Türkiye ekonomisi 6 Şubat’ta yaşadığı büyük deprem felaketinin olumsuz etkilerini telafi etmeye çalıştığı yılın ikinci çeyreğinde yüzde 3,8 ile beklentilerin büyüdü. Sıkı küresel finansal koşullar nedeniyle dünya ticaretinin 1,8 daraldığı bir dönemde, Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerini de geride bırakan Türkiye ekonomisi üst üste 12 çeyrek büyüme performansına imza attı. Üretim yöntemiyle Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) nisan-haziran 2023 döneminde cari fiyatlarla geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 60,7 artarak 5 trilyon 502 milyar 192 milyon liraya yükseldi. GSYH'nin ikinci çeyrek değeri cari fiyatlarla dolar bazında ise 271 milyar 468 milyon olarak gerçekleşti.
10 KALEMDEN 8’İ YÜKSELDİ
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), açıkladığı ikinci çeyrek verilerine göre; GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; en hızlı büyüyen ilk kalem yüzde 6,6 ile diğer hizmet faaliyetleri oldu. Hizmetler yüzde 6,4, inşaat yüzde 6,2, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 5,1, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 4,9, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 3,2, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 1,3 ve tarım sektörü yüzde 1,2 arttı. Aynı dönemde sanayi yüzde 2,6, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri ise yüzde 1,2 daraldı.
EN GÜÇLÜ KATKI TÜKETİMDEN
İkinci çeyrekte, hanehalkı tüketimi büyümeye 10,7 puan katkı yaptı. Büyümeyi net ihracat 6,3 puan, stok değişimi ise 2,6 puan azalttı. Yerleşik hanehalklarının tüketim harcamaları ikinci çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 15,6 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 5,3, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 5,1 artış kaydetti. Mal ve hizmet ithalatı, ikinci çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 20,3 artarken ihracat yüzde 9 düşüş gösterdi.
İş gücü ödemeleri yüzde 116,3 arttı
İş gücü ödemelerinde ikinci çeyrekte yıllık bazda yüzde 116,3, net işletme artığı/karma gelir yüzde 31 artış gösterdi. İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içindeki payı geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 25,3 iken bu oran 2023’te yüzde 34,3 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 53,3 iken yüzde 43,8 oldu. AA Finans Büyüme Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler, bu yılın ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisinin yüzde 3,32 büyüyeceğini öngörmüştü. 2023 yılının birinci çeyreğinde yüzde 4 olarak açıklanan büyüme rakamı yüzde 3,9’a revize edildi. Türkiye ekonomisi, geçen yılın aynı çeyreğinde ise yüzde 7,8 büyüme performansı göstermişti.
Yatırımların artması önemli
Yüzde 3,8’lik ikinci çeyrek büyüme rakamını değerlendiren Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, küresel aktivitedeki zayıflamayla reel ihracatta düşüş devam ederken, güçlü iç talebe bağlı olarak ithalatın artışını sürdürdüğünü, böylece net dış talebin büyümeyi sınırlandırdığını bildirdi. Ekonominin üretken kapasitesinin artırılması açısından önem arz eden yatırım harcamalarının yüzde 5,1 arttığına dikkati çeken Şimşek, büyümenin, güçlü olmasının yanı sıra, aynı zamanda dengeli, sürdürülebilir ve kapsayıcı olmasını hedeflediklerini aktardı. Bakan Şimşek, uyguladıkları politikaların makro finansal istikrar üzerindeki olumlu etkilerini görmeye başladıklarının altını çizerek, “Bu etkilerin kalıcı olması ve istikrarın sağlanması için gereken adımları atmaya devam edeceğiz. Dengeli ve sürdürülebilir büyüme ile sağlanacak refah artışının toplumun tüm kesimleri tarafından adil paylaşılması önceliğimizdir” ifadelerini kullandı. Şimşek, zorlu koşullara rağmen bu yıl reel büyümenin yüzde 4’ün üzerinde olmasını beklediklerini de bildirdi.
Kesintisiz büyüme 12 çeyreğe çıktı
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, büyüme rakkamlarının ardından yaptığı değerlendirmede Türkiye’nin yüksek oranlı büyüme performansını kesintisiz 12 çeyrektir sürdürdüğünü dile getirdi. Sosyal medya hesabından açıklama yapan Bolat, mal ve hizmet ihracatında depremin, zayıf dış talebin ve takvimin etkisi ile düşüş yaşanırken ithalatta güçlü iç talebin etkisi ile artış izlendiğini belirtti. Bolat, “Küresel ekonomik aktivitede zayıf bir seyir izlenirken OECD verilerine göre, G20 ülkelerinde mal ticareti 2023 yılının 2. çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla değer bazında daraldı. İhracat ve ithalat sırasıyla yüzde 3,1 ve yüzde 2 oranında düşerek durgun küresel talebi ve başta enerji olmak üzere azalan emtia fiyatlarını yansıttı” dedi.
Yapısal reformlar güveni pekiştirecek
Ekonominin direnç gücü teyit edildi
