli olarak talepte bir düşüş yaşanır. Bu oldukça sıradan bir durumdur ve politika yapıcılar söz konusu eksik talebi nasıl dolduracaklarını bilirler. Ancak bu durum çok daha karmaşık çünkü hem arz hem de talep tarafında olumsuz çıktılar içeriyor.”

Bu cümlelerden de anlaşılacağı üzere ana akım iktisadın elinde böylesi bir dönem için çözüm üretecek bir politika seti bulunmuyor. Dahası tam anlamı ile etkili bir aşı ve/veya tedavi için ilaç bulunsa bile dünyanın eski haline dönmesi oldukça zor görünüyor. Zira pandemi ile beraber ortaya çıkan yeni çalışma modelleri ve tüketici davranışlarında meydana gelen değişimler gösteriyor ki dünya asla pandemi öncesindeki gibi bir dünya olmayacak. O halde eski ezberlerden kurtulup ekonomileri ve ekonomi politikalarını yeni döneme hazır hale getirmeye başlamalıyız.

#pandemi
3 yıl önce
İkiz şok ve pandemi sonrası dünya
Ne kadar işsiziz?
“İnsanlara merhamet etmeyene Allah da merhamet etmez”
Efendimiz’in (sav) Zekatı-1
Milyonlar milyarlar havada uçuşuyor
Sandık başına giderken…