Suriye konulu Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi, Rusya'nın Soçi kentinde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin katılımıyla gerçekleşti. Üç lider zirve sonrasında ortak açıklama yaptı. Çözüme yaklaşıldığını vurgulayan Erdoğan, özetle şunları söyledi:
“Terör örgütleri eninde sonunda kaybetmeye mahkumdur. Suriye halkı, İdlib'de hayata tutunmaya çalışan kardeşlerimiz yeterince acı çekti. Ne İdlib'de ne başka bölgede yeni insani krizlerin yaşanmasını istemiyoruz. Türkiye olağanüstü çaba harcamıştır. İdlib muhtırasıyla üzerimize düşeni yapmaya devam edeceğiz.
İZİN VERMEYECEĞİZ
ABD'nin çekilme kararı gerçekleşmesi halinde son derece önemlidir. Çekilmenin YPG ve DEAŞ'ın istismar etmeyeceği şekilde yürütülmesi şarttır. Sürecin terör tehdidini bertaraf eden bir anlayışla ele alınması gerekiyor. Güvenli bölge terör örgütlerinin büyüyeceği bir alan olarak taahhüt edilmemelidir. Terör koridoruna izin vermeyeceğiz.
DEREDE BOĞULMAYALIM
- 3 garantör ülke olarak siyasi çözüm yolunda ciddi mesafeler aldık. Siyasi çözüm umutları hiç bu kadar filizlenmemişti. Denizi geçmişken derede boğulmamalıyız. Münbiç'e ve Fırat Nehri'nin doğusuna da tatbik edileceğini düşünüyorum. Uluslararası toplum da elini taşın altına koymalı. Üç garantör ülke olarak Suriye ihtilafının BM Güvenlik Konseyi'nin kararı temelinde çözüme kavuşturma çabalarımızı sürdürmekte kararlıyız.
TERÖR KORİDORUNU YIKMAK BİRİNCİ GÖREVİMİZDİ
Suriye birkaç başlık altında ele alınmalı. Türkiye'nin 910 kilometrelik bir sınırı olması nedeniyle güneyde terör koridoru oluşturulmaya çalışıldı. Terör koridorunu yıkmak birinci görevimizdi. Halep'te ciddi bir iltica oldu, adeta boşaltıldı. İdlib'de de olacaktı. Rusya ile birlikte müdahalemiz bunu engelledi. Oradaki terör örgütlerine karşı tavırlı durmaya mecburuz. Burada terörle ciddi bir mücadele verildi. Şimdi Fırat'ın doğusu ve batısı söz konusu.
Bir NATO üyesi olarak Türkiye burada ABD'nin çekilme ifadeleri Trump'a ait. Fakat mesai arkadaşlarının görüşleri aynı değil. Bu kararlı bir adımsa ve söylendiği andan itibaren atılmış olsa şu anda farklı bir mesafe alınmış olurdu. Şu anda ne olacağı meçhul. Bunun takipçisiyiz. Anayasa Komitesi konusundaki çalışmalarda beklediğimiz hırs yok. Dördüncüsünü yaptığımız Soçi Zirves'nin beşincisini Türkiye'de yapacağız.”
TRUMP VAATLERİNİ YERİNE GETİRİYOR
Putin, "12. Astana toplantısı Mart ayı sonunda yapılacak. Sadece Suriyeliler kendi geleceklerini belirleyebilir. Bunun alternatifi yoktur. Suriye krizi ile ilgili çalışma alanları belirledik. Ateşkes terörle mücadeleye zarar vermemelidir. Anayasa komitesi listesi neredeyse tamamen onaylandı. Suriye’de ateşkesin sağlanması terörle mücadeleye zarar vermemelidir. Teröristlerin saldırıları cezasız kalmayacaktır. ABD'nin askeri güçlerinin çekilmesiyle ilgili Trump'un aktif bir şekilde çalıştığını biliyoruz. Seçim kampanyası vaatlerini yerine getiriyor. Ama iç siyasi durumları nedeniyle istediklerini hayata geçiremiyor. Bunun eninde sonunda gerçekleştirileceğini umuyoruz. Biz aktif bir şekilde Suriye hükümeti ve muhalefetiyle görüşmeler yapıyoruz. Başarılar elde edildi ama son noktayı koymak için erken" dedi.
ABD NE YAPMAK İSTEDİĞİNİ BİLMİYOR
Ruhani ise “Çok faydalı bir toplantı oldu. Terörizmle mücadelenin gereği konuşuldu. Herkes tarafından onaylandı. İdlib, Suriye hükümetinin bir parçasıdır ve temizlenmesi lazım. İdlib’de garantörlerin mevcudiyeti geçici. Suriye’nin toprak bütünlüğü, Suriye Kürtlerinin haklarına ve Türkiye’nin güvenliğine önem vermemiz lazım. Suriye çözümü siyasi çözümdür ve askeri çözümü olmayacaktır. ABD ile ilgili hiç iyimser değiliz. ABD Suriye’den kesinlikle çıkarsa Suriye halkı için mutluluk verici olacaktır. ABD’nin rolü hiçbir zaman olumlu olmamıştır. ABD ne yapmak istediğini bilmiyor. Umarım bölgedeki politikalarını gözden geçirir" diye konuştu.
