Son dönemde en çok konuşulan konulardan birisi de konut fiyatları ve kiralardaki artışlar. Özellikle büyük şehirlerdeki artışların geldiği seviyeler bu konunun önemini daha da artırıyor. Bugün son veriler ışığında konuyu ele alalım.
Merkez Bankası, Türkiye konut piyasasındaki fiyat değişimlerinin takip edilmesi amacıyla Konut Fiyat Endeksi’ni hesaplıyor. Konut fiyat endekslerinin hesaplanmasında, satışa konu olan tüm konutlara ilişkin fiyat verileri derleniyor. Konutun fiyatını temsil etmek için de bireysel konut kredisi talebiyle kredi veren ticari bankalara yapılan başvurular sırasında düzenlenen değerleme raporlarındaki konut değerleri kullanılıyor.
Son hesaplanan Konut Fiyat Endeksi verilerine göre endeks 2021 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %9, bir önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak %50,5 ve reel olarak da %19,7 oranında artış göstermiş durumda. Aşağıdaki grafikte hem endeksin son dönemdeki artışını hem de yıllık değişim oranlarını görüyoruz. Pandeminin başından bu yana keskin bir artış gözlemleniyor.
Uzunca bir süre Türkiye ekonomisinin inşaat sektörü ile büyüdüğü ve bunun da sağlıksız olduğu konuşuldu. Hatta ekonomi yönetiminin işin kolayına kaçarak inşaat tarafına yoğunlaştığı gibi yorumlar yapıldı. Her ne kadar o dönemde bu tarz yorumların alıcısı olsa da bugün geldiğimiz noktada ne kadar yanlış bir yaklaşım olduğu daha iyi anlaşılıyor. Zira sektörde devam eden talebe rağmen pandemi ile beraber konut üretiminin yavaşlaması ve hatta durması hem konut fiyatlarının hem de kiraların sert bir şekilde artmasına neden oldu.
Türkiye’nin demografik profili ve yaşam biçiminin değişmesinin getirdiği zorunlulukların oluşturduğu talep göz önüne alındığında Türkiye’nin konut ihtiyacını karşılamaya yönelik konut üretimi meselesinin ne kadar önemli olduğunu anlamak daha kolay hale geliyor.
Diğer yandan pandemi dönemine has koşulların ve son dönemdeki küresel enflasyonist sürecin de etkisi ile artan inşaat maliyetlerini göz ardı etmemek gerekiyor. Örneğin 2021 Kasım ayında İnşaat Maliyet Endeksi bir önceki aya göre %7,94 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %48,87 arttı. Alt endekslere baktığımızda malzeme fiyatlarındaki artışların ortalama %60’lar seviyesinde olduğunu ve işçilik maliyetinin de %22,5 arttığını görüyoruz.
Özete hem arzın azaldığı hem de maliyetlerin arttığı bir dönemdeyiz. Bu bakımdan Türkiye inşaatla büyüyor gibi yersiz olduğu anlaşılan eleştirileri bir kenara bırakıp konut sektöründe ihtiyaç duyulan arzın bir önce sağlanabilmesi için gerekli adımların bir an önce atılması gerektiğini hatırlatmış olalım.
