George Clooney''in Oscar kazandığı ''Syriana'' filmini (2005) izlemiş miydiniz? CIA ajanı Robert Barnes''ın bir Arap lideri ortadan kaldırma çabası etrafında dolananfilm, petrol ile politika arasındaki girift ilişkilerle istihbarat örgütlerinin karanlık dünyasını sergiler...Film, CIA ajanı Robert Baer''in ''See No Evil'' (Türkçeye ''Görmedim, Duymadım, Bilmiyorum'' diyeçevrildi) adıyla kaleme aldığı hayat öyküsünden uyarlamadır aslında. Saddam''ı öldürmekle görevliydi Baer, filmde onu oynayan Clooney
George Clooney''in Oscar kazandığı ''Syriana'' filmini (2005) izlemiş miydiniz? CIA ajanı Robert Barnes''ın bir Arap lideri ortadan kaldırma çabası etrafında dolanan
, petrol ile politika arasındaki girift ilişkilerle istihbarat örgütlerinin karanlık dünyasını sergiler...
Film, CIA ajanı Robert Baer''in ''See No Evil'' (Türkçeye ''Görmedim, Duymadım, Bilmiyorum'' diye
) adıyla kaleme aldığı hayat öyküsünden uyarlamadır aslında. Saddam''ı öldürmekle görevliydi Baer, filmde onu oynayan Clooney ise bir Arap prensine suikast hazırlığındadır.
CIA onun için ne düşünüyor bilemiyorum, ama eski CIA ajanı Robert Baer vaktiyle çalıştığı örgüt hakkında hiç de iyi şeyler düşünmüyor. Ajan olabilmek için imzaladığı ''sadakat'' belgesine rağmen bildiklerini kamuoyuna aktarmak için çırpınıyor Baer; anılarını yazdı ve filmleştirdi, şimdi de bir romanla anlatıyor karmakarışık ilişkiler ağını...
Anılarında, Syriana filminde ve romanında ortak pek çok unsur var, en önemli unsur petrolün merkezî önemi elbette... Bir de, Ortadoğu''da kimin elinin kimin cebinde olduğu konusundaki bütün kabulleri sorgulamak gereği: Kim kiminle müttefik, kim kime düşman... Kim samimi, kim ajan? Kitaplarında (anı+roman) kime güveneceğinize karar vermeden yüz kere düşünmenizi öğütlüyor Baer...
İyi de yapıyor... Baer''in öğüdünü ciddiye almanızı ben de tavsiye ederim...
Dün
yazdım; Amerikalıların 11 Eylül''ün planlamacısı olarak askerî mahkeme önüne çıkardıkları Khalid Sheikh Mohammed''in (KSM) itiraflarıyla çalkalanıyor dünya... Adam, "11 Eylül''ü A''dan Z''ye ben planladım" diyor; İstanbul''dakiler dâhil tam 31 terör eylemini sahipleniyor... "Bir tek Kennedy cinayetini üstlenmedi" diyen de var itiraflarına bakıp, "Roma''yı da o yakmış olmasın?" diye gırgır geçen de... İtirafların ciddiye alınmamasını biraz da Robert Baer''in çabalarına borçluyuz...
Baer''in şu yakınlarda çıkan ''Blow the House Down'' (Evi başına yıkmak) adlı
nda var KSM; hangi taşı kaldırsan altından çıkan tiplerden... İran''la al takke ver külâh görüntüsü de olan adamın sağlam bir ayakkabı olmadığını pek güzel sergiliyor Baer; CIA tarafından yönlendirilen biri olduğu izlenimine kapılmadan edemiyorsunuz (s. 168-175)... Bir yerde, "1994''te Manila''dayken 12 Amerikan uçağını Atlas Okyanusu üzerinde patlamayı planlamış, Clinton ile Papa''yı öldürmeye kalkışmıştı" diyor romandaki CIA ajanı Max Waller... KSM''in Guantanamo''da üstlendiği eylemler arasında bunlar da var...
Romandaki CIA ajanına istihbarat örgütlerinin kanaatini aktarırken, Körfez''deki bir ülkenin Prensi, şunları söylüyor: "KSM''in Hamas''la bir ilgisi yok. Tam bir Müslüman bile değil o. Kelimenin tam anlamıyla bir kâtil o. Şu sıralarda planladığı eylemi başarılı olursa bizim dâvâmız sakatlanacak. Sizler bütün Müslümanları suçlayacaksınız."
Prens, CIA ajanına, KSM''in ABD''de ve Almanya''da kimlerle temas halinde olduğuna dair telefon kayıtlarını veriyor. Uçuş dersleri alan iki Arap öğrencinin karanlık niyetlere âlet olabileceğine dair bir bilgi notunu Kuveyt istihbaratının CIA''ye ilettiğini, ama dikkate alınmadığını da anlatıyor Prens... KSM için çalıştıklarını itiraf eden iki kişiyi İran dönüşü tutukladıklarını öğreniyoruz bu arada; CIA bu bilgiye de kulak tıkamıştır...
Elbette bir roman bu; ancak hayatının büyük bölümünü Ortadoğu''da geçirmiş bir CIA ajanınca kaleme alınmış bir roman... Baer, 11 Eylül''e giden günleri anlattığı romanın sonuna eklediği notlarda ''gerçek'' bilgiler sunuyor. Bunlardan biri, Kuveytlilerin 11 Eylül''de uçak kaçıran ekipten iki genci 2000 yılının ekim ayında Afganistan''dan dönerken tutukladığı bilgisi... Romandaki ''Prens'' tipinin gerçek bir karakter üzerine oturduğunu, gerçek hayattaki Prens''in, KSM''in ABD''de uçakla intihar saldırısı planladığını Amerikan istihbaratına duyurduğunu da yazıyor Baer (s. 298).
Romanın önemli kahramanlarından biri 11 Eylül saldırılarında İkiz Kuleler''de hayatını kaybettiğini bildiğimiz gerçek bir FBI ajanı: John O''Neill... Romanda ''kilit rol'' onda; sonunda "Belki de bildikleri yüzünden ölmesine müsaade edildi" diye düşünüyorsunuz. Bir başka küçük ayrıntı da şu: Romandaki CIA ajanı üstlerinin uyarılarına kulak asmayıp nasırlara basmaya devam ederken kendini garantiye almak için bir tedbir alıyor ve bildiklerini tanıdığı bir gazeteciye anlattığını, elindeki belgeleri de ona gönderdiğini söylüyor... Wall Street Journal''den Danny Pearl''e; yani KSM''in Guantanamo''da "Mübarek sağ elimle kafasını kestim" diye övündüğü Daniel Pearl''e...
Siz benim yerimde olsanız, Robert Baer''in KSM''nin itirafları hakkında ne düşündüğünü merak etmez misiniz? Yarına...
