Çocuk ve gençlik edebiyatının en itibar gören eserlerden biri de seri kitaplardır. Bir kitap yazmak zaten başlı başına özel ve zor bir iş iken bunu seri haline getirmenin ne kadar gayret ve emek istediğini bilmem anlatmaya gerek var mıdır? Tüm dünya edebiyatında seri kitaplar, gözde eserler haline gelmiş durumdalar. Bunun hak edilmiş bir değer olduğuna inanıyorum. Beğeniriz ya da beğenmeyiz; belki tarzımız değildir. Ama bu durum, o eserlerin değerlerini inkar etmemizi gerektirmiyor. Seri Kitaplar dediğimiz de bir çoğumuzun aklına Harry Potter ve Saftirik serileri geliyor. Oysa ne çok eser var sayacak. Bazı seri kitaplar oldukça fazla sayılara ulaşırken, bazı eserler ise üçleme halinde çıkmaktadır. Üçlemelerin daha özel bir yer tuttuğunu iddia edeceğim. Ama sebeplerini şu an burada sıralamak pek mümkün görünmüyor. Belki başka sefere.
Bir yaş grubu belirlemeksizin sizlere seri kitaplardan oluşan 10 eserlik bir seçki hazırladım. Bu eserleri seçerken, hem kendimizin hem de çocuklarımızın zevkle okuyacağı eseler olmasına çalıştım.
Cin Ali serisi ve Ayşegül serisi ile başladığını zannettiğim (en azından okuma yazma öğrenenlerin karşılaştığı ilk seri kitaplar oldukları kesin) seri kitaplar ilk görüldüğünden bu zamana bayağı bir mesafe kat ettiler. Yine de Cin Ali ve Ayşegül’ler hepimizin baş tacıdır; bu da böyle biline.
Bahsedeceğim ilk seri eser, defalarca okuyacağınızı düşündüğüm üç kitaplık bir seri. Bu kitap “üçleme” eserler sınıfına girer mi bilemiyorum ama kütüphanenizin baş köşesine kurulacağına ve başkaları da tanısın diye hediye alınacak kitaplar listesine gireceğine eminim.
Kitabın yazarı Asa Lind, çocuklara her şeyin anlatılabileceğini savunan bir yazar. Bu bilgi bile Kumkurdu kitabında bizi nelerin beklediği konusunda heyecanlanmamıza yeter sanırım. Seri üç kitaptan oluşuyor: Kumkurdu, Daha Fazla Kumkurdu, Daha da Fazla Kumkurdu. Ayrı ayrı üç kitap şeklinde baskısı da var tek bir ciltte birleştirilmiş olanı da. Asa Lind, Zackarina isminde, ailesiyle bir sahilde yaşayan küçük bir kızın günlük yaşamı üzerinden, bir çocuğun yetişkinleri anlama gayretini ya da anlayamama hüsranını anlatıyor bizlere. Onun yalnızlığından dolayı ortaya çıkan bir dost ta olabilir Kumkurdu. Ya da gerçekten var olan dost arayan bir Kumkurdu da olabilir. Hangisi hangisini görünce daha çok sevinmiş bilemedim doğrusu. Kitap sizlerle çocuklarınız arasında bir köprü olacak nitelikte. Kitabı tekrar tekrar okumak isteyebilirsiniz, o yüzden ulaşılması zor yerlere kaldırmayın derim. Bu ara da söylemekte yarar var; kitabın sonunda Kumkurdu diye bir yaratığın var olduğuna bile inanabilirsiniz.
