Günlerdir merakla beklenen görüşme gerçekleşti. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Rus mevkidaşı Sergey Lavrov, 10. Büyükelçiler Konferansı kapsamında Ankara’da buluştu. Türkiye’nin merkez teşkilatında ve dış temsilciliklerinde görevli büyükelçilerle kapalı oturumda bir araya gelen Çavuşoğlu ve Lavrov, toplantının ardından ortak basın açıklaması yaptı. ABD’nin Türkiye’ye yönelik yaptırım kararına ilişkin bir soruya Çavuşoğlu, “Biz ABD ya da herhangi bir ülkenin yaptırımlarına prensip olarak karşıyız. Biz AB’nin de Rusya’ya yönelik yaptırımlarına hiçbir zaman katılmadığımız gibi karşı olduğumuzu net bir şekilde söyledik. İran’a yönelik yaptırımlara da katılmayacağımızı söyledik” dedi. Bir ülkenin tek başına karar alıp bu kararını diğer ülkelere empoze etmeye çalışmasının kabul edilemez olduğunu belirten Çavuşoğlu, “Artık böyle bir dünya yok bunu kabullenmeleri gerekiyor” ifadesini kullandı. ABD’nin İran’a yaptırımlarından Avrupa’nın da, Asya Pasifik ülkelerinin de rahatsız olduğunu vurgulayan Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
DAYATMAYLA OLMAZ
“Bir şekilde herkes İran’dan gaz alıyor, petrol alıyor. NATO Zirvesi’nde bizzat Sayın Cumhurbaşkanımız, Sayın Trump’a bu tavırlarının yanlış olduğunu, Türkiye’nin örneğin Rusya’dan, İran’dan, Azerbaycan ve Irak’tan petrol ve gaz aldığını söyledi, almaya devam edeceğimizi de açık bir şekilde vurguladı. Dolayısıyla artık bu kabadayılık devrinin bitmesi gerekiyor. Eğer ABD itibarlı bir ülke olarak devam etmek istiyorsa, bu tek başına dayatmalarla olmaz. Diğer ülkelerin endişelerini dinleyerek ve herkesi eşit ortak olarak görerek olur.”
ABD BUNDAN VAZGEÇSİN
“ABD’nin bu tutumu ‘kelebek etkisi’ yaratıyor artık. ABD parasını ve gücünü sadece Türkiye’ye değil, Avrupa ülkelerine saldırmak için de kullanıyor. Dolardan kaçma eğilimini şimdiden görmeye başladık. Bu, ABD’nin ve doların itibarını da zedeliyor. Bir an önce bu hatadan vazgeçmeleri gerek. Avrupa’daki endişenin iki boyutu var: Birincisi istikrarlı ve ekonomisi güçlü bir Türkiye Avrupa için ve tüm komşuları için önemlidir. İkincisi, bugün Türkiye, yarın herhangi bir Avrupa ülkesi olabilir. Zaten NATO Zirvesi’nde de bunu tüm liderler gördü.”
Yaptırım illegal
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ABD yaptırımlarının illegal ve gayrimeşru olduğunu belirtti; böyle giderse doların nüfuzunun eninde sonunda azalacağını ve birçok ülkenin dolardan vazgeçmeye başlayacağını belirtti. Lavrov, “Milli paralarla ticaret birkaç senedir önümüzdeki hedeflerimizden biri” diyerek şu mesajları verdi: “Türkiye ile stratejik ortaklığımızın artması için adımlar atılacak. Dünyada bir dönüm noktası yaşıyoruz. İki kutuplu dünyadan çok kutuplu dünyaya geçiş yaşanıyor. ABD genelde her şeyde öncü olmak istiyor. Parayı verip dünya meselelerinde düdüğü çaldırmaya çalışıyor. Diplomasi kültürünü yitirmiş haldeler. Uluslararası piyasalarda adil rekabet değil, tek taraflı korumacı yaptırımlar uyguluyor. Adil olmayan bir rekabete başvuruyor ve böylelikle kendi iş adamlarına uygun zemin hazırlamak için kendi müttefiklerini cezalandırıyor. ABD’nin yaptırımları uluslararası ticaretin tüm ilkelerine aykırıdır. Bu, BM’nin ilke ve kararlarına da aykırıdır. Bu ilke ve kararlara göre, tek taraflı ekonomik yaptırımlar gayrimeşrudur. Son derece kaba, doları bu şekilde kaba istismar etmeleri doların nüfuzunun eninde sonunda azalmasına yol açacak. Birçok ülke dolardan vazgeçmeye başlayacak. Bir şekilde daha güvenilir ortaklara yönelecek.” Rusya ve Türkiye’nin bağımsız dış politika izleyen iki ülke olduğunun altını çizen Lavrov, Suriye’de savaşın sona ermesi için başlattıkları Astana sürecinin de ABD tarafından engellenmeye çalışıldığına dikkat çekti.
