Kamu Denetçiliği Kurumunun personel konularında vermiş olduğu kararlar birçok sorunun çözümüne önemli katkı sağlamaktadır. Kararlar tavsiye niteliğinde olsa da sorunların çözümündeki katkı küçümsenemez. Bu yazımızda memurlara verilen disiplin cezasının kaldırılması yönünde verilen tavsiye kararı üzerinden konuyu açıklamaya çalışacağız.
Memurlara verilen disiplin cezaları süreç tamamlandıktan sonra idare tarafından istense dahi kaldırılamamakta ve yargı kararı sonucu beklenmektedir. Ancak Kamu Denetçiliği Kurumu vermiş olduğu bir tavsiye kararında verilen disiplin cezalarının kaldırılabileceği konusunda önemli bir açılım sağlamıştır.
Bir diş hekimine verilen disiplin cezası disiplin kurulunca da uygun bulunmuştur. Konu Kamu Denetçiliği Kurumuna intikal etmiş ve Kurum verdiği kararla önemli bir açılım sağlamıştır.
Kararda şu ifadelere yer verilmiştir; “….Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğüne bağlı ikinci ve üçüncü basamak sağlık tesislerinde hizmetin mesai saatleri dışında da sunulması suretiyle, hizmette sürekliliği, kolay erişimi ve vatandaş memnuniyetini sağlamaya yönelik olarak hazırlanan ve personelin mesai saatleri dışında çalışma şartlarını düzenleyen Sağlık Tesislerinde Mesai Dışı Sağlık Hizmeti Sunumuna Yönelik Usul ve Esaslar Bakanlık Makamının 25/08/2022 tarihli ve E-49022165-010.04-890 sayılı Oluru ile yürürlüğe konulmuştur.
Yukarı anlatılan hususlar, başvuranın iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; başvuran Sendika üyesi hakkında yürütülen soruşturmada Sağlık Tesislerinde Mesai Dışı Sağlık Hizmeti Sunumuna Yönelik Usul ve Esaslara aykırılık teşkil ettiğine dair herhangi bir bulgu ortaya konulmaksızın disiplin cezası verilmesi hukuken yerinde olmadığından ilgili idarenin bu yönde tesis ettiği işlemin hukuka ve hakkaniyet ilkelerine aykırı olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Kamu Denetçiliği Kurumu vermiş olduğu kararda kamu kurumlarının iyi yönetişim ilkelerine uyması konusunda da önemli bir açılım sağlamıştır.
Kararda şu ifadelere yer verilmiştir; İyi yönetim ilkelerine Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “İyi yönetim ilkeleri” başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiş olup; idarenin, şikâyetçiye verdiği cevapta hangi sürede hangi mercilere başvurabileceğini göstermediği bu nedenle “karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi” ilkesine uymadığı anlaşılmış olup, idareden bundan böyle bu ilkeye de uyması beklenmektedir.
Yönetmeliğin iyi yönetim ilkeleri başlıklı 6 ncı maddesinde şu ifadelere yer verilmiştir; Kurum, inceleme ve araştırma yaparken idarenin, insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde;
1- Kanunlara uygunluk,
2- Ayrımcılığın önlenmesi,
3- Ölçülülük, yetkinin kötüye kullanılmaması, eşitlik, tarafsızlık, dürüstlük, nezaket, şeffaflık, hesap verilebilirlik, haklı beklentiye uygunluk,
4- Kazanılmış hakların korunması,
5- Dinlenilme hakkı,
6- Savunma hakkı,
7- Bilgi edinme hakkı,
8- Makul sürede karar verme, kararların gerekçeli olması, karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi, kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi, kişisel verilerin korunması,
gibi ilkeler iyi yönetim ilkeleri olarak tanımlanmıştır.
Kamu kurumlarının kararlarında bu ilkelere uyup uymadığı Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından incelenmektedir. Maalesef kamu kurumlarının personeline göndermiş olduğu icrai nitelikteki yazılarında bu ilkelere çoğu zaman uymadığını görüyoruz.
Kamu Denetçiliği Kurumu vermiş olduğu kararda; Başvuranın fiili karşılığında verilen disiplin cezasının hukuka aykırı olduğunun tespitiyle başvuran Sendika üyesi hakkında tesis edilen uyarma disiplin cezasının geri alınması yönünde Mardin Valiliğine tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir.
Yönetmeliğe göre tavsiye kararı şu şekilde ifade edilmiştir; İnceleme ve araştırma sonucunda şikâyetin yerinde olduğu kanaatine varılması hâlinde tavsiye kararı verilir.
Kararda idare hakkında aşağıdaki tavsiyelerden bir veya birkaçına yer verilir: 1- Hatalı davranıldığının kabulü. 2- Zararın tazmini. 3- İşlem yapılması veya eylemde bulunulması. 4- Mevzuat değişikliğinin yapılması. 5- İşlemin geri alınması, kaldırılması, değiştirilmesi veya düzeltilmesi. 6- Uygulamanın düzeltilmesi. 7- Uzlaşmaya gidilmesi. 8- Tedbir alınması.
Kamu Denetçiliği Kurumu, bu tavsiyeler dışında başka bir tavsiye kararı da verebilmektedir. Kamu kurumları, tavsiye doğrultusunda tesis ettiği işlemi, aldığı önlemi veya tavsiye edilen çözümü uygulanabilir nitelikte görmediği takdirde bunun gerekçesini otuz gün içinde Kuruma bildirmek zorundadır.
Görüleceği üzere, kamu kurumları verilen tavsiye kararlarını mutlaka uygulamak zorunda değildir. Ancak Kamu Denetçiliği Kurumunca verilen tavsiye kararından sonra idarelerin yargı mercilerince işinin zor olduğunu belirtmek isteriz.
