Bursa tarımdan sanayie geçişte gösterdiği başarıyı, sanayiden bilgisayar odaklı üretime geçişte de göstermeli.
Otuz sene önce Planlama''da çalıştığım yıllarda, yapılan yatırımları izleme amacıyla Bursa''yı sık sık ziyaret ederdik. O yıllarda ithal ikamesine dayalı bir ekonomik büyüme politikası izleniyordu.
Türkiye''nin yurt dışından yaptığı ithalatı azaltmak amacıyla, yerli ve yabancı yatırımlar, yatırım indirimi, gümrük muhafiyeti ve taksitlendirilmesiyle teşvik ediliyordu.
Yetmişli yıllarda Renault ve Fiat''ın yerli ortaklarla yaptıkları yatırımlar Bursa''yı otomotiv sanayiinin merkezi haline getirdi. Bu fabrikalar kurulduğu yıllarda üretim değil, montaj yapıyorlar diye, büyük tartışma konusu olmuşlardı.
Bütün, dünyada olduğu gibi, Bursa''da da sözkonusu fabrikalar ilk yıllarında motor aksamının önemli bir kısmını ana işletmelerinden ithal ettiler. Ancak motorun önemli parçalarının dışındaki yüzlerce parçayı da yan sanayiden temin ettiler.
İki öncü fabrika ardından onlarca yan sanayi kuruluşunu da peşinden sürükledi. Günümüzde Bursa otomotiv yan sanayiinin de merkezidir. Otomotiv talebindeki daralma onları dış pazarlara açılmaya zorladı. Artık ihracat kalemleri arasında otomotiv yan sanayiinin de önemli bir payı var.
Geçmişte olduğu gibi, bugün de Bursa''nın şeftali bahçeleri, Adapazarı''nın pancar, Adana''nın da pamuk tarlaları sanayi bölgeleri oldu diye eleştirilir. Oysa katma değer oluşturma açısından tarım kesiminin, sanayi kesimiyle rekabet etme şansı yok.
Aynı şekilde üretim gücünü artırma bakımından sanayi kesiminin, bilgisayar ağırlıklı iletişim kesimiyle yarışması mümkün değil. Artık saatten arabaya kadar her endüstriyel üründe bilgisayarlar önemli bir yer tutuyor. Otomobil artık yürüyen bir bilgisayara dönüşüyor.
Bursa tarımdan sanayie geçişte gösterdiği başarıyı, sanayiden bilgisayar odaklı üretime geçişte de göstermeli. Çünkü Bursa''nın çok renkli bir insan bileşimi var. Balkanlar''dan Kafkaslar''a kadar Bursa''da bütün ırk ve soylar temsil ediliyor. Başarısı da Türk dünyasının minyatürü olmasından kaynaklanıyor.
Yıllar sonra Bursa''nın sanayi kesimlerinde dolaşırken, Silikon Vadisi''ni hatırladım. Dünyanın en güçlü bilgisayar endüstrisi, Kaliforniya''nın en zengin, en verimli tarım arazileri üzerine kurulmuş. San Jose''den San Francisco''ya kadar uzanan alan dünya bilgisayar teknolojisinin kalbini oluşturuyor.
Silikon Vadisi yeni teknolojinin olduğu kadar Kevin Kelly''nin "New Rules for the New Economy" kitabında anlattığı, yeni ekonominin de öncüsü oldu.
Ben Bursa''nın otomotiv sanayiinin olduğu gibi, bilgisayar sanayiinin de öncüsü olmasını istiyorum.
Bunun için eski şehir değil, Yıldırım başta olmak üzere sonradan ilave edilen yerleşim yerlerinin baştan sona yıkılması gerekir. Tel Aviv''i kurmak için İsrail''de Yafa yıkılmamış.
Bursalılar Hindistan''dan bir yönetici seçselerdi, Osmanlı''nın simgesi "Yeşil" böylesine tahrip olmazdı.
