Hayırlı olsun, 2023’te referanduma gidiyoruz

Altı muhalefet partisinin 28 Şubat’ta yayınladığı güçlendirilmiş parlamenter sistem bildirisinin yansımalarını takip ettim. CHP öncülüğünde bir araya gelen partiler, bildiriden önce, “28 Şubat” gününde ittifak yaparak kamuoyunu şaşırtmışlardı.

‘Neden 28 Şubat?’

sorusu çok dillendirildi. Bu sorunun yanıtını 28 Şubat darbesinin medya ayaklarından Cumhuriyet gazetesi de aramış ve altılı masadan gelen

“açıklamanın 28 Şubat’ta yapılacak olması büyük kazanım. Bu aynı zamanda sembolik”

cümlesini başlığa çekmişti. Türkiye’nin demokrasi mücadelesi ve darbeler geçmişi açısından sembolik karşılığı olan günde yapılan törende 28 Şubat’a ilişkin herhangi bir değerlendirme yapılmadı. Yorumlamaya açık atfetme bile olmadı.

Törenden sonra yayınlanan mutabakat metninde kelime araması da yaptım, 28 Şubat geçmiyor.

Sadece bir yerde “darbe” kelimesi geçiyor.

Parlamenter sisteme geri dönmek için bir araya gelen ve aralarında anlaşma yapan partilerin ortak metninde; Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilen 2017 yılındaki referandumun 15 Temmuz darbe girişimi sonrasındaki olağanüstü hal şartlarında yapıldığına dikkat çekiliyor. Özetle altı parti;

28 Şubat günü ne 28 Şubat’a ne de Türkiye’nin darbeler geçmişine değinmeden

yeni bir sayfa açma vaadinde bulundu.

Uzlaşma metnine geçmeden önce kamuoyu yansımalarına değineceğim. Sosyal medyada büyük bir gürültü olması bekleniyordu. Benim de beklentim bu yöndeydi fakat sönük geçti. Bunda savaşın etkisi var elbette. Tüm dünya ve Türkiye Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısını sosyal medya üzerinden canlı takip ediyor. Etiketler, trend başlıklar ve gündem de haliyle savaş krizi yayınına rezerve edilmiş oldu. Başta

CHP’li seçmenler olmak üzere diğer parti destekçileri de hayal kırıklığına uğradıklarını

yazdılar. Neden ertelenmediğine dair çok eleştiri okudum. Bir de eski gazeteci Zafer Arapkirli’nin

koruma ve danışman çokluğuna dair eleştirisine

gelen tepkilere baktım. ‘Bu eleştirinin sırası mıydı şimdi’ denilerek neredeyse linç edildi.

28 Şubat günü, ‘sırası mıydı’ denilen bir diğer eleştiri de eski Başbakan

Tansu Çiller

’den geldi. 28 Şubat’ın yıl dönümü nedeni ile gazetemiz Yeni Şafak’a konuşan Tansu Çiller’in iki bölüm halinde yayınlanan açıklamaları hayli ses getirdi. Öyle ki 6’lı masanın önüne geçti. 28 Şubat döneminde Başbakan Yardımcısı olan Çiller, hem 25 yıl önce yaşananları anlattı hem de altı partinin parlamenter sistemi umut diye sunmasını eleştirerek

“millete ihanet”

dedi.

Adnan Menderes ve Süleyman Demirel’in tek başına iktidar olmalarından sonra yaşananları hatırlatan

Tansu Çiller’in “en büyük endişem parlamenter sistemde koalisyonlara geri dönmek. Bunu sadece yaşadığım için söylemiyorum, rakamlar da bu endişemi destekliyor. Koalisyonlar genelde bir önceki darbelerin ürünü oluyor. Ve her kesintiden sonra koalisyonlar ortaya çıkıyor” sözleri bana kalırsa masanın tam ortasına düştü. Mutabakat metninden de anlaşılıyor ki; 6’lı masa Türkiye’yi tam olarak koalisyonlar dönemine geri döndürmek istiyor. Erdoğan karşısında kendilerine şans tanımadıkları için ittifak yapan liderlerin planladıkları sistemde Cumhurbaşkanı da sembolik olacak. Metinden çıkan sonuç;

Cumhurbaşkanı

nın tüm yetkileri elinden

alınacak. Görev süresi yedi yıl ve bir kez olarak sınırlandırılacak.

Cumhurbaşkanı, dönemi bittikten sonra aktif siyasete de dönemeyecek.

Sembolikten öte Cumhurbaşkanı atanmış devlet memuru olacak. Fakat nasıl seçileceği henüz bilinmiyor. Ortakların cumhurbaşkanının seçilme yöntemi üzerinde anlaşma sağlayamadığı söyleniyor. Fakat kısıtlamalardan anladığımız şu; hiçbir görev ve yetkisi olmayan, hükmü olmayan, ortaya irade koyamayacak bir

Cumhurbaşkanını halk seçmeyecektir. Kimse böyle düşük profil bir Cumhurbaşkanını seçmek için zahmet edip sandığa bile gitmez

zaten. Bu durumda yetkileri alınmış Cumhurbaşkanını Meclis seçecek ya da atayacaktır.

Altılı masa mutabakatı yeni hiçbir bir şey sunmuyor. Aksine; koalisyonları, siyasi krizleri, vekil pazarlıklarını ve bakanlık kapma kavgalarını hatırlatan bir model vadediyorlar.

Haziran 2023’te yapılacak Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Genel Seçimlerine bu tartışmaların odağında gireceğiz. Aslında

Türkiye bir kez daha referanduma gitmiş olacak.

Halk sandıkta sadece Cumhurbaşkanını ve milletvekillerini seçmeyecek. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile eski parlamenter sistem arasında bir tercih yapacak.

Sandığa, üzerlerinde ‘evet’ ve ‘hayır’ seçenekleri olan görünmeyen bir pusula daha atmış olacağız.

Seçimin sonuçlarını da bu gizli oylama belirleyecek.

#Tansu Çiller

#28 Şubat

#CHP

#Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi

#Türkiye

#Rusya

#Ukrayna