Değişim ve dönüşüm çoğu zaman toplumların yaşadığı zorlu süreçlerin arkasından gelir. Yaşamlarımız da anlam atfettiğimiz her şeyi tekrar tekrar sorguladığımız şu günlerde hızlı tüketimin doğaya verdiği zararlar bireysel olarak daha çok ciddiye alınır ve sorgulanır oldu. Dünyada toplam karbon salınımının yüzde onuna sebep olan ve dünya su kaynaklarını en çok kullanan 2. endüstri moda endüstrisi. Günlük hayatımıza dahil olan çoğu şeyin ( plastik ürün kullanmak, zehirli gazlar, uzun tedarik zincirleri, fazla tüketim v.b. gibi) dünyaya zarar verdiğinin bilincindeyiz, ama mesele kıyafetler ve moda olunca etkilerini görmek ve kabullenmek zorlaşıyor.
Çok ve hızlı tüketmenin doğaya ve yaşam döngüsüne verdiği zararların masaya yatırıldığı moda dünyasında üreticiden nihai tüketiciye kadar bir çok kişiyi etkisi altına alan slow fashion (yavaş moda) rüzgarları esmeye başladı. Eko-bilinçli ve hala stil sahibi markalara her gün bir yenisi eklenirken, ‘daha az tüketip daha çok yaşatma’ anlayışında moda severlerin sayısı da artıyor.
DELİKLERİ VE SÖKÜKLERİNE ÇÖZÜM
Slow fashion, nicelikten çok nitelikle ilgilidir. Alışveriş yapmanın en sürdürülebilir yolu, gardırobunuzu iki kez giymeden önce modası geçen, trendlerin tutsağında parçalarla doldurmak yerine, zamansız ve uzun yıllar kullanacağımız kaliteli parçalara yatırım yapmaktır. Tüketimi yavaşlatmanın bir diğer yolu ise aldığımız ürünleri daha uzun süre kullanabilmekten geçiyor. Eskiyen eşyalarımızı hemen elden çıkarmaktansa yaşanmışlığını ön plana çıkaracak şekilde güzelleştirerek tekrar hayat verebiliriz. Delikleri, sökükleri ve diğer kusurları hayatın (ve tabii ki modanın) doğal bir parçası olarak kabul edip yenilemenin bir yolunu bulup yaratıcı kendin-yap fikirleri aramalıyız. Bunun için öncelikle eskiyen eşyalarımızı aynı mükemellikte eski haline döndürüp yenileme fikrinden vazgeçmeliyiz. Bu felsefeye gönül veren bilinçli moda severlerin tekrar gündeme getirdiği, hem yaratıcı hem eko-friendly bir akım olan Visiblemend (görünür onarım) gardroplarımıza yeni bir soluk getirecek gibi duruyor. Hızlı modaya panzehir niteliğinde, #Visiblemend ya da #Visiblecreatifmending (görünür sanatsal onarım) heşteki ile bir çok mecrada karşımıza çıkan bu akım ananelerimizden görmeye alıştığımız yamalama işleminin modern dünyaya uyarlanmış hali. Eski zamanlarda kusuru saklamak amaçlı yapılan tamirat işlemleri, şimdilerde tam aksine kusuru görünür yaparken tasarımsal bir boyut kazandırmayı da amaçlıyor.
NAKIŞ YA DA YAMA YAP
Görünür onarım da, parçanın öyküsüne canlı ve genellikle renkli eklemeler yapmak için nakış, örme, yamalama ve Japonlara ait dekoratif dikişlerden oluşan sashiko yöntemleri uygulanıyor. Dokuma kumaşlarda daha ziyade yamalama işlemi yapılırken, çorap ya da trikolarınızın sökülmüş kısımları ise farklı iplerle tekrar örülerek tamirat yapılabiliyor. Örme tekniği kumaşı taklit etmenin bir yoludur ve daha uzun süre kullanım için öğeyi yeniden canlandırır. Esasen, eşyadaki delinmiş bölgeyi iğne ve iplikle yeniden dokuma işlemidir.
YIPRANAN GİYSİNİ ONARMA TEKNİKLERİ
Yıpranan bir giysiyi üretildiği malzemeye uygun bir teknikle onarmak, yamalamak ya da örmek bir bilgi ve beceri ister. Her türlü yaratıcı onarımı yapan tamir atölyeleri adeta bir tasarım merkezi gibi ve yeni bir iş kolu olarak moda dünyasında yerini almaya başladı. Eskiyen bir kıyafetinizi hem teknik hem tasarım tecrübesine sahip yaratıcı insanların eline teslim edeceğiniz gibi, kendi yeteneklerinizi de gün yüzüne çıkarabilirsiniz. Birazcık el becerisi ve tasarım gözüne sahipseniz sanal dünya da bu konu ile ilgili tonlarca öneri ve eğitime ulaşabilirsiniz.
TARİHTEKİ MECBURİYETLER BU GÜNLERE İLHAM VERDİ
Giysi tamiri, yamalama bütün kültürlerde tekstil tarihinin büyük bir parçası olmuştur. Hızlı moda çağımızdan önce, bir giysinin üretimin çok uzun, kumaşların çok pahalı olduğu dönemlerde eskimiş giysileri korumak ve kullanmaya devam etmek adeta bir zorunluluktu. Hatta artık tamir edilemeyecek bir baba kazağı sökülüp, çocuklara yeni bir kazak, patikler, atkılar örülürdü. Annelerin eskimiş elbiseleri mantoları sökülüp evin çocukları için yeni giysilere dönüştürülürdü. Tamir edilemeyecek kadar eskimiş eşyaların kumaşları geometrik küçük parçalar şeklinde kesilerek patchwork yöntemi ile yatak örtüleri, seccadeler, minderler yapılırdı.
Bu eğilimi, sürdürülebilir bir uygulama olarak devam edilebilmesinde moda markaların çabaları yadsınamaz. İngiliz slow fashion markası Toast, biri triko örme, diğeri görünür onarım olmak üzere iki sanal onarım atölyesi düzenledi. Marka yetkilisi De Rohan Willner, “[Müşteriler] genellikle ücretsiz onarım hizmetimizin bir parçası olarak görünür onarım talep ediyorlar çünkü onarımın güzelliğini gizlemek yerine zevk almak istiyorlar.” yorumunda bulundu.
MODA DÜNYASINDA BOY GÖSTERİYOR
Patchwork gibi görünen tasarımlar bir trend olarak dönem döne moda sahnesinde boy gösterebiliyor. Moda Evi Alexander McQueen’nin tasarımcısı Sarah Burton, 2020 baharı için önceki sezonlardan kalan stok kumaşları kullanarak yeni bir koleksiyon hazırladı ve bunu bir stile dönüştürdü.
Ünlü denim markası Levi’s ın vintage modellerine merakınız varsa Re / Done’ı seveceksiniz. Downtown Los Angeles merkezli marka, eski kotları parçalara ayırıyor ve kumaşı farklı kesim ve renklerde yeni kotlar yapmak için kullanıyor. Böylece, rahat, yaşanmış vintage denim hissi veren havalı, yepyeni bir kot pantolon elde edebiliyorsunuz.
Başka bir yenileme uygulamalarından biri de batik boyama. Batik görünümlü Sweatshirtler , eşofman takımları, T-shirtler birkaç sezondur hit trendlerden biri. Eskimiş, yıpranmış yada beyazlığını kaybettimiş tişörtlerimizi evde yaptığımız batik boyamalarla yeni ve trend bir hale dönüştürebiliriz.
