Yakın tarihimizle alakalı, özellikle şahıs ve dönem odaklı eserlerin bir diğer yönü de, halen günümüzde tadavülde olan bazı art niyetli okumaların, hatta o dönemde günlük siyasi saiklerle kaleme alınmış iftiraya varan metinlerin de gerçek yüzünü ortaya koymasıdır. Nasıl ki günümüzde, harici ve dahili her mesele küresel siyasetin ilgisi, dahli ve manipülasyonu ile maluldür. Aynı şekilde Osmanlı’nın son asrını günümüzden ve küresel siyaset, entrika ve karalamalardan bağımsız okumak mümkün değildir. Özellikle 1. ve 2. Meşrutiyet dönemlerini, bu dönemde kasıtlı olarak üretilmiş çok yönlü hakikatleri karartıcı ve kendi şahsi menfaatlerine göre meselenin görülmesini sağlayan metinler, bilgiler ancak yeni odaklanmalar ile, okumalar ile aydınlanacaktır. Yukarıda söylediklerimiz, son yıllarda bu döneme ait hakkaniyetli araştırmalarla birlikte değerlendirildiğinde daha belirgin hale gelecektir. Dolayısıyla bu eserlerin hep birlikte böyle bir gözle de okunmaya ihtiyaç vardır.
Bize yukarıdaki satırları ve değerlendirmeleri yazdıran, Osmanlı’nın son idari sistemine ve sultanına ışık tutan, Dr. Fatih Tetik’in titiz araştırmalar neticesinde kaleme aldığı İttihad Terakkî Kıskacında Bir Sultan: V. Mehmed Reşad alanında birkaç eserden biri olma özelliğine sahip çalışması. Bu öz fakat geniş okumaları kapı açacak kitap, Osmanlı Tarihi’nin önemli kırılma noktalarından birinde tahta geçen ve dört büyük savaş, iki darbe ve iç ve dış pek çok probleme şahit olan Sultan Mehmed Reşad’ın monografisine dair bu çalışma az sayıdaki biyografik eserlerden biri. XX. yüzyılın “en uzun on senesi”ni konu edinen bu çalışmada meşrutiyet padişahı olarak isimlendirilen Sultan Mehmed Reşad’ın çalışma hayatı, gündelik yaşantısı, etrafında gelişen olaylar, son dönem iktidar mekanizmasının çalışma prensibi ve meydana gelen önemli hadiselere Sarayın gösterdiği reflekslerin neler olduğu kitabın cevap aradığı temel sorulardır. Ayrıca, Saray ile Bâbıâli/Harbiye Nezâreti arasında Cihan Harbi öncesinde iyice su yüzüne çıkan güç kavgasının Saray tarafından nasıl okunduğu ve buna mukabil nasıl bir mücadelenin ortaya konduğu da çalışmanın odak noktalarından biridir.
Bunların yanında, Sultan Mehmed Reşad’ı merkeze alan bu eser, geç bir yaşta tahta geçen Padişahın gelişen olayları nasıl gördüğü, ne tür bir iktidar anlayışına sahip olduğu, Dolmabahçe Sarayı’nın imparatorluğun sona doğru gittiği süreçte karar alma mekanizmasında ne şekilde rol oynadığı meselelerine de cevap arayarak daha çok İttihad Terakkî güdümünde kalmış son dönem tarih anlayışına alternatif bir okuma sunmayı hedefliyor.
