Mızraklar, Mızraklar, Tüfekler, Tüfekler, tek solukta okunacak bir kitap arayanlar için ideal, zira kitap zaten yetmiş sayfada bitiveriyor. Saramago'nun yormayan dilini de hesaba katarsak tek soluk sözü mecaz olmaktan çıkıyor. Meraklısı için kitabın sonunda, kitap üzerine yazılmış iki adet makale ve yazarın günce biçiminde notları da mevcut. Şahsen Saramago'nun notlarını okumak oldukça keyifliydi. Kitabı henüz almamış ve biraz önce merak içine düşmüş okurlar için, notların bir kısmı şöyle:
“26.12.2009
İki ay boyunca bir şey yazmadım. Bu gidişle kitap ancak 2020'de tamamlanır… Bununla birlikte kitabın adı, Mırzraklar, Mızraklar, Tüfekler, Tüfekler olacak, Gil Vicente'nin taraji komedisi Exortaçao da Guerra'sından alınma bir cümle.”
“31.12.2009
Kitabı tamamlayabileceğime emin olamasam da adını değiştirdim. Bellona Anonim Şirketi Ürünleri, oldu.”
“22.2.2010
Yeni değişiklik, sonuçta iyi oldu: Mızraklar, Mızraklar, Tüfekler, Tüfekler. Kitabın adı bu olacak.”
Kitabın içinde ilgi uyandıran bir diğer şeyse, Günter Grass'ın illüstrasyonları. Çeşitli yabani hayvanlar, biçimsiz gölgeler, iç savaşın insanları, taşra manzaraları veya kavga dakikaları sayfaların arasında aniden beliriveriyor.
Biraz da içeriğe değinmekte fayda var. Mızraklar, Mızraklar, Tüfekler, Tüfekler, bir aradakalmışlık romanı. Bellona Anonim Şirketi'nde tarihi bir silah fabrikasının, hafif silahlar ve cephane imalatı bölümü muhasebesinde çalışan kahramanımız Arthur Paz Semedo, bir aradakalmış. Görev aşkıyla çalıştığı silah fabrikası bir yanda, idealist eşi Felicia bir diğer yanda…
Aynı zamanda, mevzu bahis yazar Saramago olunca kitabın fikri bir derinliği de oluyor. Notlarında Saramago, “Neden silah sanayinde hiç grev olmaz?” sorusunun yıllarca zihninde dönüp durduğunu söylüyor. Kitabın ana temasını da bu soru oluşturuyor ve tabii ki Saramago'nun yine yıllarca üzerine eğildiği, “Çöküş koşullarında bir erdem isyanı başlatmak” fikri. Yaşamı boyunca taşıdığı isyan ahlakını ve her kitabına özenle işlediği ilkelerini, bu kitabında da bizlere sunan Jose Saramago, -her ne kadar kitabını tamamlamaya ömrü yetmese de- kitabı okuyacak her okur için geriye -sorulması gereken- bir soru bırakıyor: “Bu durumda etik olan nedir?”
İç savaşın karanlık atmosferinde geçen bu kitap, belki de tek amacı iş yerinde terfi almak olan Arthur Paz Semego'nun üzerinden silah endüstrisini, işçi sınıfını ve ideaları anlatıyor. Çok da uzak olmayan bir yaşamın ele alındığı, finalsiz -ki çoğu kitapta fazlasıyla can sıkıcı olabilecekken bu kitaba, belki de tamamlanmama sebebi gereği, hoş bir hava katmış- Mızraklar, Mızraklar, Tüfekler, Tüfekler'i, yazmak usta kaleme, okumak da ilgili okura düşüyor.
• • •
Mızraklar, Mızraklar, Tüfekler, Tüfekler
Jose Saramago
Çeviren: Işık Ergüden
Kırmızı Kedi Yayınevi
Ocak 2016
130 sayfa
