"Ehli Kitap" Hz. İbrahim''de birleşmeli, Allah''ın ipine sarılarak, hiçbir şeyi ona ortak koşmamalı, kimseyi de ilahlaştırmamalıdır.

Kudüs''e gidenler peygamberlerin atası Hz. İbrahim''in şehri Halil ya da Hebron''u görmeden gelmezler. Çünkü O Yahudi ya da Hıristiyan değil, bütün peygamberlerin babası, putsuz bir dünya kurmanın değişmez simgesidir.

Yahudi ve Hıristiyanlar onu kendilerinden saymak için yarışırlarsa da, Hz. Musa''ya Tevrat, Hz. İsa''ya da İncil ondan çok sonra verilmiştir. "Ehli Kitap" Hz. İbrahim''de birleşmeli, Allah''ın ipine sarılarak, hiçbir şeyi ona ortak koşmamalı, kimseyi de ilahlaştırmamalıdır.

Dünya barışı dinler arasında sağlanacak bu "mutabakat"ta gizlidir. Sözkonusu mutabakatın sağlanmasında Urfa gibi, Halil şehri de vazgeçilmez bir işlev yüklenmelidir.

Halil ile Kudüs''ün arası kırk kilometre. İşte Hz. İbrahim''in gömülü bulunduğu mağaranın üzerine yapılan ünlü Halil Camisi, şehirle birlikte bütün dünyaya ışık tutuyor.

Hz. İbrahim, bütün büyük dinlerin ortaya çıktığı dörtbin yıllık tarihin temel taşlarından biri. Büyük dinler onda birleşir. "Korku ve Titreyiş" de Sören Kierkegaard onun büyüklüğünü çok çarpıcı bir biçimde anlatır.

"Ehli Kitab"ın saygı ve sevgiyle bağlandığı camisi Hıristiyanlarla Müslümanlar arasında birkaç defa el değiştirmiş. Haçlılar döneminde kilise olmuş.

Aklını yitirmiş bir Yahudi''nin bir sabah namazında yaptığı katliamdan sonra caminin bir kısmı sinagog olarak kullanılıyor. Hz. İbrahim ve eşi Sare''nin kabri iki taraftan da ziyaret edilebiliyor.

Camiye girişte çok sıkı bir denetim yapılıyor. Güvenlik güçleri arasında beş kişilik Türk askeri de bulunuyor. Yaptığı kısa konuşmada komutan, "buradaki Filistinliler Abdülhamit döneminde yaşıyor. Cumhuriyet dönemine henüz gelmemişler" diyor. Kendisinin "Tek Parti" döneminde yaşadığını ise unutuyor.

Halil''de dolaşırken gizli bir gerilimin yaşandığı açıkça gözleniyor. Şehrin girişindeki Yahudi yerleşim merkezi dikenli tellerle, kedi ve köpeğin bile giremeyeceği bir biçimde çevrilmiş.

Caminin trajik olaydan sonra ikiye bölünmesi iki kesim arasında sürtüşme kaynağı olmaya devam ediyorsa da, Hz. İbrahim iki topluluğu birbirine bağlıyor. Çünkü Araplar bir oğlu İsmail; Yahudiler de diğer oğlu İshak soyundan geliyor. Büyükbabaları gibi, dilleri Arapça ve İbranice de birbirine akraba. Her ikisinin de kendilerine özgü alfabeleri var.

İki oğul caminin altındaki mağarada babalarını birlikte toprağa vermişler. Ancak onların torunları kendi aralarında kıran kırana savaşıyorlar.

Bölgeye barışı Urfa''da doğan Mekke ve Kudüs''ü kuran Hz. İbrahim getirecek.