Dünya ekonomisinin karşı karşıya kaldığı sınamalar her geçen gün yeni sıkıntıları da beraberinde getiriyor. Son olarak Rusya-Ukrayna Savaşı ile ortaya çıkan gelişmeler işleri daha da zorlaştırmışa benziyor.

Savaş ile beraber ortaya çıkan gelişmeler küresel büyüme tahminlerinin de aşağı yönlü revize edilmesine neden oldu. Son olarak Uluslararası Para Fonu (IMF), Nisan ayında yayınladığı Dünya Ekonomik Görünüm Raporu’nda küresel büyüme tahminini %4,4’ten %3,6’ya düşürdü. Ben bu tahminin bile oldukça iyimser olduğunu değerlendiriyorum. Zira bu tahminin yapıldığı dönemdeki genel eğilim savaşın yakın tarihte sona erebileceği yönündeydi. Ancak sonradan süreç daha çetrefilli bir hâl aldı.

“Savaş Küresel Toparlanmayı Geciktiriyor” başlıklı IMF raporunun bir diğer önemli noktası ise mevcut gelişmelerin enflasyonu daha da tetikleyeceğine ilişkin tespit. Her ne kadar merkez bankaları para politikalarını sıkılaştırsa da pandeminin devam eden etkileri ve savaşın yarattığı ilave olumsuzluklarla mücadele eden birçok ekonominin sınırlı maliye politikası alanına sahip olduğu düşünülüyor.

Elbette bir diğer önemli konu ise stagflasyon. Yani enflasyon ile resesyonun eşanlı yaşanması durumu. Son dönemde başta Fed olmak üzere merkez bankalarının attığı sıkılaştırıcı adımlar, Rusya-Ukrayna Savaşı’na bağlı gelişmeler ve tedarik zincirlerinde yaşanan sorunlar ekonomilerde daralma riskini artırıyor. Diğer yandan aynı riskler enflasyon tarafında da baskıları artırıyor.

Yukarıdaki soru Türkiye ekonomisi için kritik öneme sahip. Zira dolar ile euro arasındaki makasın daralması pek çok sektörün karlılığını olumsuz yönde etkiliyor ve özellikle belli sektörlerdeki ihracatçıların işlerini zorlaştırıyor.

Bilindiği üzere dünyada enerji, metaller, gıda ve diğer hammadde fiyatları küresel borsalarda ABD Doları üzerinden fiyatlanıyor. Öte yandan Türkiye’nin ihracatı ise ağırlıklı olarak euro cinsinden gerçekleştiriliyor.

Fed’in sıkılaşma politikaları devam ederken Avrupa Merkez Bankası’nın daha yavaş hareket etmesi doların tıpkı diğer tüm para birimlerine karşı değer kazandığı gibi euro karşısında da değer kazandığı bir dönemi beraberinde getiriyor. Yazıyı kaleme aldığım sıralarda euro/dolar paritesi 1,05 seviyelerindeydi. Bu oran 2017 yılı ortalarında 1,25 seviyelerine kadar yükselmişti. Önümüzdeki günlerde paritenin “1 dolar = 1 euro” olmaya doğru gidebileceğine ilişkin değerlendirmeler giderek artıyor. Bu durum bizim ihracattaki karlılığımız açısından yakından takip etmemiz gereken bir mesele olarak karşımızda duruyor.