Hatırlanacağı üzere Başbakanımız, 'Bu komisyon, tamamen yeni bir anayasa yapmak üzere kuruldu. Ancak şu ana kadar böyle bir metin ortaya çıkmadı. Hiç olmazsa, üzerinde mutabakata varılan maddeleri geçirelim' teklifini getirdi. Muhalefet partileri bu teklifi beklemedikleri için önce bir şaşkınlık geçirdiler. Hatta 'hodri meydan' diyenler oldu. Ama bu tepkilerinin hemen ertesi günü tavırları 180 derece değişti. Bu arada komisyon çalışmasına devam etti ve mutabakata varılan madde sayısı 60'a çıktı. Bu sefer Başbakanımız, 60 maddenin geçirilmesini ve komisyonun da çalışmalarına devam etmesini teklif etti. Sayın Kılıçdaroğlu, 'Bunu gündemimize alıp destek verebiliriz' dedi. Ama daha sonra, 'dört partinin ortak destek açıklaması olursa biz varız' şeklinde açıklama yaptı. Ben de bunun üzerine, 'Bu mantıkla hareket edilirse, sittîn sene bu meclisten anayasa çıkmaz' dedim.
2011 seçimlerinden sonra oluşan meclis tablosunda, diğer üç partinin toplamından daha fazla sandalyeye sahip olmamıza rağmen komisyonda eşit oranda temsil edilmeyi kabul ettik. Bunu kabul etmemiz, yeni anayasa konusundaki iyi niyetimizi göstermektedir. Gelinen noktada diğer partilerin yeni anayasadan yana olmadığı anlaşılıyor.
Aslında komisyon tıkandı. İki ayı aşkın süredir bu komisyon bir tek maddede bile mutabakata varamadı. Uzlaşmak amacıyla oluşturulan bir masaya kırmızı çizgileri korumak için oturursanız, oradan uzlaşma çıkmaz. Fakat biz yeni anayasa konusunda uzlaşmaya hazırız.
Kontrol dışı ve kendilerine yurt fonksiyonu yüklenen evler var. Bu evlerle ilgili, hükûmete ve valiliklere yönelik şikayetler geldi. Mesele bundan ibarettir. Yoksa, 18 yaşını tamamlamış bir genç kızla bir erkek aynı evi paylaşıyorsa, polis zoruyla onlara müdahale etmek de kimsenin yetkisinde değildir. Bu özel hayattır. Kendisine hayat tarzı dayatılacağından endişe eden vatandaşlarımız, bizlerin bu tür dayatmaların acı ve sıkıntılarını yaşamış olduklarını unutmasın. Bu yüzden, bu endişeleri taşıyan insanları en iyi biz anlarız.
Hayır, basamaz. Anayasa, özel hayatın gizliliği ve korunması şeklinde ilgili maddede özel hayata karışılamayacağını belirlemiş. Karışılan durumlar da var. Millî güvenlik, kamu düzeni, genel sağlık ve genel ahlak, başkalarının hak ve hürriyetlerini koruma, suçların önlenmesi gerekçeleriyle ve hâkim kararıyla ancak konutta arama yapılabilir, özel alana müdahale olabilir veyâ üst aranabilir. Sayın Başbakanın ve ilgili bakanların söylediği, denetimsiz biçimde işleyen apart evlerdir. Bu konuda vatandaşlar da şikayetçi ve devletin tedbir almasını istiyor.
Milli Eğitim Bakanlığı bu konuda çalışmaların sonuna gelmiş olmalı. Başbakanımız bir yılı aşkın süre önce dershanelerin haksız rekabet oluşturduğunu söyledi. Bu doğrultuda çalışmalar devam ediyor. Sayın Başbakanın açıklamasından sonra hemen harekete geçilmeyerek bu kurumlara bir zaman tanındı. Hükûmet, bu kurumların özel okullara dönüşmesi ve öğretmenleri mağdur etmeyecek formülleri de geliştirdi.
Şu an tutuklu olan ve milletvekili sıfatı taşıyan arkadaşlar, milletvekili oldukları için tutuklanmadılar. Bu arkadaşların davaları bitti, bir kısmının da Yargıtay aşamasında. Bu partiler, bu kişileri cezaevinden kurtarmak için aday gösterdiler. Ama, bu arkadaşlar hakkında açılan davalar, isnat edilen suçlar, dokunulmazlık kapsamı dışındaydı. 2011 seçimlerinde bu arkadaşlar aday gösterilirken Yargıtay eski Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu, bu isimlerin dokunulmazlıktan faydalanamayacağı uyarısında bulundu. Ama partiler bu uyarıyı dinlemediler.
Alevi vatandaşlarımızın taleplerini karşılamayı amaçlayan çalışmalar hâlen devam ediyor. Bu çalışmaları bir komisyon yürütüyor. Bu çalışmalar tamamlanınca paket hâlinde kamuoyuna açıklanacaktır. Bununla birlikte, iktidarımız döneminde bu konuda atılmış ciddî adımlar var. Biz Aleviliği, İslâm'ın farklı bir yorumu olarak kabul ediyoruz. Biz bu adımları atarken, bizi eleştiren bu dernek ve yapılar da bir özeleştiri yapmalılar.
Her an olabilir. Sayın Başbakanımız sürprizleri sever. Bakarsınız gelecek hafta Başbakanımız yeni demokratikleşme paketinin hazırlıkları ile ilgili görüşlerini kamuoyu ile paylaşabilir. Ben seçimden önce dahi böyle bir paketin kamuoyuyla paylaşılabileceğini düşünüyorum.
Başkanlık sistemi, bizim kırmızı çizgimiz değil. Meselâ, Temel Hak ve Özgürlükler bölümü 66 maddeden oluşuyor. Başkanlık sistemi ile ilgisi olmamasına rağmen bu bölümdeki 66 maddenin 19'unda anlaşamadık. Dolayısıyla başkanlık sisteminin anayasa çalışmalarını tıkadığına ilişkin iddia gerçeklerle kesinlikle bağdaşmıyor.
1982 Anayasasındaki 'Türkiye Cumhuriyeti devleti insan haklarına saygılı bir devlettir' hükmündeki saygılı ifadesi yerine dayalı demeyi önerdik. Buna ikna edemedik. İlk üç maddede virgül dahi oynatmayız diyorlar. 1982 Anayasası, milleti ve ülkeyi devletin sayan bir anlayışa dayanıyor. Fakat biz, devletin millete ait olduğunu düşünüyoruz. Bu sebeple, ikinci maddenin 'Türkiye Cumhuriyeti Devleti, ülke ve millet olarak bir bütündür' olmasını önerdik. Buna da karşı çıkıldı. Özellikle CHP ve MHP, bu değişikliklere direndi.