Sessiz Sakinin Gürültülü Maceralarını yazarken Melih Tuğtağ beyefendinin en az okuyucu kadar eğlendiğini düşünüyorum. Hatta belki daha fazla; çünkü O’nun aklından geçip te yazıyı dökmediği kim bilir daha ne maceralar vardır. Melih Tuğtağ’la bir gün tanışırsanız kesinlikle siz de bana katılacaksınız. Sessiz Sakin, şimdilik 9 kitap, yukarıda değindiğimiz sebepten ötürü serinin devamını bekliyor olmamız gayet tabiidir. Kitaba gelince, Sessiz Sakin azıcık tembel ama meraklı ve hayalci bir ufaklık. Meşhur “zeki ama tembel” dedikleri çocuklar vardır ya işte Sessiz Sakin öyle bir çocuk. Hayatı anlamaya çalışan bu ufaklığın başından geçen komik ve ilginç olaylar kah sizi güldürecek, kah düşündürecek cinsten. Çocuk okuyucular, Sessiz Sakin’le eğlenerek hayatı tanırken, yetişkin okuyucular da çocuklarını anlama yolunda güvenilir bir rehber edinmiş olacaklar. Toplumsal değerlerimizi ve insani ilişkileri öne çıkaran yaklaşımlarıyla bu güzel kitap serisi, edebiyat tarihimizde daima güzel ve kadim bir yerde duracaktır.
Çocuklar Felsefeden ne anlar demeyin. Aslında çocuklardır gerçek filozoflar. Onların hayatı ne kadar doğru yaşadığını inkar etsek te içten içe hepimiz biliyoruz aslında. Bu seri kitabın iki yazarı var: Brigitte Labbe ve Michel Puech. Brigitte Labbe felsefe eğitimi almış, Michel Puech de felsefeci bir yazar. Böyle bir seriyi yazmalarında ki amacın “ çocukların çocukluklarında yaşadıkları, onlar için çok ciddi ve önemli olan ama yetişkinler tarafından ise basit görülen meselelerini çözmeleri” ne yardımcı olmak ve doğru düzgün yetişkinleşmelerine katkıda bulunmak olduğunu söyleyen yazar Brigitte Labbe bir söyleşi de şunları söylüyor: “Keşke o zamanlar başıma gelenler, çevremde olup bitenler ve yakınlarımın yaşadıkları üzerine düşünürken bana yardımcı olacak Çıtır Çıtır Felsefe türünde kitaplar olsaydı. Bunu hakikaten çok isterdim.” İşin açıkçası uzun zamandır çocuk edebiyatı dünyasında cirit atan biri olarak, şimdiki ailelerin ve çocukların ciddi anlamda çok büyük bir şansa ve avantaja sahip olduklarını düşünüyorum. Tabii zorluklarıyla beraber. Gözünüz korkutmak gibi olmasın ama Çıtır Çıtır Felsefe tam 29 cilt.
Aslında Harry Potter serisini listeye koyup koymamakta tereddüt yaşamadım değil. Sebebine gelince zaten çok bilinen bir seri olması. Yine de tüm dünyada edinmiş olduğu yere binaen listeye alma kararı aldım. Harry Potter serisi, sinema serisiyle de gönüllere taht kurdu. İngiliz yazar J.K. Rowling, Harry Potter serisinin ilk kitabını 1997 haziranın da piyasaya sürmüştü. O günden bugüne tam sekiz kitap oldu ve J.K. Rowling 2016 yılında çıkardığı son kitapla seriyi bitirdiğini açıkladı.
Harry Potter’ın başarısının ardında yatan sebep, bu serinin okunmasını elzem kılan sebeple aynı; hayal gücünün zorlanan sınırları ve alt okumalar. Başta esere başkarakter olarak seçilen Harry Potter’ın kimsesiz, güçsüz, çelimsiz yani dış görünüşüyle çok öne çıkmayan bir karakter olarak tasarlanması da kitapta verilmek istenen değerlerin en dikkat çekicisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Cesur, dürüst, dostluğu önemseyen, sabırlı, sadık, özel yeteneklerini öğrendiği zaman bile kullanmamayı tercih eden, çözümlerde aklını ön plâna alan, sporda başarılı bir çocuk olan Harry, çok örnek karakter olmasa da insani özellikleriyle gayet insani duran bir karakter. Bu yüzden bütün dünyayı etkisi altına almakta hiç zorlanmadı. Bir de insan oğlunun sihire ve büyüye merakını da buna ekleyebiliriz tabii ki.
