Mavi Küre’nin sakinleri olarak hepimizin huzurlu, mutlu ve güvenli bir gezegende yaşama için ortak arzusu olsa da bunun için ortak ve küresel bir irade koyabildiğimiz pek söylenemez. Büyük umutlarla girilen 21. Yüzyıl, insanlık adına “MDG-Bin Yıl Hedefleri” gibi güçlü çabalarla başlasa da her geçen yıl insan ıstırabının daha da artmasına tanıklık etti.
Özellikle geçtiğimiz on yıl, savunmasız nüfusları küresel ölçekte etkileyen doğal ve beşeri afetler sebebiyle oldukça zorlu geçmiştir. İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) bölgesi, diğer bölgelere kıyasla bu kriz ve afetlerden en çok etkilenen bölge konumundadır ve ne yazık ki bu eğilim artış göstermektedir.
AŞIRI YOKSULLUK, ÇATIŞMALAR VE AFETLER
Dünya genelinde aşırı yoksulluğun pençesindeki insanların yaklaşık yarım milyarı İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) üyesi ülkelerde yaşamaktadır ve yeterli sanitasyon hizmetlerine nüfusun yarısından azı erişim sağlayabilmektedir. Bu ülkelerde doğan bebeklerin yüzde 4’ü beş yaşına ulaşmadan ölmektedir. Silah zoru ile yurtlarını terk eden yaklaşık 69 milyon mültecinin yüzde 61’i yine İİT bölgelerinde yaşamaktadır. Bugün 135 milyon kişi çatışmalar ve doğal afetler nedeniyle yıkıma uğramış olup yardıma ihtiyaç duymaktadır ve bunların büyük çoğunluğu (yüzde 71’i) İİT ülkelerinde yaşamaktadır.
İİT ülkeleri çoğunlukla gelişmekte olan ülkelerden oluşmasına rağmen, ortalama Küresel Açlık Endeksi (GHI) 21 puanla çok yüksek olup ciddi bir açlık seviyesine işaret etmektedir. Buna ek olarak, 2009-2013 yılları arasında dünyadaki gelişimi yetersiz çocukların üçte biri ve normalden az kilolu çocukların %20’si İİT ülkelerinde bulunuyordu. İİT ülkelerinin çoğu “kötü beslenmenin çift taraflı sıkıntısını” da yaşamaya eğilimlidir; bazen hem yetersiz beslenme hem de aşırı beslenme bir arada ve yüksek seviyelerde görülmektedir.
Silahlı çatışmalar, iklim değişikliklerine bağlı afetler, zorunlu göç, yoksulluk, insanı ve toplumu koruyacak küresel mekanizmaların zaafları gibi durumlardan etkilenen milyonlarca insan, acil insani destek ve yardıma ihtiyaç duymaktadır.
MÜŞTEREK MÜDAHALE VE İŞBİRLİĞİ ZARURİ
Olağanüstü durumlar, afetler ve felaketler, İİT bölgesinde bulunan birçok Kızılay ve Kızılhaç Ulusal Derneği’nin müdahale kapasitesi ile tek başına başa çıkamayacağı boyutlardadır. Yemen, Suriye, Irak, Libya, Filistin, Lübnan, Afganistan, Bangladeş-Myanmar ve Somali’deki gibi müzmin ve yıkıcı krizler müşterek müdahalenin ve işbirliğinin zaruri olduğu boyutlardadır. Örneğin; Yemen’de 8 milyon kişi şiddetli gıda güvensizliği yaşamaktayken, 18 milyon kişi acil dış yardıma ihtiyaç duymaktadır. Ayrıca, Arakan krizi sonucunda Myanmar’da gördükleri şiddetten kaçıp Bangladeş sınırlarına geçen 600,000 kişilik yeni mülteci akını, dünyanın en yoğun nüfuslu mülteci yerleşim bölgesinin oluşmasına sebep olmuştur. Öte yandan, Suriye krizinin etkisi ile 5.3 milyon Suriyelinin Türkiye, Lübnan, Ürdün, Irak ve Mısır gibi civar ülkelere sığınmasına yol açmış, bu durum bölgedeki ulusal derneklerin müdahale güçlerinin de zorlanmasına sebep olmuştur.
YÜKÜ OMUZLUYORLAR
İİT Bölgesi dahilindeki ulusal dernekler diğer paydaşları gibi insani acıyı hafifletmekten savunmasız kişi ve toplulukların itibar ve refahlarının korunması ve geliştirilmesine kadar geniş bir hizmet çeşitliliği sunarak, her türlü acil duruma ilk müdahale etme sorumluluğu olan yapılardır.
Kızılayların en genelde toplumlarını olağanüstü durumlar ve afetlere hazırlama, toplumun tüm fertlerini bu durumlarda ayakta kalabilecek şekilde güçlendirme, toplum sağlığını koruma ve geliştirme ve çeşitli nedenlerle ihtiyaç sahibi haline gelmiş olanlara yardım gibi temel alanlarda görevleri bulunmaktadır.
İnsani yükün büyük bir kısmını taşımak zorunda kalan İİT ulusal derneklerinin kendi aralarında kuracakları iş birliği ağı bu yükün kardeş yapılar tarafından paylaşılması, ulusal derneklerin güçlendirilmesi, silahlı çatışmalarda insancıl hukukun işletilmesi, barış ve güven artırıcı insancıl tedbirlerin uygulanması ve ortak savunuculuk ve kaynak geliştirme faaliyetleri gibi pek çok imkanlar ve fırsatlar oluşturacaktır.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’IN ÖNCÜ ÇAĞRISI
13. İİT İslam Zirvesi Başkanı sıfatı ile Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, insani krizlerin çözümünde önemli rol oynayan Kızılay-Kızılhaç derneklerinin daha etkin ve kapsamlı işbirliği tesis etmeleri çağrısında bulunmuştur. Bu hususa İİT-2025 Eylem Planı’nın 2016-2025 Uygulama Planı hedefleri arasında da yer verilmiştir.
Bu ağ, bölgede toplumsal ve organizasyonel seviyede savunmasızlıkların giderilmesi ve direncin artırılması hususlarında ulusal dernekler arasında bütünlük ve tamamlayıcılık sağlayacaktır. Kurulacak ağ, Kızılhaç Kızılay ulusal dernekleri arasında daha sistematik, yapısal bir işbirliği ve iştirak ile insani diplomasi yürüterek ve insani sorunları gidererek İİT bölgesinde politika oluşturma konusunda bir platform olarak hizmet edecektir.
İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) üyesi ve gözlemci ülkelerden gelecek olan 50’ye yakın Kızılhaç ve Kızılay Ulusal Derneği’nin en üst düzeyde temsil edileceği toplantıda iki yüzden fazla insani yardım profesyoneli, İİT bölgesindeki insani durum karşısında geliştirilebilecek çözümleri tartışacak, İşbirliği Ağının kuruluşunu gerçekleştirecek.
