Beyin Sinir ve Omurilik Cerrahi Bölümü'nden Prof. Dr. Gökhan Akdemir, “Dünya Alzheimer Günü” öncesinde Alzheimer hastalığı ve beynin temizlenmesi hakkında bilgi verdi.
Alzheimer'in ilerleyen yaşla ilgisi olduğuna dikkat çeken Akdemir, "65 yaş ortalamasında bin kişide 3 hastada görülürken, 80 yaş sonrası bu sayı binde 40-60'a çıkıyor. Hastalığın % 70 oranında genetik olduğu düşünülüyor. Ancak travma, depresyon ve hipertansiyon gibi nedenlere bağlı olarak daha genç yaşlarda da ortaya çıkabilir. Alzheimer hastalarının tümünde unutkanlık görülür." dedi.
Bazı unutkanlıkların ise bu hastalıkla ilgisinin olamayabileceğini kaydeden Akdemir, "Ancak her unutkanlık Alzheimer olarak değerlendirilmemelidir. Aşırı stres, yoğun iş temposu, ağır üzüntü ve depresyon durumlarında da unutkanlık yaşanabilmektedir." uyarısında bulundu.
Alzheimer'in nedeni kesin olarak bilinmese de ileri yaş dışında; kalıtımsal faktörler, beyin hücrelerinin ölümü, sinirsel iletimin bozulması, çeşitli zehirli maddelerin hastalığa yol açabileceği belirtiliyor.
Prof. Dr. Akdemir, sinir hücrelerinin çalışırken arkalarında bıraktıkları Beta-amiloid ve tau gibi protein birikintilerinin beyinden temizlenememesinin Alzheimer'ın oluşumunu tetiklediğini söyledi.
Akdemir, "Beyinde temizlenmeyen protein birikintileri, sinir hücrelerinin kendi aralarında iletişim kaybı yaşanmasına neden olmakta ve beyindeki sinir hücreleri arasında elektriksel bağlantılar azalıyor ve Alzheimer hastalığı belirtileri ortaya çıkıyor" dedi.
Akdemir, ''İnsan bedeninde yaklaşık 37 trilyon hücre olduğu sanılmaktadır. Bütün bu hücreler çalışırken bir miktar çöp çıkarırlar. Bu çöpler, hücreler arası aralıkta birikir. Bütün bu birikintiler Lenf Sistemi ile temizlenir. Beyin kabuğunda 85 milyar hücre vardır. Bu hücrelerin çalışırken ürettiği artıkları, çöpleri temizleyen bilinen bir lenfatik sistemi beyinde yoktur. Son yıllarda ABD de yapılan çalışmalarda beyinin de bir lenfatik sistemi olduğu ve buna Glimfatik sistem (Glymphatic System) adı verildi. Bu sistem beyindeki akuaporin denilen su kanallarının yardımıyla yapılmaktadır. Beyin, kendi ürettiği yaklaşık 150 ml'lik bir su içinde, beyin omurilik sıvısının (BOS) içinde yüzmektedir. İleri sürülen bu hipoteze göre BOS sadece beynin etrafında yer almaz. Tıpkı diğer dokularda olduğu gibi beyin hücreleri arasındaki birikintileri çöpleri; Alzheimer hastalığına neden olan beta-amiloid gibi birikintileri de temizler. Bu beyin lenfatik sistemi çalışırken beyin omurilik sıvısı beyin kan damarları boyunca hareket ederek beyin derinliklerine sokulur ve hücreler arasındaki çöpleri alarak kan dolaşımına katılmalarını sağlar. Farelerde yapılan çalışmalarda bu temizlenmenin uykuda daha çok yapıldığı gösterilmiştir. Beyin uyku sırasında istirahate geçtiği için, sinir hücreleri arasındaki boşluklar genişlediği ve beyin omurilik sıvısının daha iyi dolaştığı için temizlik daha hızlı olmaktadır. Günlük düzenli 8 saat uyuyan bir kişinin beyninde bulunan protein birikintileri daha iyi temizlenebildiği için Alzheimer'in belirtilerini geciktirmek de mümkün olmaktadır'' şeklinde konuştu.
Sağlıklı bir bünye için suyun yeteri kadar tüketilmesi gerektiğini ifade eden Akdemir, ''Yeterli su tüketiminin Su, vücut için temel ihtiyaçtır ve sağlıklı bir bünye için suyun yeteri kadar tüketilmesi gerekmektedir. Bazı zararlı bileşenler de dolaşımda bulunan suyun etkisi ile vücuttan uzaklaştırılmaktadır. Normalde yaklaşık 1400 gram ağırlığında olan beyin, beyin omurilik sıvısının içinde yer aldığı için 25 gram olarak hissedilmektedir. Beynin içinde bulunduğu beyin omurilik sıvısı, düzenli su tüketiminde günde 3 kez yenilenmektedir. Bu yenilenme durumu da beynin protein birikintilerinden daha iyi temizlenmesine olanak sağlamaktadır. Kişinin susuz kalması ya da günlük düzenli su tüketimini aksatması vücutta birçok soruna neden olabileceği gibi beyin omurilik sıvısının azalmasına da yol açmaktadır. Düzenli uyku ve su tüketimiyle erken dönemde ortaya çıkabilecek Alzheimer belirtileri, daha ileri yaşlara ertelenebilir'' değerlendirmesinde bulundu.