İşte yine sinemaya yansıyan bir seri kitap daha. Ama bu kitap serisini diğer eserlerden ayıran çok önemli bir özeliği var: acılarla dolu bir kitap. Yazarımız Lemony Snicket, kitabın adını Talihsiz Serüvenler koymanın yanı sıra eserini tanıtırken yaptığı açıklamayla bizi okuyacaklarımızın dehşetine hazırlıyor adeta: “Sevgili Okur, Elinde tuttuğun kitabın son derece sevimsiz olduğunu üzülerek söylemek zorundayım. Çünkü çok şanssız üç çocukla ilgili mutsuz bir öyküyü anlatıyor. Cana yakın ve akıllı çocuklar olmalarına karşın, Baudelaire kardeşler mutsuzluk ve üzüntü dolu bir yaşam sürüyorlar. Bu kitabın daha ilk sayfasında kumsalda oynadıkları ve korkunç haberi aldıkları andan başlayarak, bütün öykü boyunca felaketler onları kovalıyor. Neredeyse talihsizliği çeken birer mıknatıs oldukları söylenebilir. Üç afacan sadece bu kısacık kitapta açgözlü ve iğrenç bir haydutla, bitli elbiselerle, feci bir yangınla, servetlerini çalmaya yönelik bir entrikayla ve kahvaltı niyetine verilen yulaf lapasıyla karşılaşıyorlar. Bu sevimsiz öyküleri yazıya dökmek benim için üzücü bir görev. Ama bu kitabı hemen elinden bırakmaktan ve daha mutlu bir kitap okumaktan seni alıkoyan hiçbir şey yok.
Yazarın bu açıklaması üzerine söylenecek çok söz kalmıyor zaten. Okurken üzülecek miyiz evet ama bu üç küçük çocuğun neler yaşadığını da merak etmeden duramayacağımız kesin. Eeee bu hayatta böyle yaşamların da olabileceğini unutmamak gerekir. Gerçi bu kadar felaketin üst üste geldiği kaç hayat vardır yeryüzünde ama az da olsa vardır öyle değil mi?
Bu ara da bilmeyenler için bir haber verelim, bu eserin dizi filmi de yapıldı, bizden söylemesi.
Eski bir kütüphanedeki zaman tünelinden geçerek istedikleri tarihe ve yere gidebilen üç yakın arkadaş; Güneş, Maya ve Ateş’in tarih içinde ki maceralarla dolu öykülerinin yer aldığı, 9 ciltten oluşan bu eserin yazarı: Fabian Lenk.
Kahramanlarımızdan Güneş’in büyükbabası Kontar bir manastır kütüphanecisidir ve anladığımız kadarıyla alim olmasa da bilge bir adamdır. Kütüphanenin anahtarını torunu Güneş’e emanet etmiştir. Üç kafadar için bulunmaz bir nimettir bu. Öğretmenlerinin verdiği ödevi yapmak için kütüphaneye gittiklerinde Tempus’a (yani “zaman tüneli” ne) açılan gizli bir odayı keşfederler. Kahramanlarımız kendilerini Eski Mısır’da Firavunlar çağında bulurlar. Her kitapta tarihin başka olaylarına dahil olan üç kafadar için hayat bambaşka bir anlam kazanmıştır artık. Kitaplardan okudukları tarihi olayların bizzat içine dahil olmak ise muhteşem bir deneyimdir.
İnsan oğlu her zaman “zamanda yolculuk” fikriyle dolup taşmış, boyutlar arası geçiş, geçmişe ya da geleceğe gitmek gibi düşüncelerle uğraşmış durmuş, gerçekte mümkün görünmeyen bu isteklerini kitaplar ya da filmler aracılığıyla tatmin yoluna gitmiştir. İşte bu kitap serisi de hem tarih hem bilim kurgu sevenler için biçilmiş kaftan.
