Araştırmacı Güven Bayar, 1950-1960 yılları arasında “İstanbul beyefendisi” olarak tabir edilen, maddi durumu iyi kişilerin apartman girişlerine yaptırdığı resimlerden toplam 150 eser tespit etti. Bu eserlerin izinde resimli apartmanların hikayesini gün yüzüne çıkarıyor. Uzun zamandır İstanbul’un sosyokültürel tarihindeki insan hikayelerini kapsayan araştırmalar yapan Bayar, İstanbul’un her sokağını gezerek, resimli apartmanlarını kayıt altına alıyor.
Bayar, daha çok Fatih’te yaptığı araştırmalarda imzalı 60, imzasız 10 olmak üzere toplam 70 resmin apartman girişlerini süslediğini tespit etti.
Ayrıca, Beyoğlu’nda 30, Şişli’de 35, Beşiktaş’ta 2 olmak üzere toplam 137 resimli apartmana ulaşmayı başaran ve bunları kayıt altına alarak, sosyal medya hesaplarından paylaşan Bayar, bugüne kadar tespit ettiği 150 civarında resimli apartmanı tespit ettiğini söylüyor. Bu tür apartmanların kent haritası üzerinde konumlandırılması, yerli ve yabancı turistlere görsel bir şölen sunulması için yetkililerden destek talep eden Bayar, bu projenin Cumhuriyet dönemindeki mimari ve estetiği kamusal yapıların dışına çıkardığını, mimari olarak sıradan görülebilen sade apartmanların giriş hollerindeki duvar resimleri üzerinden ele alındığını belirtti.
Bayar, Rusya’daki Ekim (Bolşevik) Devrimi sonrasında, Beyaz Rusların İstanbul’a gelişiyle beraber 20. yüzyıl başlarından itibaren ilk örneklerin apartman duvarlarında görüldüğünü ifade etti. “Resimli apartmanlar projesi erken Cumhuriyet döneminden başlayarak 1980’lere kadar olan süreci kapsıyor” diyen Bayar, şunları anlatıyor: “1950’lerde modern üslup ile inşa edilen pek çok yapıda, mimar ve sanatçı iş birliği ile yapıya dahil edilen eserleri görüyoruz. İstanbul manzaralarının yanı sıra Avrupa kartpostal resimlerindeki gibi kuleli, şatolu, çeşitli av sahneli ve figürlü resimler olarak görülmeye başlandı. Apartman resimlerini modernleşmenin başladığı Beyoğlu ve Şişli bölgesinden, Suriçi olarak adlandırdığımız Fatih semtinde de görülmeye başlandığı, 1950-1980 arası döneme ve semtlere ayırarak, kapsamlı bir çalışmayla verilen eserlerin türüne göre detaylandırıyoruz. Apartmanların duvarında gördüğümüz isim ve imzalarından da dönemin duvar ressamlarını ve o günlere şahitlik eden kişilerin hikayelerini kayıt altına almaya çalışıyoruz.”
Bayar, apartman duvar resimlerinin 1950-1960’de dekoratif bir öge veya süs olması yerine mimarinin ayrılmaz bir parçası olarak görüldüğünü dile getiriyor ve şunları dile getiriyor: “Biz, apartman duvar resimlerini kültürel varlık değerleri olarak görüp, kapsamlı bir çalışmayla resimleri dönemlerine ve türlerine göre detaylandırıyoruz. Duvar resimlerinin üzerinde gördüğümüz ressam isimlerini ve o günlere şahitlik eden kişilerin hikayelerini kayıt altına alıyoruz.” Çalışmalarını topladığı internet sitesini geliştirmek istediğini anlatan Bayar, “Kurduğumuz ‘resimliapartmanlar.com’ sitesinde, Google Maps üzerinden modernleşmenin başladığı Beyoğlu ve Şişli bölgesinden Suriçi Fatih semtlerine, Beşiktaş’tan Sarıyer’e tüm apartmanları resimleriyle birlikte haritada konumlandırdık. İstanbul’un resimli apartmanlarını yerinde görmek isteyen sanatsever kişilerin, yaşadığı semtte, hangi mahallede, hangi ressamın resmi varsa yerini harita üzerinden tespit etmesini ve ziyaret edebilmesini, o şaheserleri yerinde görülebilecek bir hale getirmeyi amaçladık” diyor.