Yeni bir ivme kazandı
Suriye krizinin çözümü için çalışmaların devam ettiğini kaydeden Putin, "Türkiye ile yürütülen çalışmalar sayesinde Suriye'de önemli mesafe katettik. Suriye'deki hedeflere aktif, kapsamlı çalışmalarla ve uzlaşıyla ulaşabiliriz. Türkiye ile birlikte ve bugün yapacağımız üçlü zirvede, Suriye'de taraflar arasındaki diyaloğa yeni bir ivme kazandıracağımıza eminim" dedi. Erdoğan, üçlü zirve öncesi ikili görüşmeler kapsamında İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile biraraya geldi. Görüşme yaklaşık 1 saat 10 dakika sürdü.
- Ortak bildiride ABD vurgusu
- Zirve sonrası üç ülkenin 15 maddelik ortak bildirisinde, “ABD’nin güçlerini Suriye’den çekmesi istikrar ve güvenliği güçlendirecektir” denildi. Suriye’nin toprak bütünlüğü vurgulanan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Suriye’nin kuzeydoğusunun güvenlik ve istikrarı için eş güdüm yapmakta mutabık kalmışlardır. Terörle mücadele kisvesi altında sahada yeni gerçeklikler yaratılmasına dair her türlü girişimi reddetmiş, Suriye’nin egemenliği ve toprak bütünlüğü ile komşu ülkelerin milli güvenliğini zayıflatmayı amaçlayan ayrılıkçı gündemlere karşı durma kararlılıklarını ifade etmişlerdir.”
Engelleri diyalogla aşmayı başardık
- Soçi'deki üçlü zirve öncesi liderler açıklamada bulundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Suriye halkı bizden sevindirici haberler bekliyor. Tüm sıkıntılara, görüş ayrılıklarına ve aramızı açmaya yönelik kimi provokasyonlara rağmen Astana ruhunu muhafaza ettik" dedi. Erdoğan, "Siyasi sürecin ilerletilmesi, atreşkesin tahkimi ve terör konusunda önemli mesafeler aldık. Astana platformu Suriye’deki kanın durması için somut çözümler üreten en başarılı girişimdir. Biz nasıl akan kanı durdurmak için mücadele veriyorsak başkaları da sürmesi için çalışıyor. Bu çevrelere bekledikleri fırsatı vermedik. Önümüze çıkartılan engelleri diyalog yoluyla aşmayı başardık. Suriye'nin bir an önce huzura kavuşması için elimizden geleni yaptık ve devam ediyoruz. Bugün bir kez daha umutlarını bu toplantıya bağlamış kardeşlerimize müjdeler vereceğimize inanıyorum" diye konuştu.
- TÜRKİYE’NİN ENDİŞELERİNİ ANLIYORUZ
- Rusya, Türkiye ve İran arasında son derece verimli bir mekanizma oluşturulduğunu vurgulayan Putin, “Şimdi Suriye’nin topraklarının hemen hemen tamamında çatışmasızlık rejimi muhafaza ediliyor. Bu bizim somut ve pozitif ortak neticemizdir. Rusya, Türkiye ve İran ortak çabalarla Suriye’deki hayatın normale dönmesi için çalışıyor” dedi.
- Suriye'nin toprak bütünlüğüne vurgu yapan ve 'Türkiye'nin endişelerini anlıyoruz' diyen Ruhani ise "ABD maalesef Suriye'de ve Irak'ta terör gruplarını koruyor. Terör yapılarını kullanarak amacına ulaşmaya çalışıyor" değerlendirmesinde bulundu.
Fırat’ın doğusu mesajı
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Sanatoryum Rus'ta üçlü zirve öncesi bir araya geldi. Yaklaşık 50 dakika süren görüşmenin başında kısa bir konuşma yapan Erdoğan, "ABD'nin çekilme kararı önümüzdeki en önemli sınamalardan biridir. Bu yeni durum karşısında birlikçe çalışmamız çok çok önemli" diye konuştu. Suriye'nin toprak bütünlüğünü vurgulayan Erdoğan, şunları söyledi: "PYD/YPG Münbiç'ten ve Fırat'ın doğusundan temizlenmeden ve bu bölgeler gerçek sahiplerine devredilmeden Suriye'nin toprak bütünlüğü sağlanamaz. Güvenli bölge fikrini milli güvenlik kaygılarımızı gidermeye hizmet ettiği ölçüde biz de destekliyoruz. Bu fikre Rusya'nın da olumlu yaklaşmasından memnuniyet duyuyor, eş güdüm halinde hareket etmeyi arzu ediyoruz." İdlib'de, Rusya'dan beklentilerinin bu konuda varılan anlayışa bağlılığını sürdürmesi olduğunu vurgulayan Erdoğan, "İdlib'de hava sahasının kullanımı bağlamında sergilenen işbirliğinin Afrin ve Fırat Kalkanı Harekat bölgesinde de sergilenmesi çok çok önemli. Anayasa komitesine dair tıkanıklığın artık aşılması gerekiyor. BM'nin çekincelerini de dikkate almak suretiyle komitenin ilanını kısa sürede sonuçlandırabiliriz" dedi.
- Erdoğan’ın sesinden şiir
- AK Parti tarafından “14 Şubat Sevgililer Günü” dolayısıyla hazırlanan video klip, sosyal medya hesaplarından paylaşıldı. Videoda, Erdem Bayazıt’ın, “Sana, Bana, Vatanıma, Ülkemin İnsanlarına Dair” şiirinin bir bölümü, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından seslendirildi. 54 saniyelik klipin sonunda “Vatanımız, milletimiz, sevgilimiz bizim AK Parti” sloganı yer aldı.
