ABD Başkanı Trump, “NBC” kanalında uzun yıllar “Çırak (The Apprentice)” adlı yarışma programını yönetmişti. İzleyiciler her hafta Trump’ın kime “kovuldun” diyeceğini merakla bekliyorlardı. “Survivor” programıyla kıyaslayanlar da var tabii ama Trump’ın “Beyaz Saray”dan kimi göndereceğine ilişkin tartışmalar daha çok “Çırak” programına benzetiliyor.
Dışişleri Bakanı Rex Tillerson 13 Mart’ta Trump’ın bir tweet mesajıyla azledildi. Bir hafta kadar sonraysa Ulusal Güvenlik Danışmanı General McMaster’ın ayrıldığı açıklandı. Şimdi Trump’ın önümüzdeki günlerde kime “kovuldun” diyeceği merakla bekleniyor. Bahislerde ilk sıralarda Konut Bakanı Ben Carson ve Gazi İşleri Bakanı David Shulkin var. Shulkin’in gideceği yönündeki spekülasyonların daha fazla yoğunluk kazandığını söyleyelim. Trump’ın Beyaz Saray Hukuk Danışmanı Don McGahn’ın da önümüzdeki aylarda gideceği söyleniyor.
Beyaz Saray’daki durumu “Survivor”a benzetenleri haklı çıkartan Trump’ın yönetim tarzı. Trump biribirine taban tabana zıt görüşlerde olan isimleri çarpıştırmayı seviyor. Trump, Ulusal Güvenlik Danışmanlığına gelenekçi ekolden General McMaster’ı getirirken, onun karşısına daha Sağ’da yer alan Steve Bannon’ı “Baş Stratejist” olarak konuşlandırdı. Yine Trump “Ulusal Ekonomi Heyeti” başkanlığı ve “Ekonomi Baş Müşavirliği görevine küreselci ekolden Gary Cohn’u getirirken, “Ulusal Ticaret Konseyi”nin başına tam tersi görüşlerdeki Peter Navarro’yı koydu. Benzer konuşlandırma Hazine Bakanı Steven Mnuchin ile Ticaret Bakanı Wilbur Ross için de geçerliydi. Dış İşleri Bakanı Tillerson ile Trump’ın damadı ve danışmanı Jared Kushner, “Katar ambargosu” ve “Filistin-İsrail” meselesinde zıt duruşları temsil ettiler. Tillerson’ın, Trump’ın ‘Ortadoğu Barış Heyeti’nin üyesi olan Kushner’in Bakanlığı devre dışı bırakmasından rahatsızlık duyduğu biliniyordu.
Beyaz Saray’daki güç rekabetinde ‘Ulusalcılar’ve ‘Küreselciler’ büyük kayıplar yaşadılar. Önce Bannon, sonra McMaster gitti. Cohn gitti, yerine Larry Kudlow geldi. Navarro ve Ross’a karşı artık Kudlow yarışacak. Tillerson, Savunma Bakanı General James Mattis ile sıkı müttefik idi. Tillerson ve Mattis günde en az iki defa görüşüyordu. Tillerson’ın yerine “CIA” başkanı Mike Pompeo’nun, McMaster’ın yerineyse John Bolton’un getirilmesiyle Mattis, iç kabinede bu isimlerle yüzleşecek. Trump, daha önce CIA başkanlığına Pompeo’yu getirerek, ‘anti-Trump cephesi’nin kontrolü altında olduğu söylenen “FBI” karşısında denge kurmuştu. Senato’dan onay alırsa, bu dengeyi Pompeo’ya yakın olan Gina Haspel koruyacak.
Beyaz Saray basın sözcüleri Bannon, McMaster, Cohn veya diğer birçok ismin gideceğine dair duyumları yalanlamış olsa da bu duyumlar hep doğru çıktı. Şimdiyse Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanlığına getirdiği John Bolton’a hassas bilgilere erişim için ‘güvenlik izni’ verilip verilmeyeceği tartışılıyor. Bolton için Senato onayı gerekmediğini belirtmiştik. Ancak Demokrat Senatör Tim Kaine pazar günü yaptığı açıklamayla Bolton’un güvenlik izni alıp alamayacağını sorguladı. Kaine, Bolton’un ABD’nin Rusya ve diğer potansiyel rakipleriyle temasları konusunda ortada birçok soru olduğuna dikkat çekiyordu. Senatör Kaine, McMaster’dan önceki Ulusal Güvenlik Danışmanı General Michael Flynn’in yabancı hükümetlerle temasları hakkında yalan söylediği için azledilmiş olmasını örnek gösteriyordu.
Beyaz Saray Genel Sekreteri John Kelly, Trump’ın kıdemli danışmanı Jared Kushner’in ‘kalıcı güvenlik izni’ olmadığı gerekçesiyle hassas bilgilere erişimini kısıtlamıştı. Savunma Bakanı James Mattis ve Kelly’nin Bolton’dan hiç hazzetmedikleri de biliniyor. Dolayısıyla Kushner için gerekli görülen kısıtlamanın Bolton için geçerli olup olmayacağı merak konusu.
