1913-2012 yılları arasında yaşamış olan Fransız düşünür Roger Garaudy’nin “21. Yüzyılda İslam’ın Dirilişi” kitabı, hacmi az ama İslamiyet üzerine esaslı bilgiler veren çok değerli bir eserdir.
Kitabı dilimize çeviren Cemal Aydın’ın ‘Eser Hakkında’ açıklamasından öğreniyoruz ki; 19-21 Temmuz 1985 tarihleri arasında, İspanya’nın Sevilla şehrinde, bu değerli düşünürün önderliğinde, ilk defa “Avrupa Müslümanları Kongresi” yapılarak Avrupalı bir düşünür tarafında İslamiyet’e dikkat çekilir. Bu kongrede “Yüzyılımızda İslam’ı ilk yayılış dönemindeki canlılığına nasıl kavuşturmalıyız?” üzerine çözüm üretilmeye çalışılır, önemli isimler tarafından istişarede bulunulur. İşte elimizdeki bu kitabın giriş bölümü de Garaudy’nin o kongrede dile getirdiği düşüncelerin özetini ihtiva ediyor. Zaten bu eserin ana konusunu da Garaudy tarafından hazırlanan ve kongrede oy birliği ile kabul edilen “Sevilla Bildirisi” oluşturuyor.
Kitabı incelediğinizde müterciminin de söylediği gibi bu eser, “her cümlesi kafa yorularak okunması gereken çok değerli bir fikir ambarıdır.”
UYANIŞ İÇİN İÇTİHAT ŞART
Peki, neler vardır bu fikir ambarında?
En başta 21.yüzyılda İslam anlayışının nasıl olması gerektiğinin altı çizilir. Bizzat Garaudy’nin sözleriyle söyleyecek olursak “Kur’an’da ‘Allah her an bir işte, bir yaratıştadır’(Rahman,55/29) denirken, Allah’ın yeryüzündeki halifesi olan bizler, eski fetvaları başımıza yastık yapıp yattık, uyuduk. Kur’an’ı da hadisleri de ölülerin gözleriyle, ölüp gitmiş âlimlerin gözleriyle okumaya devam ettik. Müslümanlar olarak derhal harekete geçmek ve İslam’ı yeniden aydınlatmak zorundayız.”(s.9)
Çünkü Garaudy’ye göre “içtihat” olmadan uyanış da olmayacaktır. Böylece taklit etmenin çemberinden çıkılacak, gerçek tefekkürün de anlamı idrak edilmiş olacaktır.
Garaudy, kitabında İslam’ın temel esaslarına değindiği gibi, İslam’ın dirilişi için nasıl çalışılması gerektiğini, İslam’ın evrensel mesajlarının temelini, bilim ve tekniğin aslında hiç de İslam dini ile çelişmediğini ve çelişemeyeceğini, insanı ve maddeyi putlaştıran Batı medeniyetinin artık iflas ettiğini ve İslam’ın uygulama alanının aslında hayatın bütün alanlarını kapsadığına dikkati çekerek Müslümanların geleceğe sağlam adımlarla nasıl yürüyecekleri üzerine yedi bölüm boyunca “21.Yüzyılın İslam” anlayışına dair okurlarını bilgilendirir. Bunu yaparken kimsenin elinde bir hazır reçete olmadığının, olamayacağının da altını çizer.
Garaudy, İslam’ın her çağa seslendiğini, Kur’an’ın aslında evrensel bir çağrı olduğunu tekrar tekrar hatırlatarak, Allah’ın ve Peygamberimiz Hazreti Muhammet’in elbette hitap ettikleri toplumun bilinç düzeyini mutlaka dikkate aldığının altını çiziyor. Bu yüzden orucun uygulanış biçiminden tutun da “şeriat”ın anlam bütünlüğüne kadar farklı örneklerle bu konunun daha rahat anlaşılmasını sağlamaya çalışmış. Mesela “Hırsızın elini kesmek” gibi bazı ayetler üzerine hüküm vermekten İslam hukukunun yeni dönem sorunlarına cevap vermek adına derin tefekkür etmenin ne kadar önemli olduğuna kadar pek çok konuda günümüz Müslüman toplumlarına uyanış ve yeniden diriliş fırsatları sağlayan bu kitap, tekrar tekrar okunmalı. Çünkü ilk okumada dikkatinizden kaçabilecek bir ayrıntıyı, yeni okumalarda daha iyi idrak edebilirsiniz.
