Ürün, hizmet ve bilgi üretmede işletme stratejileri, futbol takımlarının stratejilerinden ayrılırlar. Spor karşılaşmalarında bir taraf kazanırken, diğer taraf kaybeder. Birinin kazancı, ötekinin kaybıdır. İşletme-ler arasındaki, tedarikci ve müşteri ilişkilerindeki stratejilerde ise, yararlar çatışmasından daha çok karşılıklı kazançlar önemlidir. Bu yüzden, işletmelerin dünya pazarlarındaki paylarını güvence altına almaları, stratejik düşünmesini öğrenmelerine bağlıdır.

İşletmelerin üretim güçlerinin büyütülmesinde, Değişim Mühendisliği, Toplam Kalite Yönetimi ve Yalın Üretim gibi, yeni yaklaşımlar geliştirilmiştir. Her işletmenin uluslararası alanda rekabet üstünlüğü kazanabilmesi için, bu tekniklerden mutlaka yararlanması gerekir. Ancak bu teknikler, birçok işletme tarafından başarıyla uygulandığı için, kaliteyi artırmada ve maliyetleri düşürmede, hiçbir zaman yeterli olmazlar.

Hafta sonunda Avcılar, İlim, Kültür ve Hizmet Vakfı''nın yöneticileri İkram Soltan, Kemal Özden, Ömer Arslan ve Yaşar Ersin''in öncülüğünde düzenlenen kahvaltılı toplantıya katıldım. Yetmişe yakın Anadolu girişimcisiyle, “Türkiye''nin Dünya Pazarlarına Açılmasında Girişimciliğin Önemini ve Stratejik Düşünme”yi ele aldık. Her stratejistin bir girişimci olmadığı, ancak her girişimcinin bir stratejist olması gerektiği, toplantının ana tartışma konusu oldu.

Dünya pazarlarındaki rekabetin hız ve yoğunluk kazanması, bütün işletmeleri, doğru zamanda, doğru yerde ve doğru kararlar almaya zorlamaktadır. Richard Luecke''ün “Strateji” isimli kitabında tanımladığı gibi: “Strateji, bir kurumun farklılaşma yoluyla rakipleri üzerinde avantaj sağlama planıdır”. Strateji işletmenin “ne yapmak” ile “ne olmak” istediğini anlatan, “bir bakış açısı” ve hedeflere ulaşmada, bir yol haritasıdır.

İşletmeler kendi alanlarında dünyanın önde gelen kuruluşlarından biri olmak istiyorlarsa, stratejik düşünmeli ve bilinmeyen stratejiler geliştirmelidirler. Çünkü, Gary Hamel''in İstanbul''da “Strateji Bir Devrimdir” adını verdiği konuşmasında vurguladığı gibi: “Yapılacak en öldürücü şirket hataları, körlük ve kendini beğenmişliktir. Kör bir insan duvara yürü-yerek çarpar, kendini beğenmiş kör bir insan ise, koşarak duvara çarpar”.

Yeni yüzyılda, gelecek geçmişin devamı olmayacaktır. Bunun için, bugünün geçerli stratejilerinden hareket edenler, yarının geçersiz stratejilerine ulaşacaklardır. Yirmibirinci yüzyılın temellerini, körlükten ve kendini beğenmişlikten kurtulanlar atacaklardır.

Yeni dönemlerin yol açtığı karmaşanın üstesinden, yeni girişimciler, yeni işletmeler ve yeni stratejilerle gelinir.

Stratejik düşünmenin ilk adımı, geçmişte yapılanların, gelecekte yapılacakların güvencesi olmayacağını görmektir.

Stratejik düşünmek demek, yıllar sonrasını görmek demektir.

Görmesini bilenler, öngörmesini de bilirler.