- İdlib’i bombalama
- Çavuşoğlu ve Lavrov’un ana gündem maddelerinden biri de İdlib meselesiydi. Esed ve İran güçlerinin saldırıları artırdığı bölge için uyarılarda bulunan Çavuşoğlu, “Şu anda İdlib bölgesinde yapılması gereken şey son derece nettir. Bizim 12 gözlem noktamız var. Bu gözlem noktalarının amacı çatışmalar veya ihlaller olduğu zaman, ateşkesi bozan taraf olduğu zaman bunların tespit edilmesi ve garantör olarak buna yönelik tedbirleri birlikte almamızdır” dedi. Lavrov ise çatışmasızlık bölgesi ilan edilen İdlib’de teröristlerin bulunduğunu iddia ederek, yapılan anlaşmanın ‘teröristleri kapsamadığını’ savundu. İdlib’den Esed rejimine yönelik tacizler yapıldığını ileri süren Lavrov’a Çavuşoğlu’nun cevabı şöyle oldu: “Yani terörist var diye tüm İdlib’i bombalamak, hastaneleri, okulları bombalamak, sivilleri bombalamak, öldürmek bir katliam olur ve ciddi bir kriz yaratır, felaket olur. Ilımlı muhalefetle radikalleri ayırmak ve teröristleri tespit etmek gerekiyor. Ilımlı muhalefet de, halk da bu teröristlerden çok rahatsız olduğuna göre, onlara karşı hep birlikte mücadele etmek lazım, bunu başarmamız lazım. Bu, bizlerin, ülkelerimizin halkların güvenliği için de, Suriye’nin geleceği için de önemli.”
Kaos uyarısı
Donald Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ile Türkiye’nin Washington Büyükelçisi Serdar Kılıç’ın Beyaz Saray’da gerçekleşen görüşmesi, Çavuşoğlu’na soruldu. Casusluk sanığı papaz Brunson meselesine ilişkin görüşmenin Beyaz Saray tarafından ayarlandığını belirten Çavuşoğlu, “Temaslar sürüyor. ABD’de bu sorunu çözmek isteyen gruplar da, sorunu sürdürmek isteyen gruplar da var ve bu konuda bir karmaşa mevcut. Büyükelçimizin Bolton’a söylediği nettir. ‘Baskıyla, tehditle, yaptırımlarla Türkiye ile ilişkilerde ancak bir kaos olur, yani kötüye gider. ABD tehdit dilini bir kenara bırakıp Türkiye ile diyalogla ilişki geliştirebilir’ mesajı vermiştir” diye konuştu. Öte yandan Beyaz Saray’daki temasta Bolton’un tehditten vazgeçmediği ve Kılıç’a, “Brunson konusunu müzakere etmeyeceğiz. Onu derhal serbest bırakmanızı istiyoruz” dediği iddia edildi.
Rusya’ya vizesiz gidelim
“Sergey Lavrov dünyada dışişleri bakanlarının duayenidir. Dolayısıyla ciddi bir bilgi birikimi ve tecrübesi vardır. Bu tecrübesini büyükelçilerimizle paylaştı” diyerek muhatabını öven Çavuşoğlu, Rusya’dan Türkiye’ye vizesiz gelen turist sayısında rekora ulaşıldığını hatırlattı; “Artık vatandaşlarımızın da vize sorunu yaşamadan Rusya’yı ziyaret etmesini arzuluyoruz. Bu konuda bazı çalışmalarımız var. İnşallah bu sorunu da çözeriz” dedi.
