Romantik miyim bilmiyorum fakat ne zaman bir Selçuklu dönemi Türk medresesinin önüne varsam heyecanla titriyorum. Bu akla zarar güzelliğin, bu insan ruhunu yüceltici mimarinin karşısında ani bir şok dalgasıyla tepeden tırnağa önce sarsılıyor, sonra düpedüz hayranlıkla bakakalıyorum.Görkemli taç kapılardaki desen ve süslemeler beni adeta kendine çeker. Erzurum"daki Çifte Minareli Medrese yahut hemen arka tarafındaki Selçuklu Mezarlığı alanında ayakta kalmış "Üç Kümbetler"den Emir Saltuk Kümbeti önünde
Romantik miyim bilmiyorum fakat ne zaman bir Selçuklu dönemi Türk medresesinin önüne varsam heyecanla titriyorum. Bu akla zarar güzelliğin, bu insan ruhunu yüceltici mimarinin karşısında ani bir şok dalgasıyla tepeden tırnağa önce sarsılıyor, sonra düpedüz hayranlıkla bakakalıyorum.
Görkemli taç kapılardaki desen ve süslemeler beni adeta kendine çeker. Erzurum"daki Çifte Minareli Medrese yahut hemen arka tarafındaki Selçuklu Mezarlığı alanında ayakta kalmış "Üç Kümbetler"den Emir Saltuk Kümbeti önünde saatler geçirmişliğim vardır.
Hele devletin simgesi olan "Çift Başlı Kartal" karşısında adeta manevi bir haz ve heyecan duyarım. Çift ejderhanın yahut çift kaplanın koruyup taşıdığı bir hayat ağacının üstünde tasvir edilen Çift Başlı Kartal, bin yıllar öncesinden beri Ortaasya"dan; Türkistan"dan önce Ortadoğu"ya, oradan Anadolu ve Balkanlara yayılmış, son olarak Amerika"ya kadar gitmiştir. Fakat hâlâ en güzel ve en orijinal biçimleri Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçuklu devleti zamanından kalma eserlerin üzerindedir. Sivas Divriği Darüşşifası"nın kapısında, Diyarbakır surlarında Yedikardeşler Burcu"nu çevreleyen hat"tın üstünde, Erzurum Çifte Minareli Medrese"nin ve Yakutiye Medresesi"nin taç kapılarında, Hacı Bektaş-ı Veli Dergâhı"nda (yeni adıyla "cemevi"nde) inanılmaz güzel örnekleri vardır. Konya İnce Minareli Medrese"nin kapısındaki taşı elmas gibi keserek oyulmuş muhteşem çift başlı kartal ise çalınarak Amerika"ya; Metropolitan Müzesi"ne götürülmüştür.
Fakat benim Çift Başlı Kartal simgeleri içinde en sevdiğim biçim, yine Konya"da sergilenen duvar çinileri üzerindekilerdir. Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubad"ın Kubadabad Sarayı"nın ünlü sanat tarihçisi Prof. Oktay Aslanapa tarafından yapılan arkeolojik kazılarında bulunmuşlardır. Sekizgen yıldız formundaki bu duvar çinilerinde mavi kanatlı çift başlı kartalın üzerinde eski alfabemizle "Es-Sultan" yazmaktadır. Tek kelimeyle muhteşemdir.
Erzurum"da, Erzincan"da, Sivas"ta, Konya"da, Diyarbakır"da, Bitlis"te, Tokat"ta, Kırşehir"de, Elazığ"da, Kayseri"de, Antalya"da… Atalarımızın Anadolu Selçuklu Devleti zamanında imar ve inşa ettikleri her şehir ve kasabanın merkezinde bu asil mimariyle mutlaka karşılaşırız.
Şehrin merkezi Ulucami"dir. Tüm köy ve şehir halkının tek bir merkezde Cuma namazı kıldığı devirlerde "şehir" kabul edilen her yerleşim biriminde mutlaka bir Ulucami vardır ve iç kalenin hemen dibindedir. Afyon"dan Sivrihisar"a, Kahramanmaraş"tan Kars"a kadar bu hep böyledir. Kale dibi mahallesinde caminin çevresine serpilmiş olarak taç kapılı, çinili, çift başlı kartal armalı medrese, taş kemerli dükkânlar, bedesten ve hanlar, mutlaka bir hamam, sayısız çeşmeler, tekke ve dergâh binaları ve mutlaka kümbetler vardır.
Osmanlı döneminde ise bunlara yeni ve merkezî kubbeli camiler, şadırvanlar, bahçeli medreseler, hamamlar, yeni hanlar, sebiller ve saat kuleleri eklemişizdir.
Aras"tan Meriç"e, Yeşilırmak"tan Karasu"ya, Ceyhan"dan Dicle"ye yüzlerce akarsu üzerindeki binlerce köprü ise bu büyük uygarlık mirasımızın başka bir yapı gurubudur.
Türlü fay hatları ile dolu bir deprem kuşağı olduğu, sayısız savaşlara, işgallere maruz kaldığı ve üzerinden bin yıl geçtiği halde yurdumuz bu anıt eserlerle doludur. Son asırda "Osmanlı karşıtlığı" adı altında yürütülen –ve aslında buz gibi Türk düşmanlığı olan- tarih ve kültür mirasımıza yönelik yıkıcı barbarlık ise çok şükür nihayet frenlenmiş gibidir. Son yıllarda ülke çapında sürdürülen tamir ve restorasyon çalışmaları her türlü takdirin üstündedir.
Türkiyemiz, bir uçtan bir uca gezilip görülmeyi hak eden inanılmaz güzelliklerle doludur. Üstelik her seferinde başka bir tema belirleyerek defalarca gezilebilir.
İmkânı olan ve seyahat etmeyi sevenler için ben de Selçuklu Ulucamii, medresesi ve kümbetlerini gezip fotoğraflamayı kapsayan yeni bir tematik gezi öneriyorum. Yanınızda mutlaka gezi defteri de bulundurun. Tur firmaları içinse Selçuklu güzergâhındaki bu gezi için şu başlığı tavsiye edeceğim: "Çift Başlı Kartalın İzinde".
