|

Edebiyatta devamlılık esastır

Şiiri, ‘Nasıl daha iyi bir insan olabilirim?’ sorusunun cevaplarından biri olarak gören İbrahim Tenekeci’nin yedinci şiir kitabı “Görmeden Ölmek” okurla buluştu. Dergide şiir, gazetede düzyazılarına devam eden Tenekeci, “Edebiyatta devamlılık esastır” diyor.

Yeni Şafak
04:00 - 24/02/2017 Cuma
Güncelleme: 23:23 - 23/02/2017 Perşembe
Yeni Şafak
İbrahim Tenekeci
İbrahim Tenekeci

Günlük hayat ve tabiatı farklı gözle gören İbrahim Tenekeci, edebiyatımızın 90 Kuşağı şairleri arasında yer alıyor. Onun şiirlerinde alıştığımız duru söyleyiş, naif bakış iki düzyazı kitabın ardından gelen “Görmeden Ölmek"te de devam ediyor. “Topraktan uzaklaştıkça daha merhametsiz, hatta cimri oluyoruz. Toprak, aslımızdır. Her geçen gün aslımızdan kopuyoruz. Birçok semtimizde yeşil alan olarak sadece mezarlık kaldı" diyen şair ile çağı ve şiiri konuştuk.



Yeni kitabınız hayırlı olsun. İki şiir kitabı arasında yine dört yıl var. Görmeden Ölmek yedinci şiir kitabınız ve her bir eser bütüne eklenerek tek görüntüye katılabiliyor. Biçim ve söyleyişteki yenilikler üzerine soruyorum: Siz en baştan beri o büyük şiire devam mı ediyorsunuz, yoksa her şiir yeni bir fetih sahası mı sizin için?


İnsan yaptıklarının neye karşılık geldiğini hemen anlayamıyor. Üzerinden biraz zaman geçmesi gerekiyor. Okunabilecek şiirler yazmak için yola çıkmıştım. Hâlâ aynı yerde olduğumu söyleyebilirim.



Edebiyatta devamlılık esastır. Hayatımız gibi sanatımızın da iyi veya kötü zamanları olur. Nihayetinde bütüne bakmak daha sağlam sonuç verecektir.



Sorduklarında söylemiştim: 'Şiir her işe yarar ve hiçbir işe yaramaz.' Bu sizin nerede durduğunuza, nasıl baktığınıza bağlı. Şiiri bir reklâm ajansı yahut sıçrama tahtası olarak görmedim. Öyle görseydim, çoktan bırakmış olurdum zaten. 'Nasıl daha iyi bir insan olabilirim' sorusunun cevaplarından biriydi şiir.



Elbette her şiirde yeni bir şey yapmaya ve anlatmaya çalışıyorum. Bazen gücünüz yeter, bazen yetmez.



YAŞAMAYA FIRSAT BULAMIYORUZ


“Beni almadan gidiyor ömrüm" dizesinde gördüğümüz gibi dünya bizi tüketiyor. “Hayatsız kalmış bunca insan" için kalem oynatmaya değer mi?


O insanlardan biri de benim maalesef. Tam mânasıyla hakiki bir hayatımız yok. Yaşamaya fırsat bulamıyoruz. Aradıklarımız ile bulduklarımız genellikle birbirini tutmuyor. Bütün bu hengameye rağmen kendime mahsus bir dünya kurmaya çalıştım. Oradan yazıyorum. Sayısız insanla müşterek bir derdin içindeyiz.



“İnsanı insafsız binalar arasında", “Bir ağaç görünce büyük nefesler / Alıp da vermeyen biz şehirliler"e tanık oluyorsunuz. Çağının tanığı bir şair olarak, bu çağın sizdeki karşılığını nasıl tanımlarsınız?


İnsanların imkân olarak görüldüğü bir çağın içindeyiz. Kul hakkı biriktirerek ilerleyenlerin sayısı ve geldikleri yerler beni korkutuyor. Arkadaşlık kurmak ile çevre yapmak arasındaki fark hızla kapanıyor. Yuva kurulur, bina yapılır; böyle bir fark.



Topraktan uzaklaştıkça daha merhametsiz, hatta cimri oluyoruz. Toprak, aslımızdır. Her geçen gün aslımızdan kopuyoruz. Birçok semtimizde yeşil alan olarak sadece mezarlık kaldı.



'Alıp da vermeyen' ifadesinin yanına 'cimriliği' yazmak isterim. Vermek, almaktan üstündür. Fakirlerin daha cömert olduğu bilinir.





