Bu hafta bir süredir yükselen Dolar/TL kuruna TL lehine destek verecek iki gelişme yaşandı. İlki Şubat ayı enflasyon rakamlarıydı. TÜİK’in verilerine göre enflasyon Şubat ayında yüzde 0,35 arttı. Beklentiler Şubat’ta enflasyonun yüzde 0,7 civarında olacağı yönündeydi. Bu sürpriz rakamla yıllık enflasyon 12,37 oldu.
Aynı gün Amerikan Merkez Bankası FED’in 50 baz puanlık faiz indirimi geldi. Bir süredir FED’in 18 Mart’taki toplantıda faiz indirimi yapabileceği değerlendiriliyordu. Ancak FED 18 Mart’ı beklemedi, 2008’den bu yana ilke kez şok bir faiz indirimi yaptı. Peki ne oldu?
Konunun tıbbi boyutu elbette son derece kritik. Ancak biz ekonomistler doğal olarak koronovirüsün ekonomiler üzerindeki olası etkilerine odaklanıyoruz. FED Başkanı Powell ve Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) üyeleri de öyle yapış olmalı ki “Virüsün ekonomik görünüme risk teşkil ettiğini gördük.” diyerek planlı toplantı tarihinden önce bir faiz indirimi gerçekleştirdiler. Fed’in politika faizini 50 baz puan indirmesinin ardından yaptığı basın toplantısında konuşan Başkan Powell “Fed, risklerin görünümü önemli derecede değiştirdiğine karar verdi” dedi. Böylelikle virüs ABD halkını enfekte etmeden önce ABD ekonomisinde etkilerini göstermeye başlamış oldu. Dahası var. Powell, diğer merkez bankaları ile de görüştüklerini ve onların da uygun koşulları sağlamaları için bu görüşmelerin devam edeceğini ifade etti. Özetle makro ekonomik gelişmelerdeki iyileşmelerden dolayı daha önceden faiz indirimlerine ara verebileceğinin sinyalini veren FED, bu kez koronovirüs gibi ekonomi dışı bir değişken yüzünden 50 baz puanlık faiz indirimi yapmış oldu.
Koronovirüsün ekonomiler üzerindeki etkisi giderek derinleşirken artan bazı bölgesel risklerin de etkisi görülmeye başlandı. İdlib’te son dönemde yaşananlar ve Türkiye’nin artık daha fazla mülteci barındırmama kararının ardından başlayan göç hareketi yakından takip ediliyor. Suriye’de güvenli bölge tesis etmek ve İdlib’teki çatışmasızlığı sağlamak için bulunan Türk askerlerine yapılan alçak saldırının ardından bazı şeyler de değişmeye başladı. Örneğin Trump’ın Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey ile ABD’nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Kelly Craft Türkiye’ye geldiler. Hatay’da açıklama yapan Craft, “Esed rejimi artık varlığını sürdüremez.” dedi. Aynı saatlerde her fırsatta Türkiye düşmanlığını ön plana çıkaran Avrupa Parlamentosu’nun eski Türkiye Raportörü Kati Piri bile Avrupa Birliği’ni eleştirdi. Piri, AB’nin Türkiye’ye verdiği sözleri tutmadığını vurguladı.
Son dönemde ilgili ilgisiz herkesin yakından müşahede ettiği üzere artık ekonomideki gelişmeleri sadece ekonomi verileri üzerinden okumak doğru sonuçlar üretmiyor. Bazı dönemlerde ekonomi dışı etkenler ekonomik verilerden daha fazla ekonomiyi etkisi altına alabiliyor. Bununla birlikte başta sınır ötesi operasyonlar olmak üzere ülkelerinin güvenliğini ilgilendiren konularda etkin olabilmeleri de ekonomi güvenliğinden geçiyor. Sahadaki bir operasyonu finanse edebilmek en az operasyonun stratejisi kadar önemli bir konu. Bu nedenle artık bir ülkenin ordusunun gücü ile ekonomisinin gücü aynı cümle içinde yer alıyor. Ülke liderleri konuşmalarında bu konunun altına çizerken, ABD’nin son üç Ulusal Güvenlik Strateji Belgesi’nde ABD Başkanları bunu yazılı hale getirdi.
