Buhara’da yürümektesinizdir. Kendinize sorarsınız. Emir Külal’in çömlekçilik yaptığı mekan neresi idi acaba? Şah-ı Nakşıbend, kendisine, “hocam riyazet yapmak için, yememek ve içmemek için ne buyurursunuz” diye sorduğunda, “bizde riyazet yoktur, çarşıdaki şu esnafa git, güzel bir yemek ye, yanındaki şerbetçiden de şerbetini iç, işine devam et” buyurduğu şerbetçi hangi işyeri acaba ? İmam Buhari, 100 binin üzerinde hadis sığdırdığı o bereketli ömrünün son günlerinde Buhara’dan Semerkand’a çıktığı yolculukta, Harkent’te iken, “Ya Rabbi, yeryüzü bana bu genişlikle dar oldu, ruhumu yanına al” niyazında bulunurken, Buhara’dan onun gönlünde kalan son şey ne idi acaba?

“Sorulunca Söylenen” kitabının yazarına selam olsun. Dünkü “Semerkant Günlükleri” sayfamızda, özellikle ve öncelikle açtığımız “somutluk davası” bahsinde tüm okurlarımızla mutabık olduğumuz için, söze, yola şöyle devam etmek lazımdır. 985 yılında Selçuk Bey’e, Samaniler tarafından otlak olarak verilen Cend çevresindeki Nur, yani Nurata kasabası, tarihin adeta yeni baştan kurulduğu ender bölgelerden biri olarak, Büyük Selçuklu ve Osmanlı çatısının devamı olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan bizlerin, çok yoğun ve akıcı olarak ziyaret ettiği, fark ettiği, yakından tanıdığı, tanıttığı bölgelerden biri olması lazım gelirken, neredeyse sadece uzmanlarının bildiği bir köy konumunda bulunuyor. Buhara kırsalındaki bu kadim köye özellikle atıfta bulunma sebeplerimden biri de, son yıllarda atılan karşılıklı önemli adımlarla, vizelerin kaldırılması, sadece pasaportla yola çıkılabilmesi, turistlerin konaklama ihtiyaçları için daha donanımlı bir sosyal ortam ve imkan oluşturulması gibi kazanımlara rağmen daha almamız gereken hayli mesafenin bulunması. Buhara çarşısında, konakladığımız otelin güler yüzlü görevlilerinden, Antalya’da iki yıl eğitim aldıktan sonra, Türkçesi çok daha güzelleşen Murat’a özellikle şu soruyu sordum. “En yoğun turist hangi ülkeden geliyor?” Çok net bir cevap aldım. “İspanya” En azından ikinci sıradaki ülke olarak Türkiye’yi duymayı beklerken, bu kez İngiltere cevabı ile karşılaştım. Bu elbette genel ve ölçülebilir bir “veri” değil fakat etkileşimin derecesine dair fikir vermesi açısından önemli olduğunu düşünüyorum. Ve bu durumun, belki ilginç gelebilir ama ilk sebebinin, güzide kurumumuz Türk Hava Yolları’nın, Semerkand – Taşkent – Urgenç uçuşlarının, genel olarak, mesela Paris uçuşlarından çok daha yüksek fiyatla uçuyor olmasının etkili olduğu kanısındayım. Son 1 ayda İstanbul’dan, 3 kez Özbekistan’a uçmuş biri olarak, son İstanbul – Taşkent uçuşumun, aynı tarihlerdeki, mesela İstanbul – Paris uçuşlarından tam 4 hatta 5 kat yüksek olduğunu kayda geçmek isterim.

Nihai olarak, evet, Buhara’da yürümektesinizdir, kendinize soracağınız, mekanlara, surlara, kubbelere, sokaklara, çarşılara, insanlara soracağınız sorular için, çok eski zamanlardan tanış olduğunuz bir büyüğünüzün, sizi, size anlatmaya başlaması gibi gelecektir Buhara’da akan zaman. Ve Buhara’da akan zaman, geçmişin bir hikaye, bir anlatı değil, geleceği inşa eden isimlerin, emaneti size hatırlatmak için, bütün sokakların başında sizi beklediğini hissettirmek için vardır!

