Cemal Kaşıkçı Cinayeti ve Yemen’deki iç savaş, ABD Kongresi’nde Trump’ın Suudilerle ittifakının sorgulanmasına yol açtı. Trump’ın Veliaht Prens Muhammed Bin Selman’ın arkasında durmasını Cumhuriyetçi Senatörler bile tasvip etmiyor. “CIA Raporu”na göreyse cinayeti Veliaht Prens azmettirdi. Senato’da Suudi Arabistan’a yaptırım için hazırlanan bir tasarının usül oylaması öncesinde Dış İşleri Bakanı Mike Pompeo ve Savunma Bakanı James Mattis, Senatörlerden “Kaşıkçı Cinayeti” sebebiyle “ABD-Suudi İttifakı”nın bozulmasına izin vermemelerini istedi.
Pompeo ve Mattis, Prensi “Kaşıkçı Cinayeti”ne bağlayan kesin bir kanıt olmadığını da savundu. CIA Başkanı Gina Haspel’in oturumlara katılmamasıysa büyük tepki çekti. Haspel geçtiğimiz Salı günü bir Senatör grubuyla görüştü. Görüşmeye Senato’nun “Silahlı Hizmetler”, “Dış İlişkiler” ve “İstihbarat” komitelerinden 8 Senatör katıldı. İçeriği kamuoyuyla paylaşılmayan görüşmeden Senatörler, Veliaht Prens’in “Kaşıkçı Cinayeti”nin azmettiricisi olduğuna ilişkin kanaatleri daha da pekişerek çıktılar.
Haspel ile görüşen heyette yer alan Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, Veliaht Prensin “Kaşıkçı Cinayeti”nin en üst seviyede suç ortağı olduğuna dikkat çekerken, Dış İşleri Komitesi’nin Cumhuriyetçi başkanı Bob Corker ise, “Prens jüri önüne çıksaydı 30 dakika içinde suçlu bulunurdu” diyordu. ABD-Suudi ittifakının Kongre’deki en önemli savunucularından olan Graham’ın Veliaht Prens görev başında kaldığı sürece Riyad’a silah satışlarını desteklemeyeceğini söylemesini önemli bir gelişme olarak kaydetmek gerekiyor.
Öte yandan CIA Başkanı Haspel’in dar bir Senatör grubuyla görüşmesi pek hoş karşılanmadı. Etkili Cumhuriyetçi Senatörlerden Rand Paul’un tepkisi çok daha şiddetliydi. Görüşmeyi basından öğrendiğini belirten Senatör Paul, Haspel’in Senato’nun tüm üyelerinin karşısında konuşması gerektiğini ifade etti. Paul, “Bence ‘Derin Devlet’in tanımı, Kongre’yi istihbarat topluluğundan bilgi almaktan alıkoymaktır” diyerek Trump’a göndermelerde de bulundu. Trump, Başkan seçildiğinden beri, “İstihbarat Topluluğu” ve Adalet Bakanlığı dahil Federal Bürokrasiyi kendisine karşı komplo kuran “Derin Devlet”in parçası olmakla suçluyordu.
“Haspel görüşmesi”nin ardından Senatörler Trump’ın Veliaht Prens ve Suudi Arabistan ile ilişkisine meydan okumaya devam ettiler. Çarşamba günü Demokrat ve Cumhuriyetçi 6 Senatör, Veliaht Prensi suçlayan bir açıklama yayımladılar. Bu senatörler arasında Lindsey Graham ve Marco Rubio gibi Trumpçı isimler de yer aldı. İki partili Senatör grubunun bu açıklamasında “Kaşıkçı Cinayeti”nin arkasındaki isim olarak suçlanan Veliaht Prens’in ABD’nin bölgedeki ulusal güvenlik çıkarlarını birçok cephede tehlikeye attığı kaydedildi. “Karar” gibi nitelenen açıklamada Prens, Katar’a uygulanan boykotun yanı sıra Yemen’deki insanî felaketten ve Suudi Arabistan’da siyasî muhaliflerin hapsedilmesinden sorumlu tutuldu.
Bu gelişmeler Trump yönetimiyle yasama organları arasındaki ciddi bir “güven boşluğu”na işaret ediyor. Önümüzdeki hafta Senato’da Yemen ile ilgili tasarının görüşülmesi bekleniyor. Uzun bir süredir Kongre, “Askeri-Endüstriyel Kompleksi”nin “sonsuz savaş” konseptini ABD’nin dış politikası haline getirmesine duyarsız kalmakla suçlanıyor. Eleştirmenler bu durumu, “Askeri-Endüstriyel-Kongre Kompleksi” deyimini kullanarak betimliyorlar şimdi.
Afganistan, Irak ve Suriye “sonsuz savaş” konseptinin son kurbanları. Yemen de bu listede. ABD Kongresi bir ‘samimiyet testi’nden geçiyor. Senatörler ahlakî bir kaygıyla mı hareket ediyorlar, yoksa dostlar alışverişte görsün kabilinden görüntüyü mü kurtarmaya çalışıyorlar? Yahut Trump’ın çok sevdiği bir vurgulamayla ifade edecek olur isek, Veliaht Prens “yüksek bir fiyat” ödeyerek bu işten yakasını sıyırıp iş başında kalmaya devam mı edecek, göreceğiz.
