Karabağ Zaferi’nin birinci yıldönümü öncesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in daveti üzerine Azerbaycan’ın işgalden kurtarılan topraklarına ikinci ziyaretini gerçekleştirdi. Erdoğan’ın uçağı 26 Ekim’de Azerbaycan’ın başkenti Bakü’ye değil, işgalden kurtarılan topraklarda, Türk ve Azerbaycan şirketlerinin işbirliği sonucu sekiz ay kadar kısa bir sürede yapılan, Füzuli Uluslararası Havalimanı’na indi. Hemen ardından da Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile birlikte havalimanının resmi açılışını gerçekleştirdi. Böylece Cumhurbaşkanı Erdoğan yalnızca Füzuli Havalimanı’na inen ilk devlet lideri olmakla kalmadı aynı zamanda havalimanının açılışını da yaptı.
KARABAĞ’IN HAVA KAPISI
Açılış sırasında Füzuli Havalimanı’nın sembolik anahtarları her iki lidere de takdim edildi. Cumhurbaşkanı Aliyev Füzuli Havalimanı için “Karabağ’ın hava kapısı” tanımlamasını kullanmıştı. Bu açıdan Karabağ’ın hava kapısının anahtarının Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’na takdim edilmesi oldukça önemliydi. Bu aslında 15 Haziran 2021 yılında iki lider arasında imzalanan ve Cumhurbaşkanı Aliyev’in “müttefiklik ilişkilerinin belgesi” olarak tanımladığı Şuşa Beyannamesi’ne de uygun bir adımdı. Şuşa Beyannamesi ile Türkiye bir nevi işgalden kurtarılan toprakların garantörü olmuştur.
AZERBAYCAN’DAKİ ERDOĞAN SEVGİSİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bölgeye ziyaretinin Azerbaycan için önemini Cumhurbaşkanı Aliyev yaptığı açıklamada şu şekilde ifade ediyor: “Siz bizim zaferimiz için çok büyük işler yaptınız. Azerbaycan’da herkes sizi seviyor”. Zaferle sonlanan İkinci Karabağ Savaşı’nda, Türkiye’nin Azerbaycan’a cesur bir şekilde destek vermesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın rolü oldukça büyük. Savaş sırasında Türkiye’yi başka bir lider yönetmiş olsaydı Ankara bu kadar cesur kararlar veremeyebilirdi. Öte yandan, Karabağ zaferinde önemli rol oynayan Bayraktar TB2’ler de Erdoğan döneminin ürünü olarak kabul ediliyor. Dolayısıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Füzuli Uluslararası Havalimanı’nı açması Azerbaycan’da Türkiye Cumhuriyeti devleti ve aynı zamanda Cumhurbaşkanı’nın şahsına duyulan saygıdan kaynaklanmakta. Şuşa ziyareti sırasında Cumhurbaşkanı Aliyev, Azerbaycan’da Erdoğan’a duyulan saygı ve sevgiyi “Kardeşim Erdoğan’dan önce dışardan gelen hiç kimsenin Şuşa’yı ziyaret etmesine izin vermedim. Türkiye’den gelmek isteyenlere bile kusura bakmayın, bekleyin kardeşimin ziyareti bitsin sonra dedim” sözleriyle anlattı.
PUSUDA BEKLEYENLERE MESAJ VAR
Ziyaret sonunda iki kardeş devlet başkanının ortak basın toplantısında da bölgenin geleceğine ilişkin verdiği mesajlar dikkat çekiciydi. Cumhurbaşkanı Aliyev’in, “Türkiye-Azerbaycan İkinci Karabağ Savaşı zamanı da şimdi de beraberdir” demesi ve bunu Şuşa Beyannamesi ile temellendirmesi, bölgede istikrarsızlık peşinde olan diğer aktörlere verilen önemli bir mesaj idi. Bu aynı zamanda İkinci Karabağ Savaşı’nda olduğu gibi, savaş sonrası dönemde de iki kardeş ülkenin beraber hareket ettiğinin bir göstergesidir. Zaten devletler savaş sırasında sağladıkları başarının kalıcı olması için, savaş sonrası dönemde de diplomatik ağırlıklarını koymak zorundadır. Aksi halde savaşla kazanılan zafer masada kaybedilebilir. Nitekim son dönemlerde Azerbaycan’ın elde ettiği zafere gölge düşürmek isteyenlerin olduğu açıkça görülmektedir.
Cumhurbaşkanı Aliyev “Türkiye’nin içişlerine müdahale etmek isteyenlere kardeşimin verdiği cevap bütün politikacılara bir örnektir” sözleriyle de 10 ülke büyükelçisi ile yaşanan krizde Türkiye Cumhuriyeti’ne ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a desteğini açıkça göstermiş oldu.
İRAN’A İŞBİRLİĞİ ÇAĞRISI
İşgalden kurtarılan bölgede kısa sürede yapılan imar işlerinden memnun olduğunu ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, bölgesel normalleşme ve işbirliği konusunda da mesajlar verdi. Özellikle Zengezur Koridoru’nun yapılmasından rahatsızlık duyduğunu gizlemeyen İran’a “Bu bölgedeki yollar ve demiryolları, ticari ve ekonomik fırsatlar sadece Azerbaycan için değil, bütün bölge içindir” diyerek olumlu mesajlar verdi. Aslında Azerbaycan ve Türkiye savaştan hemen sonra İran’a da bölgesel işbirliğinin bir parçası olmayı teklif etmişti. Planlanan altılı platforma İran da dahil edilmişti. Öte yandan, bundan önceki süreçte Cumhurbaşkanı Aliyev de defalarca İran’ın Zengezur Koridoru’ndan faydalanabileceğini belirtmişti. Fakat anlaşılan o ki İran, bu süreci kendi aleyhinde okumuş, doğru değerlendirememiştir.
ERMENİSTAN ARTIK ADIM ATMALI
Cumhurbaşkanı Erdoğan basın açıklamasında bölgesel normalleşmenin bütünü açısından oldukça önemli olan Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleşme konusuna da değindi. Erdoğan, Ermenistan’ın Azerbaycan’la problemlerini halletmek için samimi bir yaklaşım göstermesi halinde Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin kurulması karşısında da bir engel kalmayacağını söyledi. Bugün Azerbaycan-Ermenistan ilişkilerinin gündeminde olan konular; Zengezur Koridoru’nun açılması, uluslararası alanda tanınmış sınırların belirlenmesi ve Ermenistan’ın Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü tanımasıdır. Açıkçası bu konularda bazı olumlu gelişmeler yaşanmasına rağmen Ermenistan tarafından henüz somut adımlar atılmamıştır.
Kısacası, Azerbaycan’ın Karabağ zaferinin birinci yıldönümüne denk gelen bu ziyaret son dönemde bölgede yaşanan gelişmeler ışığında Azerbaycan-Türkiye birlikteliğinin her alanda devam edeceğinin net bir mesajıdır. Ziyaret sırasında verilen mesajlar ise savaş sonrası bölgede yer alan yeni jeopolitik gerçekliği kabul eden, onu doğru analiz eden ve işbirliği yapmak isteyenlere de olumlu mesajlar içermektedir. Son gelişmeler göstermiştir ki, Azerbaycan ve Türkiye’nin bölgede yarattığı jeopolitik gerçekliği kabul etmeyenler bölgesel işbirliğinin dışında kalma tehlikesiyle karşı karşıyadır.
