Yirmibirinci yüzyılın en önemli tartışma konularının başında, Batı dünyası dışındaki ülkelerin üretim güçlerinin büyütülmesi gelir. Ülkelerin yoksulluklarının giderilmesi denilince, ilk akla gelen sanayileşmedir. Bu yüzden, İngiltere''de buhar makinasının bulunmasından bu yana, dünyada sanayileşme ve sanayileşmenin ekonomik, siyasal ve kültürel etkileri, mühendislik bilimlerinin olduğu kadar sosyal bilimlerin de ana araştırma alanı olmuştur.

*

Kültür ile sanayiyi altın oranda harmanlamasını bilen, İTÜ''nın sıradışı 68 kuşağından Makina Yüksek Mühendisi Bahri Zengin''i yitirdik. Ben Zengin ile aynı üniversitede olmanın yanında, Özal''ın müsteşar olduğu yıllarda DPT''da birlikte çalıştım. Zengin, kültürsüz sanayi ve ekonomi olmayacağını, ortaya koymak için, Pakistanlı Prof. Dr. M. A.Mannan''ın "İslam Ekonomisi" kitabını Türkçe''ye çevirdi. Benim "Kültür ve Sanayileşme" kitabında yer alan, onunla yaptığımız bir konuşmadan alıntılar.

*

"Herşeyin olduğu gibi, sanayileşme olgusunun da dayanacağı sağlam bir değerler sistemine ihtiyacı vardır. Çok uzun, bir tarihi bilinçten ve çok köklü bir inançtan kaynaklanan değer yargılarımız, son yıllarda bir sarsıntı geçirmiş olsa bile, yine de içinden en sağlıklı bir sanayileşme hareketinin fışkıracağı, tek potansiyel olarak varlığını sürdürmektedir. Bir bakıma, bunca dayanılmaz sarsıntılara karşı, toplumumuzun değer yargılarının hala ayakta kalmış olması, ne denli köklü ve güçlü olduğumuzun kanıtıdır."

*

"Toplumun değer yargılarını ve kültürünü dikkate almadan, bir sanayi toplumunun oluşacağını söylemek sanırım ki, doğru olmaz. Çünkü sanayileşmeyle birlikte, sanayileşmenin yanında başka bileşenler de vardır. Bileşkenin yönünü ve gücünü belirleyen bileşen, hakim bileşen o toplumun kültürüdür. Toplumu oluşturan değer yargılarıdır. Sanayileşme bu kültürün, bu değer yargılarının üretim düzeninde, üretim yapısında, üretim tekniğinde ve ticari ilişkilerde yansımasıdır."

*

"Her çağın, her dönemin kendine özgü bazı oyunları vardır. Günümüzün aldatıcı, yanıltıcı oyunlarından birisi de bu sanayileşme olgusudur. Bu yüzden, kendi uygarlığımızı savunan aydınların, sözünü ettiğimiz yaklaşımla sanayileşmenin gerçekleşebilir olduğunu ortaya koymaları lazımdır. Oyunun ancak böyle bozulabileceğini göstermeleri gerekir.

*

"Yüzelli yıldan beri yalnızca bu konu için, Batı''ya dönen yüzler, Batı''ya dönen zihinler, gerçek sorunun sanayileşme olmadığını, ancak inananların elinde, yıllardan beri gerçekleştirilemeyen sanayileşmenin, kısa zamanda gerçekleştiğini görünce, Batı''ya ve Batı değerlerine olan güvenleri sarsılacaktır. Batı''ya kayıtsız şartsız teslimiyetten vazgeçeceklerdir."

*

"Ölçülü ve dengeli bir kesim elinde sanayileşme gerçekleşirse, dünyanın değişik yerlerinde ve ülkelerinde horlanan insanın yüreği güvenle dolacaktır. Böylece değerlerimiz daha coşkuyla yaşanır ve uygulanır hale gelecektir."

*

"Biliyoruz ki, günümüzde uygarlık savaşı değişik alanlarda, yine uygarlık adına verilmektedir. Sanat, bilim, edebiyat ve politika gibi, sanayileşmede bu alanlardan biridir."

*

Zengin''in kırk sene önce vurguladığı gibi, Türkiye''de beklenen zihniyet değişikliği gerçekleşmemiştir.

*

Dünyayı sıra dışı aydınlar dönüştüreceklerdir.

*

Dünya yeni sözleri olanları bekliyor.