Tıbbi hataların temel nedenleri arasında; dikkatsizlik, tedbirsizlik, meslekte acemilik, özen eksikliği ve yönetmeliklere uymamak geliyor. Bu kapsamda bakıldığındaysa, tıbbı hatalar her ne kadar ağırlıklı olarak hekimlerin yaptığı hatalar olarak ele alınsa da aslında hekim dışı sağlık çalışanlarının da içinde bulunabileceği bir süreç. İşin bir diğer boyutunda da olası bir tıbbi hata ya da bu açıdan şüpheli bir duruma maruz kalan bir hasta ya da yakının hangi yollarla bunu tespit ettirebileceği ve tazminat talebinde bulunacağı geliyor. Dünya genelinde yapılan bir çalışmada sağlık hizmetlerinin riskli eylemler sırasında 3. sırada geldiği de bildiriliriyor. Bu bilgiler ekseninde Konuyu Sağlık Hukukçusu Halide Savaş ile konuştuk.
Sağlık hizmetlerinde öngörülebilen ve önlenebilen sonuçlar bulunduğunu söyleyen Halide Savaş, “öngörülebilen ve önlenebilen bir zararlı sonuç aslında önlenebileceği halde bir çalışan önleyemediyse bu tıbbi hatadır” diyor ve şöyle bir örnek veriyor:
"Ameliyat sırasında sterilizasyona dikkat edilmediği ya da ameliyat sonrası gerekli olduğu halde antibiyotik tedavisi yapılmadığı için o hastanın ameliyat yerinin iltihaplanıp tekrar ameliyat olması gerekirse burada bir tıbbi hata söz konusudur.” Bazen de komplikasyon dediğimiz, öngörülebildiği halde önlenemeyen sonuçlar olabildiğini söyleyen Halide Savaş şöyle devam ediyor:
"Strelizasyona dikkat edilmiş ve antibiyotik verildiği halde komplikasyon olabilir. Bu komplikasyonda da sorumluluk doğmaz. Önemli olan bu komplikasyonun kusurla yapılmamış olması. Bununla ilgili de hastaya müdahale etmeden önce bilgi verilmesi yani aydınlatılmış onam formu doldurulması gerekiyor."
En çok cerrahi branşlarda tesbit edilen tıbbi hatalarla karşılaşıldığını söyleyen Halide Savaş, "En çok kadın doğum branşı dava edilir. Bunun nedenleri arasında, kadın hasta sayısının ve kadın hastalıkları ve doğum uzmanlarının sayısının daha fazla olması, bebek ve anne ölümü gibi durumların insanı daha çok etkileyen konular olması gelebilir."
Özel hastaneye başvuran hastalarında dava açma oranlarının daha sık olduğunu söyleyen Halide Savaş, bunun nedenin özel sektörde hastaların hizmet için para haracamaları, konforlu ve güler yüzlü hizmet beklemesi gibi nedenler” olabileceğini söylüyor.
Ameliyat yerinde alet ya da gazlı bez unutma, ya da yanlış taraf cerrahisi denilen hastalıklı organ yerine sağlıklı bir organa işlem yapılması bariz tıbbi hatalar arasında geliyor. Bunların hem Türkiye'de hem dünyada yaşanan şeyler olduğunu söyleyen Halide
Savaş devam ediyor:
"Son zamanlarda hasta güvenliğine yönelik yapılan çalışmalar yoğunlaştığı için bu gibi hataların oranları düştü.”
Bariz ya da şüpheli olarak hatalı bir tıbbi uygulama ile karşı karşıya bulunduğunu düşünen hasta ya da yakınları nasıl bir yol izlemeli. Halide Savaş şöyle yol gösteriyor: "Vatandaşın avukata gitmeden önce yapacağı şeyler var. Sağlık Bakanlığı'nın şikayet mercileri, il sağlık müdürlükleri, tabip odaları, valilikler bu konuda birinci basamakta başvurulabilecek yerler olabilir. Hastanın anlattığı şeylerle dava açılmamalıdır. Bir avukata başvurulacaksa da; önce konuyla ilgili evraklara bakılmalı, tedavi kayıtları ve belgeler incelenmelidir. Bu kapsamda adli tıp uzmanı ya da konunun uzmanından bir görüş alınarak dava açılmalıdır. Çünkü tıbbi hata gerekçesiyle açılan davaların çoğu gereksiz davalardır.”
Tıbbi hata şüphesiyle öncelikle savcılığa şikayette bulunulmasının uygun olmadığını hatırlatan Halide Savaş konuya şöyle dikkat çekiyor:
"Ceza şahsidir. Bir sağlık merkezinde tıbbi bir hata oluşmuşsa orada mutlaka bir şahıs gösterilmesi gerekir. Ceza davası şahsi ama sağlık hizmeti kollektiftir. Zira savcılığa giden tıbbi hata dosyalarının da sonuçları çok olumlu olmuyor. Eğer, hasta ya da yakını dava açma yoluna gitmek istemiyorsa, hata olup olmadığından emin değilse ilk basamak olarak saydığımız mercilere şikayet ve başvuruda bulunabilir. Sağlık Bakanlığı, il sağlık müdürlükleri, tabip odaları bu konuda titiz çalışıyorlar. Onların yapacağı ön araştırmalar sonucuna göre dava açılması daha uygun olur.
