Gayrimenkul sektöründe son dönemde arka arkaya gelen teşvikler ve kamu bankaları önceliğinde başlatılan uzun vade düşük faiz kampanyaları vatandaşı ihtiyacı olan konutlara yönlendirdi. Yüksek faiz nedeniyle konut alma hayalini rafa kaldıranlar ekonomideki belirgin iyileşme ve düşük faiz kampanyalarını fırsata çevirdi. Bu dönemde stokların en çok eridiği konut tipi ise 2+1 oldu. Aralık 2018’de stokta bulunan konutların yüzde 34’ü 2+1 konutlardan oluşuyordu.
ERİME HIZI % 15’E ÇIKTI
Yeni bitmiş konutlar da son 8 ayda stok oranlarını doğrudan etkileyip yukarıya taşıdı. Ama buna rağmen 2+1’lere gelen talebin diğer konutlara göre daha fazla olmasıyla bu tip konutlarda stok erimesi sürdü. Ağustos 2019’da stoktaki 2+1 konut oranı yüzde 29’a geriledi. Erime oranı da 8 ayda yüzde 15’lere ulaştı. Aynı dönemde 4+1 tipi konutlarda stok oranı değişmeyerek yüzde 14’te kalırken, 3+1’lerde oran yüzde 33’ten yüzde 36’ya, 1+1’lerde yüzde 18’den yüzde 19’a çıktı.
LÜKS YERİNE İHTİYAÇ
Vatandaşın bitmiş 2+1 tipi konutları tercih etmesinde lüksten kaçınma ve temkini elden bırakmayıp ihtiyacı en alt seviyeye çekme eğilimi de dikkat çekti. Emlak uzmanları yeni evliler ve 1 çocuklu ailelerin daha çok bir maaşı eve yatırıp küçük olsun bizim olsun mantığı ile 1+1 ev aldığını dile getirdi. Emlakçılar, “2 ve 3 çocuklu aileler de bu dönemi kiradan kurtulmak için fırsata çevirdi. 3+1 ev yerine temkinli davranıp odaları paylaşmayı planlayarak daha sonra satar 3+1’e geçeriz deyip 2+1 ev aldılar” bilgisini paylaştı.
250-500 BİN LİRALIK EVLER YOK SATTI
Konut tipinin yanı sıra fiyat aralığında da 250 bin lira ile 500 bin liralık konutlar tercihte öne çıktı. Emlak komisyoncuları, “Vatandaş, elindeki birikimi değerlendirirken çok fazla kredi kullanmak istemiyor. Daha çok aile büyüklerinden imkanlar doğrultusunda borçlanılıyor. Eşin altınları da bu dönemde iyi bir fırsat oluşturdu. Özellikle Ağustosta yükselen altın fiyatları altın bozdurup ev alanların yüzünü güldürdü. Banka kredisi kullananlar için de kamu bankalarının 10 yıl vade 0,99 kredi faiz oranı bu fiyat aralığındaki evlere talebin artmasında etkiliydi” dedi.
Ruhsat sayısı düşüyor
- Konut stoklarının azalması gelecek yıllarda daha artacak gibi görünüyor. Çünkü yeni inşaatlar için ruhsat alınmıyor. Yeni inşaatlar olmadığı için inşaatı tamamlanan ve oturuma hazır konutların stokları arttırmayacağı öngörülüyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından açıklanan ‘Yapı izin istatistikleri ve değişim oranı’ verilerine göre halihazırda Türkiye genelinde yaklaşık 1 milyon konut olduğu hesaplanıyor. Müteahhitler bunun yaklaşık 300 bin adedinin İstanbul’da olduğunu dile getiriyor. Yeni inşaatlar için de ruhsat alma oranlarının düştüğü görülüyor. Nitekim yapı ruhsatı alınan daire sayısı ikinci çeyrekler itibariyle 2015’te 246 bin, 2016’da 252 bin, 2017’de 425 bin, 2018’de 217 bin iken sayı bu yıl bir anda 43 bin 578 adede geriliyor. Buna karşın yapı kullanım izin belgesi verilen daire sayısı da 2015’de 195 bin, 2016’da 188 bin, 2017’de 194 bin, 2018’de 197 bin ve 2019’da 143 bin 98 olarak kayıtlarda yer alıyor.
