Küresel ekonomiyi yakından ilgilendiren ve bizim gibi gelişmekte olan ekonomilerin ise çok dikkatle takip etmesi gereken emtia fiyatlarında bir süreden bu yana devam eden artışların 2021’de de güçlü bir seyir izleyeceğine ilişkin genel kanaat giderek güçleniyor. Konuyu son veriler ışığında değerlendirelim.
Dünya Bankası “Emtia Piyasaları Görünümü” raporu yayımlandı. “Metal fiyat şoklarının nedenleri ve sonuçları” özel başlığıyla çıkan son rapora göre 2021 yılında küresel ekonomideki toparlanma ile beraber emtia fiyatlarındaki yukarı yönlü trend devam edecek.
Salgının kontrol altına alınması süreci belirginleştikçe iyileşen küresel ekonomik büyüme beklentileri ve ülkelerin salgının etkileri ile mücadelede uyguladığı destekleyici ekonomi politikaları emtialara ilişkin talebi artırmaya devam ediyor. Geçtiğimiz yıl yaşanan belirsizlikle beraber ertelenen taleplerin bu yıl realize olmaya başlamasını da göz önünde bulundurursak 2021 yılında daha yüksek emtia fiyatları ile karşı karşıya kalacağımız aşikâr.
Dünya Bankası’nın son tahminleri de bu yönde. Örneğin, enerji emtia fiyat endeksinde bu yıl geçen yıla göre %36 civarında yükseliş bekleniyor.
Dünya Bankası’nın bahse konu raporunda en dikkat çekici rakamlar metal ve mineral fiyatlarına ait. Bakır, kalay ve demir cevheri fiyatları 10 yılın en yüksek seviyesine ulaşarak 2021 Mart ayı itibariyle geçtiğimiz yıl Nisan ayına göre %70 artmış durumda. Alüminyum fiyatları 2021 Nisan itibariyle geçen yılın aynı ayına göre %50 artış göstermiş. Benzeri şekilde aynı dönemde demir cevheri fiyatları ikiye katlanmış durumda.
Türkiye bir süreden bu yana yüksek enflasyonla mücadele ediyor. Yukarıda bahsettiğim enerji emtiaları ve metaller ise Türkiye’nin yoğunluklu olarak ithal etmek zorunda olduğu mamul ve ara mamuller. Hal böyle olunca da bu emtialardaki yukarı yönlü fiyat hareketleri Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için pek de iyi haber sayılmaz.
Öte yandan ABD ekonomisinin beklenenden önce toparlanması ve ABD Merkez Bankası FED’in para politikasını görece olarak yakın tarihte değiştirmesi de Dolar’ın diğer para birimleri karşısında güçlenmesinin başlayacağı dönemini de yakınlaştırıyor. Dolayısıyla hem emtia fiyatlarındaki artışın hem de Dolar’ın oluşturacağı baskının enflasyonla mücadeleyi daha da zorlaştıracağını bir kenara not etmek gerekiyor. Hesaplarımızı yaparken bu gelişmeleri göz önünde bulundurmamız gerekiyor.
