Çocuklara ödev yaptırmak zordur. Peki çocuğa ödev yapması için baskı değil de alışkanlık kazandırmak için çaba sarf etsek nasıl bir yol izlemeliyiz? İşte bu konuna Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Ayşe Şahin, çocuklara ödev yapma alışkanlığı kazandırılmak için neler yapılması gerektiğini anlatıyor. Her şeyden önce ödevin “öğrencilere öğretmenleri tarafından verilen, öğrencinin kendi başına ya da ailesinden destek alarak yapmasının planlandığı öğrenme aktivitesi” olduğunu hatırlatan Şahin, ödev yapmanın, çocuğun öğrendiği bilginin kalıcılığını artırarak öğrenmenin sürmesini ve çocuğun öğrendiği konuya farklı boyutlardan bakabilmesini sağladığını belirtiyor. Hem öğrencilerin hem de ailelerin ödevin bir öğrenme yöntemi olduğunun bilincinde olması gerektiğinin altını çizen Şahin şunları söylüyor: “Ailelere ve eğitimcilere düşen rol ödev yapmanın çocuk için olan faydalarını çocukla konuşmak olacaktır. Ödev yapmanın, akademik başarıyı artıracağı, bireyin sorumluluk duygusunu geliştireceği, zaman yönetimi, öncelik belirleme, planlama becerilerini destekleyeceği, çocuğun kendi davranışları üzerinde kontrolü olacağı çocuğa anlatılmalıdır.”
ÖDEV SAATİ BELİRLENMELİ
Ailelerin çocuklara ödev bilinci kazandırmaya çalışması gerektiğini ifade eden Şahin, çocukla konuşularak ortak alınan bir kararla ödev saati belirlenmesi gerektiğinin altını çiziyor. Bu saatin çocuğun yemek yeme, dinlenme gibi fiziksel ihtiyaçlarının karşılandıktan sonraki bir zaman diliminde planlanmasının daha uygun olacağını anlatan Ayşe Şahin sözlerine şöyle devam ediyor: “Aileler tutarlı bir biçimde belirlenen saatte çocuğu ödev yapmak için desteklemelidir. Çocuk yaşça küçük ve sorumluluk almakta zorlanıyorsa ailelerin motivasyonel yaklaşımı faydalı olacaktır. Aileler bazı durumlarda sabırsız, suçlayıcı, eleştirel yaklaşmaktadırlar. Bu tutumlar çocuğun ödev alışkanlığı geliştirmesine ket vurmaktadır ve aile içi iletişim problemlerine yol açmaktadır.”
HER ÇOCUĞUN ÖĞRENME STİLİ FARKLIDIR
Her çocuğun öğrenme stilinin farklı olabileceğini hatırlatan Ayşe Şahin, bazı çocukların sesli bir ortamda çalışmadığını bazılarının da sesiz bir ortamda zorlanabildiğini vurguluyor ve çalışma için sese ihtiyaç duyan çocuklarda müzik eşliğinde çalışmanın uygun olabileceğini belirtiyor. Şahin şu tavsiyelerde de bulunuyor: “Bunun yanında çalışma ortamının ışığı, çevredeki görseller, odanın ısı seviyesi gibi bazı faktörler de çalışmadaki verimlilik üzerinde etkilidir. Aileler çocuklarını tanıyarak uygun ortamı oluşturma konusunda çocuklarını yönlendirmelidir.”
Davranışlarının sonuçlarını deneyimlemesine izin verin
Ayşe Şahin, ilkokul dönemindeki bir çocuktan ödevlerini sorumluluğunu almasını bekleneceğini ancak bu dönemde olmasına rağmen hala ödev sorumluluğunu almakta güçlük çeken çocuklar bulunabileceğini söylüyor. Ailelerin ödev yapmama sonucunda çocukların ne gibi olumsuzluklar yaşayacağını, onlara anlatması gerektiğini söyleyen Şahin şöyle devam ediyor: “Bazı ailelerde ödev yapmayan çocuğun ödevlerinin ebeveynler tarafından yapıldığını görebiliyoruz, bu tutumla çocuk kendi davranışlarının sonuçlarını yaşama deneyiminden mahrum kalacaktır ve ödev yapmaması sonucunda öğretmeninin onu uyarması gibi doğal sonucu deneyimlemeyecektir. Oysa çocukların davranışlarının sonucunu yaşaması sonraki durumlarda farklı davranmaları için gereklidir. Çocukların tecrübe ederek öğrenmelerine fırsat verilmelidir.”
Ödev yapmaya motive edin
Şahin, çocukları zorlayarak ödev yaptırmanın geçici bir çözüm olduğunu dile getiriyor. Ödev yapma davranışı ile çocukta içsel bir motivasyon oluşturup sorumluluk bilinci geliştirmeyi hedeflemenin doğru olacağını anlatan Ayşe Şahin, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Ancak baskı ile bu davranışı gösteren çocuk dışarıdan bir kontrol olmadığında sorumluluğunu ihmal edebilir. Çocukların ödev yapması için onları motive etmek işe yarayan bir yöntemdir. Ödevden sonra dinlenebileceğini söylemek ya da ödevden sonra çocukla oyun oynamak çok daha etkilidir. Çocuğu suçlamak yerine çocuğun yapabildiklerine odaklanarak bunları pekiştirmek çocukta olumlu davranışları arttıracaktır.”