Bir mısranız şöyle: “Yalnızken kaldığım bir yerdir şiir." Her yaşın okunacak-anlaşılacak şairi vardır sözünü hatırlıyorum. Katılır mısınız? Sizin böyle bir değişiminiz oldu mu son birkaç yılda? Daha sık okumaya başladığınız bir isim, şiir, mısra yahut türkü var mı?


Sadık bir okuyucuyum galiba. Yıllardır isimlerim pek değişmedi. İsmet Özel'le yola çıktım, Süleyman Çobanoğlu'yla büyüdüm, Ahmet Murat'la tanıştım. Ustam, ağabeyim ve arkadaşım.



Kırk yaşından sonra Yahya Kemal'in kıymetini daha iyi anladığımı söyleyebilirim. Yunus Emre'yi defalarca ve yeniden keşfettim.



Gençken edebiyatçıların sanatına bakardım daha çok. Belli bir yaştan sonra hayatlarına da bakmaya başladım. Öne çıkan isim Mehmet Akif oldu.



Yıkılan isimler de oluyor bu arada. 'Güzel sanmıştım, değilmiş güzel' gibi bir durum.



SAYISIZ MUCİZE TABİATTA BİZİ BEKLİYOR


Gökyüzü, kuşlar, bitkiler nerdeyse her şiirinizde geçiyor. Dünyadaki fenalıkların karşısına koyduğunuz tabiata olan hassasiyetinizin kaynağı nedir? Tabiat sizin için kaçış mı yoksa varış mı?


Tabiatı, Allah'ın tabiatı olarak görüyorum. Bir ağaca veya kuşa bu hürmetle yaklaşıyorum. Her fırsatta dağlara, ormanlara gidiyoruz. Tazeleniyor ve öyle dönüyoruz.



Sayısız ibret ve mucize orada bizi bekliyor. Güzelliğin, kıymetli olanın nerede karşımıza çıkacağını bilemeyiz. Mesela endemik bitkiler, yani en değerli olanları, genellikle kurak bozkırlarda, dağların çıplak yerlerinde, kayalıklarda kendini gösteriyor. Zorlukla beraber gelen güzellik. İnsan da böyle değil midir? Zor şartlar altında ortaya konulan işler ve eserler, daha kalıcı olmuyor mu?



Berhayat'ı sormak istiyorum. Her biri yirmi yedi dizeden oluşan altı bölümlük şiir. Bu şiirin hikayesi nedir?


Berhayat, yaşayan, hayatta olan demek. İki yıl arayla doğan iki kardeş: İbrahim ve İsmail. O fazla durmadı, hemen gitti. Ben kaldım. 1976 yılında, dört yaşında iken dünyadan ayrıldı. O zamandan bugüne kadar neler yaşandı ve yaşadım, Berhayat'ta onu anlattım İsmail'e. Benim için yorucu bir şiir oldu.



Kitaptaki Yolculuk şiiriniz uzunluğu, biçimi ve diliyle dikkat çekiyor. Hikâyesi nedir?


Bir ara gezmeye gitmek istemiş ve gidememiştim. Gönlümde kalan yerleri evden, oturduğum yerden tekrar gezmek istedim. O şiirin ismi aslında Gezmeye Gidememek olacaktı. Şunu söylemek isterim: Hayatın güzel tarafları bize uzak olabilir. Yorulsak da gidip görmeliyiz.



KALABALIK ŞİİRLER YAZILIYOR


Kırklar'dan İtibar'a uzun bir dergicilik serüveniniz bulunuyor. Bu gayretten size kalan nedir?


Geçen gün dergicilikle ilgili esaslı bir muhasebe yaptım. Edebi hırsları, ihtirasları olanlar gitmiş; manevi derinliği olan arkadaşlar kalmış. Nasibime düşen böyle bir güzellik, incelik. Daha iyisi olamazdı. Sanırım yeterlidir.



Genç arkadaşlara bir tavsiyeniz var mı?


Genellikle kalabalık şiirler yazılıyor. Herkese bakmak yerine bir insana dikkat kesilmek daha yakın geliyor bana. Bu sizi rikkate götürür. Yazdıklarınıza derinlik kazandırır.



Bazı arkadaşların şiirinde çok fazla özel isim ve bilgi var. Bunları duyguya çevirme konusunda sıkıntı yaşıyorlar gibi görüyor.



#İbrahim Tenekeci
#Edebiyat
#Şiir
7 yıl önce