İz sürücü ve kader sürücüleri

Hiç kimseden öğrenemezdin
Daha kesin
Gözünün önünde vurulan kardeşinden
Buhara kelimesini
Hiç kimse öğretemezdi sana
Daha kesin ve böyle emin
Ateş altında
Azık getiren kızkardeşinden
Buhara kelimesini
Bir ok işaretidir Buhara
Varılırken ve varılınca
Gösteren
Daha ikibin kilometre ilerisini
Ve Buhara ki
Pirlerin
Asırlar önceki kader sürücülerin
İşte bugünleri anlatıp
Kollarına girip avuttukları şehire ilerisini
Cahit Zarifoğlu / Anlatılmış Günler

Bursa’da göğe bakınca Semerkant görünür!

Haber akışında mutlaka karşınıza çıkmıştır, Bursa, bugünlerde çok önemli bir programa ev sahipliği yaptı. Her ne kadar medyada biraz “folklorik” yönleri ile haber yapılsa da, buluşma, katılımcı ülkelerin, birlikte olduklarında taşıdıkları potansiyel enerjiyi işaret etmesi bakımından sadece kültürel haritada değil, anlam haritasında da diplomasi haritasında da çok şeyi değiştirmeye aday. 2022 Türk Dünyası Kültür Başkenti seçilen Bursa, 20’ye yakın ülkeden 700 sanatçının katıldığı bir açılışta, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallılar Konseyi Türkiye Temsilcisi Binali Yıldırım, Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreteri Bagdat Amreyev gibi önemli isimleri ağırladı.

Tüm katılımcıların, farklı yönleriyle büyük mesajlar verdikleri konuşmalarında yer almayan bir ismi hatırlatmak ve buraya birkaç soru cümlesi bırakmak isterim. Molla Fenari’nin talebesi, Uluğ Bey’in, Ali Kuşçu’nun, Fetullah Şirvani gibi yıldız isimlerin hocası olan, bugün hali hazırda kabri Semerkant’ta, Şah-ı Zinde türbesinde bulunan, Bursalı Kadızade-i Rumi’yi, Semerkant’a götüren motivasyon, enerji ve gaye, sahiden de tam olarak ne idi acaba? Kadızade’ye rahmet ve minnetle.

Hace Ubeydullah Ahrar Taşkendi der ki;

“Bizim yolumuzda vaktin gereği gözetilerek zikir ve murakabe ancak Müslümanlara hizmet konusunda bir gerek olmadığında yapılabilir. Bir Müslümanın gönlünü almaya vesile olacak bir hizmet, bir iyilik, zikir ve murakabeden önce gelir. Bazıları nafile ibadetle uğraşmak hizmetten önce gelir sanır, oysa gönül feyzi hizmet eseridir. Bu hizmet, muhabbet, gayret karşılığında halktan herhangi bir şey beklememek de bu yolun gereklerindendir.”

Yeni öğrendim!

Türk dünyasında, özellikle Özbekistan’da bir mekana girdiğinizde, nerdeyse selamınızı almazdan evvel size yeşil çay ikram edilir. Maveraünnehir havzası ilim, hikmet, tasavvuf öncüleri, yani bin yılın tarihini kuran isimler üzerine yazdığı eserler ve araştırmalarla, dünyanın sayılı akademisyenlerinden Prof. Dr. Necdet Tosun hoca der ki: “Ahmet Yesevi Hazretleri bir köy evine davet edilir, kendisine ikram edilen çayı o kadar beğenir, o çayın lezzetinden o kadar memnun olur ki, o çaya ve ikrama büyük övgüler yapar.” Günlerden bu yana onlarca kez bana ikram edilen yeşil çayın ve o ikramın, Yesi’den gelen “sebebi telifini”, YENİ ÖĞRENDİM.