Kovid-19 salgını ekonomik adaletsizliği ve gelir dağılımındaki uçurumu o kadar derinleştirdi ki bugün iki binden fazla milyarderden oluşan küçük bir grup bin yıllık bir zamanda bile harcayabileceklerinden daha çok servete sahip.
Aynı dünyada ve aynı zaman diliminde nüfusun neredeyse yarısı karnını zor doyuruyor.
Salgınla katlanılamaz hale gelen küresel ekonomik düzenle birlikte ortaya çıkan çok net bir gerçek var o da şu: İnsanlar daha iyi bir dünya talep ediyorlar ve bunun mümkün olduğunu biliyorlar.
Bu görüş, statükoyu temsil edenler de dahil olmak üzere dünya çapındaki nüfuzlu kişiler ve kurumlar tarafından da kabul ediliyor.
Dünya Ekonomik Forumu başkanı Klaus Schwab, “Covid-19 sonrası dönemde neoliberalizmden uzaklaşmalıyız” diyerek “neoliberal ideolojiye” meydan okumuştu.
IMF bile artık kemer sıkma politikalarına geri dönüş olmaması gerektiğini söyledi ve artan oranlı vergilendirme sistemine geçilmesi için çağrı yaptı.
İş dünyasının en etkili ekonomi gazetelerinden biri olan Financial Times “radikal reformlar” yapılması çağrısında bulundu ve yeniden bölüşüm, temel gelir ve servet vergisi önerdi.
Yani herkes bu zulmün devam etmesi halinde aşağıda yanan ateşin yukarıları da yakacağının farkında.
**
2021 yılı raporunu hazırlayan Oxfam’ın daha iyi bir dünya kurma amacı doğrultusunda önerdiği beş adımın karar vericiler tarafından ciddiye alınması gerektiğini düşünüyorum:
Gayrisafi yurtiçi hasılaya (GSYH) odaklanmanın ötesine geçmeli ve gerçekten önemli olana değer vermeye başlamalıdırlar. Eşitsizlikle mücadele, ekonomik kurtarma ve iyileşme çabalarının merkezinde olmalıdır.
Dünya Bankası’nın tahminlerine göre, ülkeler eşitsizliğin azaltılması için şimdi harekete geçerlerse, küresel yoksulluk seviyeleri, on yıldan uzun bir sürede değil, 3 yılda koronavirüs öncesi seviyesine dönebilir.
Hükümetler, eski vahşi ve sürdürülebilirlikten uzak kemer sıkma politikası reçetelerini reddetmeli ve servetin, toplumsal cinsiyetin ya da ırkın insanların sağlığını veya eğitimini belirlemeyeceğinin teminatını vermelidir.
Bunun yerine, ücretsiz evrensel sağlık hizmetlerine, eğitime, bakım hizmetlerine ve diğer kamu hizmetlere yatırım yapmalıdır.
Evrensel kamusal hizmetler, özgür ve adil toplumların temelidir ve eşitsizliğin azaltılması için emsalsiz bir güce sahiptir.
Evvela eşitsizliğin oluşmasının önüne geçilmelidir. Bu amaçla şirketler zengin hissedarlara her zamankinden daha fazla ücret ödemek yerine topluma öncelik verecek şekilde yeniden tasarlanmalıdır.
Herkesin geliri teminat altına alınmalıdır ve ücretlerde üst sınır uygulaması başlatılabilir.
Milyarderler ekonomik başarısızlığın bir göstergesidir ve aşırı zenginliğe son verilmelidir.
High Pay Centre tarafından yapılan bir araştırmaya göre, en zengin tabaka şu anda kazandığından biraz daha az kazansa, kitlesel ücretsiz izne göndermelerden kaçınılabilecektir.
Koronavirüs salgını sırasında şirketlerin kazandığı kâr fazlalarına uygulanacak bir vergi 104 milyar dolarlık bir kaynak sağlayabilir; bu da tüm çalışanlar için işsizlik güvencesi ve yoksul ülkelerdeki çocuklar ve yaşlılar için mali destek sağlamak için yeterli bir miktar.
İklim krizi en yoksul kesimin, ekonomik olarak dışlanmış ve tarihsel olarak ezilmiş toplulukların geçim kaynaklarını yok ediyor ve hayatlarına mâl oluyor.
Bunu önlemek için, gezegenimizin daha fazla örselenmesini engelleyecek ve çocuklarımız için koruyacak bir yeşil ekonomi inşa etmeliyiz.
Fosil yakıtlara verilen sübvansiyonlar sona erdirmeli, fosil yakıt şirketlerinin ve onların zengin hissedarlarının hükümetlerden aldıkları kurtarma paketleri üzerinden kar etmelerine bir son vermeliyiz.
**
Gelecek bugün yaptığımız seçimlerle belirlenecek
Tarih kitaplarının yazacağı insanlık tarihinin çok önemli bir noktasındayız.
Virüsün bizi içinde bulduğu acımasız, eşitsiz ve sürdürülemez bir dünyaya geri dönemeyiz.
Bu kaynaklarımızı yalnızca ayrıcalıklı bir azınlık için değil, herkes için fayda sağlayan daha eşit, insani bir ekonomi inşa etmek için kullanmalıyız.
