İnsanoğlunun yüzyıllar boyu süren yanılgıları var…

Önüne getirilen ya da önünde duran bir sorunu yok sayarak veya ortadan kaldırarak onu çözdüğünü sananlara inanılagelmiştir.

Konunun, bildiğim kadarıyla tarihteki ilk örneği İskender’in Gordion Düğümü’nü kılıcıyla parçalaması olayı… Rivayete göre Gordion Düğümü’nü çözen kişi Asya’nın hâkimi olacaktır. Bu düğüm Yunan mitolojisine göre Frigya Kralı Gordios’un arabasına atılmış kayıştan bir düğümdür. Kayışın uçları içe doğru kıvrılmış olduğundan bulunamazlar ve düğüm de çözülemez. İskender düğümü çözmeyi başaramayınca kılıcıyla vurup ikiye ayırır. Bu olay İskender’in zekâsına hamledilerek onun başarısı kabul edilir.

İmdi… Düğüm kesilerek ikiye ayrıldı diye onu çözülmüş kabul edebilir miyiz? Evet, düğüm ortadan kaldırıldı ama çözülmüş oldu mu?

Diğer olay Amerika’nın kâşifi sayılan Kristof Kolomb’a atfediliyor. Olayın nasıl başladığına ilişkin hikâyeyi bir tarafa bırakırsak, sorun, bir yumurtayı uçlarından birinin üzerinde dik tutma konusu… Yumurtayı, kimse uçlarının birinin üstünde dik tutmayı başaramayınca Kolomb uçlardan birini kırıp onun üstünde durdurmayı başarır…

Bu olay da bir zekâ eseri kabul edilir. Ama sorun çözülmüş müdür yoksa ortadan mı kaldırılmıştır?

“Kapitalistik sabotaj” da sorunu çözmenin değil fakat ortadan kaldırmanın bir yöntemi olarak kullanılıyor. Üretici, ürününe piyasada istediği fiyatı bulamayınca ürünün bir kısmını veya tamamını ortadan kaldırarak (denize dökerek veya yakarak veya çöpe atarak) fiyatın istediği düzeyde kalmasını sağlıyor. Ürünü böylece mahvedeceğine ihtiyaç sahiplerine bedava dağıtsa olmaz mı, sorusu akla geliyor. Fakat üreticinin niyeti ihtiyaç sahiplerinin talebine cevap vermek değil ki, fiyatın düşürülmemesini sağlamak… Ancak sorun bu yöntemle çözülmüş oluyor mu? Asla. Geriye ürün bırakılmadığı veya az miktarda kaldığı için fiyatın düşürülmesi önleniyor fakat hedeflenen meblağ elde edilemeyince kendisi de zarara uğruyor.

Belki başka örnekler de akla gelebilir. Ancak bunların hiçbiri sorunu çözme başarısı sayılamaz. Sorunu ortadan kaldırmak onu çözmek anlamına gelmiyor, gelmemeli…

Gündelik yaşantımızda arkadan dolanarak sorunu yok etmek pratikte işi yaramış olabilir ve göz yumulabilir. Fakat zihin başarısını sorunu ortadan kaldırarak değil fakat onu çözerek göstermek gerekir.

Sorun çözülmeden bırakıldığı için bırakıldığı yerde kalmaya devam eder.

Kimilerinin koronavirüsünü görmediği için onu yok sayması da bu cümledendir… Kendi onu görmese de onun kendini gördüğünü görmüyor.