İsimler herhangi bir şeyin, bir canlının varlığının, yaşadığının kanıtlarıdır. Dede Korkut hikayelerinden biliriz; isim kazanmak diye bir şey varmış hatta Kızılderili’lerin de böyle bir gelenekleri varmış. Kim bilir belki eskiden dünyanın genelinde böyle bir gelenek vardı. İsimler değerlidir, bu hususta eminim ki herkes bana katılacaktır. Figen Yaman Çoşar bu değerin kıymeti bilinsin istemiş ve böyle fantastik, böyle güzel ve böyle macera dolu bir eser yazmış. Kayıp İsimler Krallığı da üç kitaptan oluşan bir seri. Konusuna gelince; dünyadaki tüm isimleri yok ederek sadece kendi isminin bilinmesiyle bir hakimiyet peşinde olan Kral Abus ve onunla mücadele etmek zorunda olan Yunus’un kıyasıya mücadelesi. Yunus henüz 13 yaşında olmasına rağmen Kral Abus’a karşı koyabilecek seçilmiş kişidir. Anadolu kaynaklarından beslenen fantastik bir roman serisi olan Kayıp İsimler Krallığı ile çocuklar, Yunus’un peşinde kayıp isimlerin ve kadim kitabın peşinde koşarken, Anadolu topraklarından beslenen değerlerin konu edildiği kitaplarla sadakat, iyilik, vefa gibi değerlerin önemini de kavrayacaklar aynı zamanda. Bu arada çocuklarınıza aldınız diye okumadan geçmezsiniz umarım.
Yazar Nehir Aydın Gökduman’ın kaleme aldığı, sevgi dolu, eğlenceli ve bir o kadar da macera dolu bir eserdir Fikri İle Fahri. Çocuklarımızın önüne çıkarıp yol arkadaşı edinmelerini sağlayacağımız bazı şeyler vardır yeryüzünde; kitaplar da o bazı şeylerden biridir. Belki de en önemlisidir. İşte bu seri kitapta çocuğunuzla arkadaşlık etmesine gözünüz kapalı izin vereceğiniz bir eser. Kitabın konusuna gelince adından da anlaşılacağı gibi, bol fikir üreten iki kafadar olan Fikri ile Fahri, karşılaştıkları hadiseler karşısında akıllarını ve kalplerini kullanarak çözümler üretirler. Birlikte maceralara atılırlar. Sıcak bir mahalle ve sıcak karakterler onlara eşlik eder seri boyunca. Kahramanların isimlerinin benzerliği ilk etapta onların kardeş oldukları hissini uyandırıyor. Gerçekte ise onlar kardeş kadar yakın birer arkadaş. Kan bağı çok önemli olsa da bazı ilişkiler (dostluk bunların başında gelir) kan bağıyla oluşan yakınlıktan çok daha değerlidir. Dostluk, takım çalışması, çevreye ve sorunlara duyarlılık gibi hassas konularla birlikte, olaylar karşında kenara çekilmeyip benim de yapabileceğim ne var sorusuna cevap arayan eser, 5 ciltten oluşuyor. Keyifli bir okuma olacağına emin olabilirsiniz hem sizin hem çocuklarınız için.
Nevin Soysal Aydın’nın kaleminden çok farklı bir seri kitap dizisi Eşsiz Nur. Bu çağın çocuklarının fantastik hikayelerle kuşatıldığı bu zamanda fantastik edebiyatı kullanarak Hz. Muhammed’in hayatının çocuklarımızın dikkatini çekecek ve büyük bir merakla okunacak hale getirmek hiç te kolay bir iş değil. Uzun bir çabanın ve cesaretin ürünü olarak değerlendirilecek bu eser, bazıları tarafından sakıncalı bulunsa da birçokları tarafından da takdir gördü. Tamamı 12 kitaptan oluşacak eserin en son 5.kitabı çıktı. 6. Kitabı da yoldaymış.
Eşsiz Nur serisi ile çocuklar Hz. Muhammed’in hayatını en ince ayrıntılarıyla öğrenip, ahlaki özelliklerini yakından tanırken, iyilik ve kötülüğün bitmeyecek mücadelelerine şahit oluyor, uzayın, geçmiş ve geleceğin derinliklerinde fantastik bir yolculuk yapıyor, çok sayıda kahramanın yaşadığı olağanüstü maceralara ortak oluyorlar. Her bir bölümün ekinde ise bölümde yer alan önemli konularda daha derinlikli ve sıra dışı bilgiler, her kitabın sonunda ise çocukların bilgilerini eğlenceli bir şekilde deneyecekleri bir etkinlik bölümü bulunuyor. Alanında bir ilk olan Eşsiz Nur Serisinin devamını dört gözle bekliyoruz.
