Doğulan ülkelerle, doyulan ülkelerin birbirine karıştığı kare dünyada, küresel çatışma ekseni, ülkelerarasından kıtalararasına kaydı. Küre dünyanın ülkelerarası çatışmalarının yerine kare dünyanın kıtalararası çatışmaları geçti. Dünyadaki çatışmalarda bir tarafta seküler dünyanın öncüleri Avrupa ve Amerika, bir tarafta da, kutsal dünyanın öncüleri Asya ve Afrika yer alıyor. Avrupa tek dünyalı seküler, Asya iki dünyalı kutsal kültürün vatanıdır.
*
Ondokuzuncu yüzyılın sonunda, Avrupa ordularıyla Asya’ya geldi. Yirminci yüzyılın sonunda Avrupa, Asya’nın ordularıyla Asya’dan Avrupa’ya, geri dönmek zorunda kaldı. Avrupa Asya’da çekilirken, Asya Avrupa’ya gelmeye başladı. Yeni Asya Avrupa’ya ordularıyla değil, iş görenleri ve işverenleriyle yerleşti. Artık Asya’da Avrupa yok. Ancak Avrupa’da Asya var. Asya’da Avrupa’nın varlığı geçiciydi. Avrupa’da Asya’nın varlığı ise kalıcıdır.
*
Asya ve Avrupa, bir daire üzerinde yan yana olan başlangıç ve bitiş noktaları gibi, aynı yöne bakarlarsa birbirlerine çok yakın, farklı yöne bakarlarsa, birbirlerine çok uzaktırlar. Uzaklık ve yakınlık farkının ortadan kalktığı kare dünyada, önemli olan, iki farklı dünyada yer almak değil, iki dünyayı bir bütünün iki ayrı yüzü olarak görmektir. Kare dünyayı, hem Asya hem Avrupa için yaşanır kılacaklar, iki dünyayı bir bütünlük ve süreklilik içinde ele alanlar olacaktır.
*
Paris’te Charlie Hebdo Trajedisi’nde olduğu gibi Fransa’da, Asya ve Avrupa’yı birlikte görmek, her ikisine birden dokunmak bilgeliğini, gösteremeyenler, her iki dünyaya da çok büyük bedeller ödetirler. Kare dünya, ya Asyalı ya Avrupalı insanların dünyasından daha çok, hem Asyalı hem Avrupa olanların dünyasıdır. Asyalı ve Avrupalı bütün bilgilerin vurguladığı gibi: Hayatın canlılığı, farklı olanların birlikte bulunmalarından kaynaklanır. Farklılığın olmadığı yerde canlılık olmaz.
*
Kare dünyada güneş Asya’dan doğmaz, Avrupa’dan batmaz. Bilginin ve bilgeliğin vatanı yoktur. Gece ve gündüz farkı ortadan kalkmıştır. Kare dünya duvarların ve kapıların olmadığı, açık bir üniversitedir. Herkes içten olmak zorundadır. Kare dünyanın en büyük erdemi içtenliktir. Kimse kimseye inancını değiştirmeye zorlayamaz. Hiç kimseye inancını değiştirmeye zorlayamaz. Hiç kimse kendi inancını başkasına dayatamaz. Herkesin inancı kendinedir, kimse kimsenin inancını tartışma ve yargılama hakkına sahip değildir.
*
Kare dünyanın mimarları, yardımlaşma, dayanışma ve paylaşmada bir futbol takımı gibi yapılananlardır. Onlar küresel hukuk kurallarının, evrensel etik ilkelerinin en güçlü ve en etkili savunucularıdır.
*
Küre dünyanın yöntemleriyle, kare dünyanın sorunları çözmek mümkün değildir.
Sürekli başkalarını suçlayanlar, açıklık içinde yeniden yapılanamazlar.
*
Kare dünya herkesin pay sahibi olduğu çok ortaklı anonim şirkettir.
*
Kare dünyanın kapılarını açan anahtar tatlı dil ve güler yüzdür.
*
Kare dünyada insan sevdiğinin büyüklüğünce büyüktür.
*
İnsanı seven herkesten büyüktür.
*
İnsan kare dünyanın şiiridir.
*
Şiir insanın erdemidir.
*
Şiir öldürülmez.
