İnsanlık tarihi boyunca, para ticareti ürün ticaretini izlemiş. İnsanlara para ticareti, ürün ticaretinden daha çekici gelmiş. Tarihin her döneminde borç alanlar, borç verenlerden daha fazla olmuş. Para ticareti yapanlar, üretim ve ürün ticareti yapanlardan daha çok kazanmış ve daha güçlü olmuşlar. Bu yüzden, her kültürde para ticareti, bütün kötülüklerin anası olarak görülmüştür.

*

Borç alma ve borç verme yöntemleri, Mekke''den New York''a yüzyıllar içinde gelişerek, karmaşık bir yapı kazanmıştır. Para ticaretinin yükselişi, azınlığın zenginliğini büyütürken, çoğunluğun da borç altında ezilmesine yol açmıştır. Paradan para kazanmada hiçbir sınır tanımayan finans kuruluşları, ülkelere büyük bedeller ödeten, çağın ekonomik krizlerinin tetikleyicileri olmuşlardır.

*

Harvard Profesörü Niall Ferguson, “Dünyanın Finansal Tarihi”ni anlatan “Paranın Yükselişi” kitabında, ayrıntılı olarak açıkladığı gibi, komünistler ve anarşistler, paranın olmadığı bir dünyanın rüyasını gördüler. Ancak dünya tarihinde hiçbir ülke, parayı ortadan kaldırmada başarılı olamadı. Aslında ekonomik hayat için, önemli olan, paranın yok edlimesi değil, bir ticari ürün gibi alınıp satılmasının önlenmesidir. Para ticaretin amacı olmaz, aracı olur.

*

Para ticareti yapanlar seküler dünyanın dokunulmazlık kazanmış kurum ve kuruluşlarıdır. Hint dünyasının kutsal inekleri gibi, dünyanın hiçbir ülkesinde, kimse onlara “gözünüzün üzerinde kaşınız var” diyemez. Onlar dünyanın her yerinde, en eğitimli insanları çevrelerinde toplayan, güçlü bir çekim alanı oluştururlar. Çünkü, dünyada paradan para kazananların gelir düzeyine hiçbir kesimin çalışanları ulaşamaz.

*

Bankalar düşük faizle borç aldıkları paraları, yüksek faizle borç vererek, para ticaretinden para kazanırlar. Ancak başkalarının parasından para kazanan bankalar, öz kaynaklarından kat kat fazla kaynakları borç vererek, çok büyük bir riske de girerler. Bütün dünyadaki banka krizlerinde görüldüğü gibi, değişik şekillerde oluşan bir güvensizlik ortamında, herkes parasını almak isteyince, çok büyük zararlarla karşılaşırlar.

*

Dünyanın neresinde olursa olsun bir banka, daha çok kazanmak için, para ticaretini bilgisayar ekranlarının sanal dünyasına taşırsa, er yada geç büyük krizlerin kaynağı olur. Nasıl havada kalan bir uçak yoksa, parlamayacak finansal balon da yoktur. Finansal pazarlarda kazanma ümetileri, kolaylıkla kaybetme korkularına dönüşürler. Milyonlarla para kazananlar, milyarlarla para kaybetmeye başlarlar.

*

Hangi ülkede yaşanılırsa yaşanılsın, paranın burnuna halka takmak, tarihin hiçbir döneminde, bugünkü kadar önemli olmamıştı.

*

Paranın yükselişinin ardından paranın çöküşü gelir.

*

Para hem zenginleştirir, hem de yoksullaştırır.

*

Para ateşten gömlektir.