Dünyanın büyük bir enerji krizinden geçtiği son aylarda, enerjide dışa bağımlılığı devam eden bir ülke olarak Türkiye de haliyle bu krizden ciddi anlamda etkileniyor.
Petrol fiyatları, doğalgaz fiyatları tüketim cephesinde yer alan ülkelerin hazinelerine ciddi yükler getiriyor.
Bir örnek vereyim:
Türkiye, 2019 yılında petrol ve türevi enerji ürünleri için 41 milyar dolar dışarıya, yani enerji tedarik ettiği ülkelere ödeme yapmıştı.
Bu yıl bu rakamın ikiye katlanması, 75,80 milyar dolarlara ulaşarak rekor kırması bekleniyor.
Bu parayı bulup buşurup ödemek zorundasınız.
Dahası var.
Demem o ki, enerji fiyatlarında fırlayan maliyetlerle baş etmek bir çaba, enerji tedarikini sağlamak ayrı bir çaba gerektiriyor. (Bkz. İran’dan gelen doğalgazın bir süreliğine kesilmesi örneği)
Türkiye’de bu ağırlaşan yükün halka, özellikle sabit ve dar gelirlilere yansıtılmaması için ciddi bir çaba harcanıyor.
Hükümet kim ne derse desin, anayasanın sosyal devlet ilkesini hayata geçirme anlamında Dünya’ya çok güzel örnekler veriyor.
Bilindiği üzere son bir yıl içerisinde elektrik, doğalgaz ve akaryakıt destekleri 165 milyar lirayı aşmış durumda.
4 bin liralık doğalgaz faturasının 3 bin lirasını iktidar üstleniyor.
4 milyon hane için (Daha önce hane sayısı 2,1 milyon idi) yılda 2 defada ödenmek üzere 450 ile 1150 lira arasında değişen miktarlarda doğal gaz desteği sağlanacak.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı rakamlara göre, her bir haneye şimdiye kadar 5 bin liralık doğalgaz desteği sağlanmış oldu.
Ki, çetin kış şartlarından geçtiğimiz süreçte, bu desteğin devam etmekte olduğu da bir başka gerçek.
Böyle zamanlarda siyasi istikrarın, güçlü kararlar alabilen iktidarların olması önemlidir.
Şimdi gelelim elektrik faturalarındaki zamlar meselesine.
31 Aralık gecesi yeni yıla girerken moralleri bozan elektrik zamları, insanları, gelirini giderini hesaplı kitaplı şekilde yürütmek isteyen herkesi doğal ve haklı olarak etkiledi.
Bilindiği üzere zamları tolere edebilecek, bazı adımalar daha önce atılmıştı.
Kademelendirme sistemiyle başlangıç tarifesi olan 150 kilovatsaat, 210 kilovatsaate çıkarıldı.
Ocak ayında bunun sonuçları ortaya çıktı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Çarşamba günü yaptığı açıklamadan ilgili bölümü aktaralım:
Bu şu demek:
Her üç haneden ikisi, elektrik faturasını yüzde 129’lara kadar giden zam oranları üzerinden değil, yüzde 50 zamlı tarife üzerinden ödemiş oldu.
Bir bilgi daha verelim:
Ocak ayı elektrik tüketiminin en fazla olduğu ay.
Mart, nisanla birlikte tüketimde gerileme olması bekleniyor.
Enerji Bakanlığı kaynaklarına göre bu da şu anlama geliyor:
Bahar aylarıyla birlikte elektrik faturalarında birinci kademeden yararlananların oranı yüzde 64’lerden yüzde 75’lere kadar yükselecek.
Yani, her üç kişiden ikisi yerine, her dört kişiden üçü, daha az zamlı tarifeden yararlanabilecek.
Hanelerde durum böyle.
Peki, işletmeler, ticarethaneler için neler yapılacak?
Ticarethanelere hanelerden daha fazla zam yapıldığı bir gerçek.
Birden bire katlanan faturalar, işyeri sahipleri için haklı olarak şikâyet konusu oldu.
Peki, nasıl bir çalışma yapılıyor?
Yine Enerji Bakanlığı kaynaklarından edindiğim izlenimlerden yola çıkarak, indirim bekleyenleri ilgilendiren şu kritik bilgiyi paylaşayım:
Haneler için uygulanan kademelendirmede ulaşılan hedefin aynısına ticarethaneler için de ulaşılması hedefleniyor.
Haneler için ocak ayında gelen faturaları ticarethaneler için uyarlayacak olursak, Enerji Bakanlığının;
1-Tıpkı evlerde olduğu gibi ticari işletmelerde de, her üç ticarethaneden ikisinin en düşük tarifeden yararlanması şeklinde bir hedefi var.
2-Bu durumda, yine evlerde olduğu gibi havaların ısınmasıyla birlikte her dört işletmeden üçünün, en alttaki tarifeden yararlanması gibi bir durum söz konusu olabilecek.
