Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Cenevre’deki görüşmede ABD’li mevkidaşı Biden’a, Orta Asya’daki Rus üslerini ABD ordusunun kullanabileceğini söyledi. Rusya merkezli Kommersant gazetesinin önceki gün Moskova’daki kaynaklarına dayandırarak verdiği haberine göre, Beyaz Saray ile Kremlin arasındaki ilişkilerin soğuk seyrettiği döneme denk gelen 16 Haziran’daki görüşmede Putin, Biden’a Afganistan konusunda koordinasyon sağlamayı teklif etti, bu bağlamda Rusya’nın Tacikistan ve Kırgızistan’daki üslerini “pratik kullanıma” koymalarını önerdi. Ancak ABD tarafından somut bir yanıt gelmediği belirtiliyor. Rusya’nın yıllardır hiçbir yabancı gücün müdahalesine izin vermediği Orta Asya’daki üslerini ezeli rakibi ABD’ye teklif etmesi akıllara çok sayıda soru getirdi.
İSTİKRARSIZLIK KORKUSU
Washington’ın, 20 yıl süren işgalin ardından Afganistan’dan çekilme kararı sonrası Taliban, Kabil merkezî hükûmeti karşısında askeri zaferler elde ediyor. Bu durum, Orta Asya’yı arka bahçesi olarak gören ve mülteci akınını tetiklemesinden korkan Moskova açısından güvenlik alanında, güney sınırlarında savunmayı istikrarsızlaştırıcı bir tehdit olarak görülüyor. Moskova, ABD’nin Afganistan’dan çekilmesinden memnun olsa da ABD’nin tamamen çekilmesiyle birlikte Afganistan’ın istikrarsızlaşmasını ve bunun negatif etkilerinin komşu coğrafyalara yansımasını istemiyor.
ORTA ASYA KIRMIZI ÇİZGİ
Putin’in Afganistan Özel Temsilcisi Zamir Kabulov, geçtiğimiz haftalarda, ABD’nin askeri birliklerinin Afganistan’dan çekilmesi sürecine ilişkin, “Bu süreç, ABD ve NATO’nun askeri altyapısının Orta Asya ülkelerine yerleştirilmesi sürecine dönüşemez ve dönüşmemelidir. Bu konuda Washington’a çeşitli seviyelerde sinyal verdik. Bu sinyali duyacaklarını umuyorum” demişti. Yine daha önce de Rus yetkililerin, Afganistan’dan çekilme kararı alan ABD’yi çok kez eleştirdiği, bu çekilmenin bölgede kaosa sebep olacağı konusunda ABD’yi suçladığı biliniyor.
BEKA MESELESİ GÖRÜYORDU
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, cuma günü yaptığı açıklamada, ABD’nin Afganistan’daki misyonunun çöktüğünü, ABD ve NATO’nun Afganistan’dan çekilmesinin siyasi ve askeri durumu daha da belirsiz hale getirdiğini ve bunun bölgedeki terör tehdidini şiddetlendirdiğini söylemişti. Daha önce de Biden Putin’e “katil” demiş, buna cevaben Putin ise ABD liderini “Hollywood maçosu” diye tanımlayarak Rusya-ABD ilişkilerinin son yılların en düşük seviyesinde olduğunu belirtmişti. Dolayısıyla iki ülke arasındaki ilişkilerin iyice gerildiği böyle bir dönemde Rusya’nın ABD’ye üslerini kullanmasını teklif etmesi, özellikle de güvenlik gerekçesiyle beka meselesi olarak gördüğü ve yıllardır hiçbir yabancı gücün müdahalesine izin vermediği Orta Asya’daki üslerini kullanma teklifi şaşkınlıkla karşılandı.
