Kazakistan’da Ocak 2022’in başında akaryakıt fiyatlarındaki zamma karşı başlatılan protestolar, zam kararlarının geri çekilmesi ve hükümetin istifasına rağmen durmamış ve polis ile eylemciler arasında çatışmalar yaşanmıştı. Bu kapsamda Cumhurbaşkanı Tokayev, Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’nü (KGAÖ) devreye sokması için Putin’den yardım istemişti. Putin Cumhurbaşkanı Tokayev’in çağrısının ardından Kazakistan’a barış gücü gönderdi. KGAÖ üyesi diğer ülkelerin de (Ermenistan, Belarus, Kırgızistan ve Tacikistan) Rusya’yı takip edecekleri açıklandı. Rusya’dan Kazakistan’a onlarca tank, 200 askeri uçuş ve 3 bin asker gönderildi. Moskova, “Kazakistan’da yaşananlar, devleti zayıflatmak için dışarıdan önayak olunan bir girişim” açıklaması yaptı. Ülkenin eski başkenti ve en büyük şehri Almatı’ya 20 bin ‘teröristin’ saldırdığını belirten Cumhurbaşkanı Tokayev, terörist olarak nitelediği kişilere karşı operasyonu sonuna kadar yürüteceklerini, teslim olmayanların ise vurulacağını açıkladı. Cumhurbaşkanı Tokayev silahlı teröristlerin tek merkez tarafından eğitilip koordine edildiğini açıkladı.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev’in Rusya’yı yardıma çağırması başta Amerika olmak üzere birçok ülkeyi rahatsız etti. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Kazakistan makamlarının ülkedeki protestoları gereğince kontrol altına alma kabiliyetine sahip olmasına rağmen Kollektif Güvenlik Örgütü Anlaşması (KGÖA) üyelerinden barış gücü istemelerini anlayamadıklarını söyledi. Bu talep hakkında sorularımız var. Neden ortaya çıktı? Bunun hakkında daha fazla şey öğrenmeye çalışıyoruz. Blinken, Rusya’nın Kazakistan’a barış gücü gönderme konusunda öncülük etmesine ilişkin ise “Bence yakın tarihten alınabilecek bir ders şu ki Ruslar bir kez evinize girdi mi, onları evinizden uzaklaştırmanız çok zordur.” diye konuştu.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın “Ruslar evinize gelirse gitmez” şeklindeki açıklamasına tepki gösterdi. Açıklamada “Amerikalılar evine geldiğinde, hayatta kalmak, soyguna veya tecavüze uğramamak zor oluyor.” denildi. ABD ile Rusya arasında yaşanan bu polemiğe Fransa’nın solcu gazetelerinden Le Monde da katıldı. Gazetede Kazakistan’daki karışıklıkların Türk Devletleri Teşkilatı’na karşı planlandığı iddiası yer aldı. İtalya basınında ise TDT üzerinden Türkiye’nin hedef alındığı iddiası dile getirildi.
Yaşanan çatışmaların ardında yurt dışında yetiştirilmiş teröristler olduğunu belirten Saparbekuly, “Ülkemde şu anda teröre karşı operasyonlar yapılıyor. Özellikle Almatı şehrinin etrafında yurt dışında yetiştirilmiş teröristler var. Güvenlik güçleri ve milli istihbarat teşkilatının tespitleri bulunuyor. Sıcak çatışmalar var, emniyeti bastılar ve silahları ele geçirdiler. Zincir marketler ve bankalar yağmalanıyor. Askeri güçler temizlik operasyonu yapıyorlar” dedi. “Teröristlerin hem baskınlarda ele geçirdikleri silahları kullandıklarını, hem de önceden ayarlanan silahların kullanıldığını” aktaran Saparbekuly, “Şu anda sadece teröristlere karşı operasyon yapılıyor” dedi.
Kazakistan Devlet Başkanı Tokayev salı günü yaptığı açıklamasında, KGAÖ barış güçlerinin ülkesindeki misyonunun başarılı olduğunu ve perşembe günü aşamalı olarak geri çekilmeye başlayacaklarını açıkladı. Rusya Devlet Başkanı Putin’in de Kazakistan’a Moskova liderliğinde konuşlanan askeri barış gücünün sadece sınırlı bir süre kalacağını belirterek Kazakistan’ın “uluslararası terörizm” tarafından hedef alındığını ve Rusya’nın bölgede yapılacak devrimlere izin vermeyeceği açıklaması sonucu Kazakistan’dan askeri barış gücünü çektiğini iddia etti. Ancak Rusya’nın son 2 senedir Kazakistan’daki Rus nüfusunu öne sürerek Kazakistan’ın kuzey bölgelerinden belirli haklar talep ettiğini hatırlatan güvenlik uzmanlarına göre Kazakistan’ın küresel pazarlarla bütünleşerek Rus hegemonyasından çıkmaya başlaması ve Rus kültürüne dayalı eğitim-öğretim sistemini kendi kültürel kodlarıyla revize etmesi Rusya’yı rahatsız eden temel gelişmeler haline geldi. 6 Aralık 2021 tarihinde Türk Devletleri Teşkilatı Anlaşması’nı imzalayan Kazakistan, kendi kültürünü korumak adına Rusça tabelaların kaldırılmasını onaylayan bir yasayı da uygulamaya almıştı. Bu nedenle Kazakistan’ın yardım çağrısına Rusya’nın emperyalist ve hegemonik işgal anlaşması şartları öne sürmesi bu konuda Putin’in Kazakistan ile örtülü bir anlaşma yapıp yapmadığının ortaya çıkması sanırım Putin’in karanlıkta kalan gerçek yüzünün ortaya çıkmasını sağlayacaktır.
