Gıdada küresel taraftaki problemler sadece fiyat etrafında şekillenmiyor. Zira fiyatından bağımsız olarak bazı ülkelerin bazı gıda ürünlerine fiziki olarak erişimleri ile ilgili problemler var. Rusya-Ukrayna Savaşı bir süredir devam eden bu durumu biraz daha belirgin hale getirmiş oldu.
TAHIL KORİDORUNUN ÖNEMİ
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın enerji fiyatları dışındaki en belirgin etkisi gıda fiyatları ve gıdaya erişimde oldu. Ukrayna limanlarının kuşatılması ve tahıl gemilerinin seyrinin engellenmesi konusu uzun süre gündemi işgal etti. Bu konudaki sıkıntıların üst düzeye çıktığı dönemde Türkiye’nin aracılığı ile konuda ciddi bir rahatlama elde edildi. Hatta sonrasında Putin’in talimatı ile Rusya anlaşmadan çekilmek istese de bir kez daha Erdoğan’ın girişimi ile süreç işler halde tutuldu. Özetle koridor açık tutularak hem küresel gıda fiyatlarının düşmesi sağlandı hem de daha önemlisi gıdaya erişimde ciddi problemlerin yaşanmasının önüne geçildi.
TAHIL KORİDORU OLMASAYDI NE OLURDU?
Önce pandemi dönemi sonrasında ise savaş dikkatlerin temel gıda ürünlerine yönelmesine neden oldu. Başlarda pandemi nedeniyle ülkelerin paniğe kapılması yüzünden gıda ihracatlarını azaltması ve sonrasında tedarik zincirlerinde yaşanan kopmalar dünyanın işlenmiş ve işlenmemiş gıda ürünlerine erişiminde problem yaşamasına neden oldu. Bu arz problemleri küresel gıda fiyatlarını hızla yukarı itti.
Gıda fiyatlarının yüksek olduğu bir dönemde patlak veren Rusya-Ukrayna Savaşı bu kez arz probleminin derinleşmesine neden oldu. Yani ücreti ödense bile gıdaya erişimde ciddi problemlerin yaşandığı dönem başladı. İşte Türkiye’nin girişimi ile oluşturulan “Tahıl Koridoru” böyle bir dönemde imdada yetişti. Bugün tahıl koridoru olmasaydı çok daha yüksek gıda fiyatlarına rağmen gıdaya erişimdeki sıkıntılar devam ediyor olurdu.
GIDA GÜVENCESİ NE DEMEK?
Öncelikle çok karıştırılan ve yanlış kullanılan iki kavramı açıklayarak başlayalım. Bu iki kavramdan birincisi “gıda güvenliği”. Gıda güvenliği, gıdaların kimyasal, biyolojik ve fiziksel zararlılardan bertaraf edilmesidir.
“Gıda güvencesi” ise Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün tanımlaması ile “bütün insanların her zaman aktif ve sağlıklı yasamı için gerekli olan besin ihtiyaçlarını ve gıda önceliklerini karşılayabilmek amacıyla yeterli, sağlıklı, güvenilir ve besleyici gıdaya fiziksel ve ekonomik bakımdan sürekli erişebilmeleri”dir.
TÜRKİYE’NİN STRATEJİK ROLÜ NE?
Yukarıda gıda güvencesinin tanımını detaylı bir şekilde izah ettim. Bu tanımdan yola çıkarak Türkiye’nin tahıl koridorunu açarak ve işler halde tutarak dünyanın gıda güvencesinin sağlanmasında stratejik bir rol oynadığını rahatlıkla ifade edebiliriz. Bu kadar stratejik bir rolü herhangi bir Avrupa ülkesi oynasaydı dünya medyasının nasıl bir tepki vereceği hususunu da sizlerin takdirine bırakıyorum.
